Lagasafn. Ķslensk lög 1. febrśar 2006. Śtgįfa 132a. Prenta ķ tveimur dįlkum.
Lög um ęttleišingar
1999 nr. 130 31. desember
Ferill mįlsins į Alžingi. Frumvarp til laga.
Tóku gildi 11. jślķ 2000.
I. kafli. Ęttleišingar og lagaskilyrši fyrir žeim.
1. gr. Leyfi til ęttleišingar.
Dómsmįlarįšherra veitir leyfi til ęttleišingar.
2. gr. Hverjir geta veriš ęttleišendur.
Hjón eša karl og kona sem hafa veriš ķ óvķgšri sambśš ķ a.m.k. fimm įr skulu bęši standa aš ęttleišingu, enda žeim einum heimilt aš ęttleiša saman meš žeim frįvikum sem ķ grein žessari getur.
Öšru hjóna eša karli eša konu ķ óvķgšri sambśš mį žó meš samžykki hins veita leyfi til aš ęttleiša barn žess eša kjörbarn.
Öšru hjóna eša karli eša konu ķ óvķgšri sambśš mį og veita leyfi til ęttleišingar ef hitt er horfiš eša gešręnum högum žess svo hįttaš aš žaš beri ekki skyn į gildi ęttleišingar.
Heimilt er aš leyfa einhleypum manni aš ęttleiša barn ef sérstaklega stendur į og ęttleišing er ótvķrętt talin barninu til hagsbóta.
Meš óvķgšri sambśš ķ lögum žessum er įtt viš sambśš karls og konu sem skrįš er ķ žjóšskrį eša sem rįša mį af öšrum ótvķręšum gögnum.
3. gr. Hverja mį ęttleiša.
Lög žessi taka til ęttleišinga barna innan 18 įra aldurs. Sama er um ęttleišingar žeirra sem eldri eru, nema annars sé getiš og eftir žvķ sem viš į. Meš oršinu barn samkvęmt lögum žessum er įtt viš barn eša ungmenni allt til 18 įra aldurs.
Eigi er manni heimilt aš ęttleiša kynbarn sitt, nema žaš hafi veriš ęttleitt įšur og ęttleišing af hįlfu kynforeldris žyki bęta hag barnsins.
4. gr. Almenn skilyrši ęttleišingar.
Eigi mį veita leyfi til ęttleišingar, nema sżnt žyki eftir könnun viškomandi barnaverndarnefndar į mįlefnum vęntanlegs kjörbarns og žeirra sem óska ęttleišingar aš ęttleišing sé barninu fyrir bestu, enda sé ętlun ęttleišenda aš annast og ala barniš upp eša sį sem ęttleiša į hafi veriš alinn upp hjį žeim eša ašrar alveg sérstakar įstęšur męli meš ęttleišingu.
5. gr. Aldur ęttleišanda.
Leyfi til ęttleišingar veršur veitt žeim einum sem nįš hefur 25 įra aldri, en žó mį, ef sérstaklega stendur į, veita žeim sem oršinn er 20 įra leyfi til ęttleišingar.
6. gr. Samžykki žess sem ęttleiša į.
Eigi mį ęttleiša žann sem oršinn er 12 įra įn samžykkis hans, nema andlegum högum hans sé svo fariš aš hann geti ekki gefiš marktękt samžykki eša ef varhugavert žykir vegna hagsmuna hans aš leita eftir žvķ.
Įšur en barn samžykkir ęttleišingu skv. 1. mgr. skal ręša viš žaš į vegum barnaverndarnefndar sem ķ hlut į og veita žvķ leišsögn um ęttleišingu og réttarįhrif hennar.
Ef barn sem ęttleiša į er yngra en 12 įra skal meš sama hętti og greinir ķ 2. mgr. leita eftir afstöšu žess til fyrirhugašrar ęttleišingar ef slķkt žykir gerlegt mišaš viš aldur žess og žroska.
7. gr. Samžykki žess sem fer meš forsjį barns eša sérstaks lögrįšamanns.
Samžykki foreldra sem fara meš forsjį barns žarf til ęttleišingar žess.
Ef högum annars foreldris sem fer meš forsjį barns er svo fariš aš žaš getur ekki lįtiš uppi marktękt samžykki eša žaš er horfiš nęgir samžykki hins. Ef žannig er įstatt um bįša foreldra žarf samžykki sérstaklega skipašs lögrįšamanns barns.
Nś fer barnaverndarnefnd meš forsjį barns og žarf žį samžykki nefndarinnar til ęttleišingar žess.
