Lagasafn. Ķslensk lög 1. október 2008. Śtgįfa 135b. Prenta ķ tveimur dįlkum.
Erindisbréf handa biskupum
1746 1. jślķ
Breytt meš l. 46/1905 (tóku gildi 23. febr. 1905), l. 47/1907 (tóku gildi 25. mars 1908) og l. 116/1990 (tóku gildi 31. des. 1990).
5) Žegar biskup ętlar ķ
yfirreiš sķna, skal hann svo tķmanlega tilkynna prestum komu sķna, meš umburšarbréfi, žar sem hann ętlar aš fara yfir, aš žeir megi fį vitneskju um žaš aš minnsta kosti 34 dögum įšur, svo aš žeir fįi gert söfnušum sķnum višvart og söfnušurinn hafi ekki neina įstęšu til afsökunar į žvķ, ef hann kemur eigi.
6) Į yfirreišum skal biskup einslega ķ samtali viš menn spyrjast fyrir um žaš, ķ hverju presti sé helst įfįtt, hvort hann hafi dugnaš og kunnustu til embęttis sķns, hvort hann hafi röggsemi til žess aš efla sanna gušsžekkingu og gušsótta, hverja įstundun hann sżni til žess ķ söfnuši sķnum, hver pia desideria hann hafi ķ žį įtt, og hvaša sennilegar uppįstungur hann hafi til breytingar ķ žvķ efni.
14) Enn fremur skulu mešhjįlparar vera višstaddir, žegar biskup eša prófastur koma, og skulu žeir allir spuršir, hvernig įstandiš sé ķ söfnušinum, hvort žar tķškist nokkrir sérstakir ósišir eša gušleysi, hvernig hver um sig ręki embętti sitt, og fįi stoš til žess eša sęti tįlmunum, og skal biskup eša prófastur eigi lįta undir höfuš leggjast aš įminna menn ķ žvķ efni.
15) Biskupar skulu samkvęmt hingaš til haldinni venju hvarvetna lįta, žar sem žeir fara yfir, halda fullnęgjandi skrį yfir kirkjuna sjįlfa, innanstokksmuni hennar og skrautgripi, kśgildi, jaršir, leigur, hśs, skóga, reka og ašrar eignir hennar og hlunnindi, og skal biskup, hvenęr sem hann heldur kirkjuskošun, įsamt forrįšamanni kirkju og nokkrum öšrum góšum mönnum, undirrita skrįna, og skal hśn lįtin ķ stiftskistuna og geymd žar til žess aš hafa hlišsjón af henni.
16) Til žess aš fyrirgirša allar deilur, er rķsa af skorti į įreišanlegum gögnum um eignir kirkna, réttindi og kśgildi, er standa į jöršum léns- og bęndakirkna, skulu samkvęmt allra žegnsaml. tillögum fyrri biskupa, eftir greindar skrįr taldar įreišanlegar og löggiltar kirkjuskrįr og mįldagabękur ķ Skįlholts- og Hólastifti, er allar žrętur um eignir kirkna og réttindi skulu dęmd og śtkljįš eftir:
Ķ Skįlholtsstifti: Hin gamla mįldagabók eša kirkjuregistur Vilchins biskups, samantekin 1397.
Ķ Hólastifti:
a. Registur og mįldagabók Jóns biskups Eirķkssonar 1360,
b. Péturs biskups 1394,
c. Aušunar biskups 1398,1)
d. Ólafs biskups Rögnvaldssonar 1461 og
e. Siguršar prests, sem safnaš var eftir sišaskiptin.
2)
Mįl er varša ašrar kirkjueignir ķ bįšum stiftum, svo sem innanstokksmuni og skrautgripi žeirra, skulu eigi dęmd eftir nefndum mįldagabókum, heldur eftir skrįm žeim, er evangelisku biskuparnir hafa gert eftir sišaskipti.
1)Meš réttu 1318. 2)L. 46/1905, 11. gr.