Veita mį leyfi til ęttleišingar, žrįtt fyrir aš samžykki skv. 1. eša 2. mgr. skorti, ef barn hefur veriš ķ fóstri hjį umsękjendum og hagir žess męla aš öšru leyti eindregiš meš žvķ aš žaš verši ęttleitt.
8. gr. Form og efni samžykkis.
Samžykki til ęttleišingar skal vera skriflegt og skal viškomandi stašfesta žaš fyrir starfsmanni dómsmįlarįšuneytisins eša sżslumanni sem vottar aš viškomanda hafi veriš leišbeint um réttarįhrif samžykkis og ęttleišingar.
Samžykki er eigi gilt nema žaš hafi veriš stašfest a.m.k. žremur mįnušum eftir fęšingu barns, nema alveg sérstaklega hagi til.
Samžykki foreldra eša sérstaklega skipašs lögrįšamanns er gilt, žótt vęntanlegir kjörforeldrar séu eigi nafngreindir, ef samžykki lżtur aš žvķ aš rįšstafa barni til ęttleišingar til žeirra sem barnaverndarnefnd įkvešur. Endranęr er samžykki eigi gilt, nema vęntanlegir kjörforeldrar séu nafngreindir.
Nś er samžykki til ęttleišingar meira en 12 mįnaša gamalt og skal žaš žį stašfest aš nżju įšur en afstaša er tekin til umsóknar um ęttleišingu, nema sérstaklega standi į.
9. gr. Samžykki veitt erlendis.
Dómsmįlarįšherra getur įkvešiš aš samžykki sem gefiš er fyrir žar til bęru stjórnvaldi, dómstóli eša stofnun erlendis jafngildi samžykki sem stašfest er fyrir starfsmanni dómsmįlarįšuneytisins eša sżslumanni, sbr. 1. mgr. 8. gr., og mį žį heimila frįvik frį meginreglum 2.4. mgr. 8. gr.
10. gr. Afturköllun samžykkis.
Nś tekur ašili, sem veita skal samžykki skv. 6. og 7. gr., aftur samžykki sitt įšur en ęttleišingarleyfi er veitt og er žį eigi heimilt aš gefa śt leyfi.
Veita mį leyfi til ęttleišingar žrįtt fyrir aš foreldri eša sérstaklega skipašur lögrįšamašur taki aftur samžykki sitt ef barn hefur veriš ķ fóstri hjį umsękjendum og hagir žess męla aš öšru leyti eindregiš meš žvķ aš žaš verši ęttleitt og afturköllun į samžykki styšst eigi viš gild rök.
11. gr. Umsögn foreldris.
Leita skal umsagnar žess foreldris sem ekki fer meš forsjį barns, ef unnt er, įšur en afstaša er tekin til ęttleišingarumsóknar.
12. gr. Umsögn lögrįšamanns.
Nś er sį lögręšissviptur sem ęttleiša į og skal žį afla umsagnar lögrįšamanns įšur en afstaša er tekin til ęttleišingarumsóknar.
13. gr. Umsögn maka eša sambśšarmaka.
Ef sį sem ęttleiša į er ķ hjśskap eša ķ óvķgšri sambśš skal leita umsagnar maka hans eša sambśšarmaka.
14. gr. Gjald.
Ęttleišingarleyfi veršur ekki veitt ef einhver sį sem samžykkja į ęttleišingu innir af hendi eša veitir vištöku gjaldi eša frķšindum ķ tengslum viš samžykkiš, žar į mešal vegna missis atvinnutekna. Mį ganga eftir skriflegum yfirlżsingum žeirra sem mįliš varšar um žetta.
II. kafli. Mešferš og śrlausn ęttleišingarmįla.
15. gr. Umsókn um ęttleišingarleyfi.
Umsókn um leyfi til ęttleišingar og yfirlżsing um samžykki til ęttleišingar skulu rituš į eyšublöš sem dómsmįlarįšuneytiš lętur ķ té.
16. gr. Umsögn varšandi umsókn um leyfi til ęttleišingar.
Leita skal umsagnar barnaverndarnefnda varšandi umsókn um leyfi til ęttleišingar ķ umdęmi žar sem barn bżr og žar sem umsękjendur bśa, svo og žeirrar barnaverndarnefndar sem rįšstafaš hefur barni ķ fóstur ef žvķ er aš skipta.
Enn fremur mį leita umsagnar ęttleišingarnefndar til višbótar umsögn barnaverndarnefndar ef įstęša žykir til, sbr. 17. gr.
Dómsmįlarįšuneytiš skal setja reglugerš1) um gerš umsagna barnaverndarnefnda.