17) Biskup skal knżja kirkjubęndur og svonefnda lénspresta til žess aš halda kirkjum, gripum žeirra og öšru, forsvaranlega viš, svo og aš hafa kirkjur svo rśmgóšar, aš allir safnašarmenn komist žar fyrir. Svo ber žeim og aš gera reikning fyrir tekjum kirkna og gjöldum. Verši ólöglegur drįttur žar į, skal amtmašur sękja bęndakirkjueigendur, og lénsprestum skal refsaš samkvęmt allran. konungsboši frį 1708.1) Auk žess skal bęndakirkjueigandi eša erfingjar hans safna svo fé, sem nęgir til endurbyggingar kirkju, įsamt öšrum tekjum hennar.
1)Konbr. 11. maķ 1908.
18) Nś telur biskup eitthvaš svo śr sér gengiš, aš žaš žurfi endurbóta viš, og skal žį skipun hans tafarlaust hlżtt
1)
1)L. 116/1990, 1. gr.
21) Biskup skal samkvęmt žar um śtkomnum konungsbošum,
sjį um, aš prófastar žeir, sem undir hann eru gefnir, vķsiteri įrlega hver sitt prófastsdęmi og sendi biskupi žar um greinilega og įreišanlega skżrslu, įsamt uppįstungum til endurbóta, er naušsynlegar kynnu aš vera, svo aš biskup megi nįkvęmlega rannsaka žau efni og gera rękilegar skżrslur og tillögur um žaš til Generalkirkju-eftirlits kollegķis Vors.
1) En af žvķ aš žau prófastsdęmi eru til, svo sem ķ Skįlholtsstifti, Mśla-, Rangįrvalla-, Ķsafjaršar- og Įrnessżslur, og ķ Hólastifti Žingeyjarsżsla, er prófastar fį eigi komist yfir aš vķsitera algerlega į hverju įri, svo aš söfnušur žeirra og heimili bķši eigi hnekki af, žį skal biskup žį skipun į gera, aš hvorki sé próföstum ķžyngt um of né yfirreišir frestist um skör fram, heldur skuli žeim lokiš į 2 įra fresti ķ hverju héraši.
2)
1)L. 116/1990, 1. gr. 2)L. 47/1907, 3. gr.
24) Ķ hvoru stifti skal einu sinni į įri haldin synodus.
Biskup skal ķ tękan tķma bréflega boša hana próföstum og prestum, er hlut eiga aš mįli, meš žvķ aš žar į aš ręša um allt, er varša mį naušsynjar klerkdómsins.
31) Biskup skal sjį um, aš prestar haldi réttilega skrį yfir:
a.
acta synodalia, umburšarbréf biskupa, er öll skulu ķ heild sinni skrįš,
b. fędda, dįna, gifta,
c. fermda; žessar žrjįr bękur skulu įvallt vera eign kirkjunnar, og skal biskup, hvenęr sem hann vķsiterar žar, rita ķ hverja žessara bóka, aš hann hafi séš žęr,
d. skipulegt sįlnaregistur, einkum yfir nöfn ęskulżšsins, aldur, lestur og framfarir, og skal biskupi sżnd bókin į yfirreišum, svo aš hann sjįi, aš hśn sé haldin svo, og, ef naušsyn krefur, til žess aš hann megi įminna um aš koma betri skipun į hana.
42) Biskup skal eigi dirfast aš vķgja nokkurn mann til prests, sem eigi hefur nįš, lögum samkvęmt,1) 25 įra aldri.
1)Tilsk. 16. febrśar 1621.
43) Próf žaš, er biskup heldur yfir prestsefni, er sękir um prestakall, skal haldiš meš samviskusemi og įn manngreinarįlits, og skal žess vandlega gęta, aš prestaköllin séu veitt mönnum sem til žeirra eru hęfir, bęši aš lęrdómi og lķferni. Auk annars skal reyna žaš vandlega ķ prófi žessu, hverja žekkingu candidatus hefur til aš bera in theologicis & biblicis, svo og ķ samžykktum jįtningarritum kirkju vorrar, og mį halda próf žetta skriflega, svo aš sķšar megi, ef žess er óskaš, sjį hęfileika prestsefnisins.
45) Jafnskjótt sem einhver hefur fengiš veitingu fyrir prestakalli, skal hann žegar snśa sér til biskups, sem
vķgir hann og eišfestir og fęr honum vķgslubréf til žess safnašar, er hann į aš gęta. Žó skal slķkur kandidat rita ęvisögu sķna į latķnu ķ žar til gerša bók, er geymd skal meš skjölum stiftisins.