1)Rg. 238/2005.
17. gr. Ęttleišingarnefnd.
Dómsmįlarįšherra skal skipa nefnd sem veitir umsagnir ķ ęttleišingarmįlum sem rįšuneytiš leggur fyrir hana. Rįšherra getur fališ nefndinni fleiri verkefni og sett nįnari reglur um störf hennar.
Nefndarmenn skulu vera žrķr og jafnmargir til vara. Žeir skulu skipašir til fjögurra įra ķ senn. Skal einn nefndarmanna vera lögfręšingur og skal hann vera formašur nefndarinnar, annar lęknir og žrišji sįlfręšingur eša félagsrįšgjafi.
Kostnašur af störfum nefndarinnar greišist śr rķkissjóši samkvęmt įkvöršun dómsmįlarįšherra.
18. gr. Śtgįfa ęttleišingarleyfis.
Aš fenginni umsögn barnaverndarnefndar og ęttleišingarnefndar, ef žvķ er aš skipta, og aš fullnęgšum öšrum lögmęltum skilyršum leysir dómsmįlarįšherra svo fljótt sem aušiš er śr žvķ hvort ęttleišingarleyfi veršur veitt.
Ef rįšherra įkvešur aš veita leyfi til ęttleišingar gefur hann śt leyfisbréf til umsękjenda um ęttleišinguna.
19. gr. Įkvöršun um fyrirhugaša veitingu ęttleišingarleyfis.
Ef dómsmįlarįšherra įkvešur aš veita leyfi til ęttleišingar žótt samžykki skv. 7. gr. liggi ekki fyrir eša samžykki hafi veriš afturkallaš, sbr. 10. gr., skal meš sannanlegum hętti tilkynna žeim sem fer meš forsjį barns eša sérstökum lögrįšamanni žaš meš rökstuddri įkvöršun. Žar skal greina śrlausnarefni, helstu gögn mįlsins, nišurstöšu og rökstušning fyrir henni, žar į mešal lagaatriši er nišurstašan byggist į, og önnur atriši er mįli skipta. Enn fremur skal žar greina heimild til aš bera įkvöršunina undir dómstóla og mįlshöfšunarfrest.
20. gr. Synjun umsóknar um ęttleišingu.
Ef synjaš er um ęttleišingu skal žaš gert meš śrskurši. Ķ śrskurši skal greina śrlausnarefni, helstu gögn mįlsins, nišurstöšu og rökstušning fyrir henni, žar į mešal lagaatriši er nišurstaša byggist į, og önnur atriši er mįli skipta.
21. gr. Stašfesting ęttleišingarleyfis žrįtt fyrir įgalla.
Dómsmįlarįšherra getur aš ósk žeirra sem mįliš varšar stašfest meš afturvirkum réttarįhrifum ęttleišingarleyfi sem veitt hefur veriš įn žess aš lögmęltra skilyrša hafi veriš gętt. Žegar sérstaklega stendur į getur stašfesting įtt sér staš eftir andlįt kjörbarns eša kjörforeldris.
III. kafli. Dómsmįl vegna ęttleišingar.
22. gr. Dómsmįl vegna įkvöršunar um veitingu ęttleišingarleyfis.
Žeim sem fer meš forsjį barns eša sérstaklega skipušum lögrįšamanni er heimilt aš bera įkvöršun dómsmįlarįšherra um veitingu ęttleišingarleyfis skv. 19. gr. undir hérašsdóm innan 30 daga frį žvķ aš žeim barst įkvöršunin.
Nś er įkvöršun skv. 19. gr. stašfest meš śrskurši hérašsdóms og veršur žį leyfi til ęttleišingar ekki veitt fyrr en aš lišnum fresti til kęru śrskuršar til Hęstaréttar.
Dómsśrskuršur um ógildingu įkvöršunar dómsmįlarįšherra skv. 19. gr. er ekki žvķ til fyrirstöšu aš hann taki mįliš upp aš nżju aš ósk ašila ef ašstęšur hafa breyst til muna eša nżjar upplżsingar er skipta verulegu mįli hafa komiš fram.
23. gr. Mįlskostnašur.
Stefnandi skal hafa gjafsókn ķ héraši og Hęstarétti ķ dómsmįli vegna ęttleišingar skv. 22. gr.
24. gr. Mįlsmešferš o.fl.
Dómsmįl skv. 22. gr. sęta almennri mešferš einkamįla meš žeim frįvikum sem greinir ķ lögum žessum.
Eigi mį įn leyfis dómara birta almenningi į nokkurn hįtt annaš af žvķ sem gerst hefur ķ slķkum mįlum en śrskuršinn eša dóminn. Brot gegn įkvęši žessu varšar sektum.
Nś er śrskuršur eša dómur ķ slķku mįli birtur, žar į mešal aš tilstušlan dómsins, og skal žį gęta leyndar į nöfnum og upplżsingum sem bent geti til žess hverjir séu ašilar mįls eša hvaša barn śrskuršurinn eša dómurinn varši.
IV. kafli. Réttarįhrif ęttleišingar.
25. gr. Réttarįhrif.
Viš ęttleišingu öšlast kjörbarn sömu réttarstöšu gagnvart kjörforeldrum, ęttmennum žeirra og žeim sem eru ķ kjörsifjum viš žį eins og vęri žaš eigiš barn kjörforeldra, nema lög męli annan veg. Frį sama tķma falla nišur lagatengsl barnsins viš kynforeldra žess, önnur ęttmenni og žį sem eru ķ kjörsifjum viš žį, nema lög kveši öšruvķsi į.
Nś ęttleišir annaš hjóna barn hins eša kjörbarn og fęr barniš žį réttarstöšu sem vęri žaš eigiš barn žeirra hjóna. Sama er ef sį sem er ķ óvķgšri sambśš ęttleišir barn hins.
V. kafli. Upplżsingaskylda kjörforeldra og ašgangur kjörbarns aš upplżsingum.
26. gr. Upplżsingaskylda kjörforeldra.
Kjörforeldrar skulu skżra kjörbarni sķnu frį žvķ jafnskjótt og žaš hefur žroska til aš žaš sé ęttleitt. Skal žaš aš jafnaši gert eigi sķšar en er barn nęr sex įra aldri.
Kjörforeldrar eiga rétt į rįšgjöf viškomandi barnaverndarnefndar viš upplżsingagjöf skv. 1. mgr.
27. gr. Ašgangur kjörbarns aš upplżsingum.
Žegar kjörbarn hefur nįš 18 įra aldri į žaš rétt į aš fį tiltękar upplżsingar um žaš frį dómsmįlarįšuneytinu hverjir séu kynforeldrar žess eša fyrri kjörforeldrar.
VI. kafli. Ęttleišingar barna erlendis.
28. gr. Framkvęmd Haag-samnings frį 29. maķ 1993 um ęttleišingar.
Dómsmįlarįšherra hefur yfirumsjón meš framkvęmd Haag-samnings frį 29. maķ 1993 um vernd barna og samvinnu varšandi ęttleišingu milli landa. Tekst rįšherra į hendur vegna ķslenska rķkisins žau verkefni og skuldbindingar sem hvķla į svonefndu mišstjórnvaldi samkvęmt samningnum.
Dómsmįlarįšherra getur sett reglugerš sem kvešur į um framkvęmd samningsins hér į landi.
29. gr. Ęttleišingar erlendis.
Žeim sem bśsettir eru hér į landi er óheimilt aš ęttleiša barn erlendis, nema dómsmįlarįšherra samžykki žaš meš śtgįfu forsamžykkis til ęttleišingarinnar.
30. gr. Umsókn um forsamžykki.
Umsókn um forsamžykki til ęttleišingar barns erlendis skal beint til dómsmįlarįšuneytis. Umsókn skal rituš į eyšublaš sem dómsmįlarįšuneytiš lętur ķ té.
Dómsmįlarįšherra getur męlt fyrir um aš meš umsókn skv. 1. mgr., eša įšur en forsamžykki er gefiš śt, skuli umsękjendur leggja fram stašfestingu į aš žeir hafi sótt nįmskeiš um ęttleišingar erlendra barna. Rįšherra getur sett nįnari reglur1) um inntak žess, skipulagningu og gjaldtöku.
1)Rg. 238/2005.
31. gr. Umsögn varšandi umsókn um forsamžykki.
Leita skal umsagnar barnaverndarnefndar varšandi umsókn um forsamžykki ķ umdęmi žar sem umsękjendur bśa.
Enn fremur mį leita umsagnar ęttleišingarnefndar til višbótar umsögn barnaverndarnefndar ef įstęša žykir til, sbr. 17. gr.
32. gr. Śtgįfa forsamžykkis.
Aš fenginni umsögn barnaverndarnefndar og ęttleišingarnefndar, ef žvķ er aš skipta, og aš uppfylltum öšrum lögmęltum skilyršum tekur dómsmįlarįšherra afstöšu til umsóknar um forsamžykki svo fljótt sem föng eru į.
Ķ forsamžykki skal m.a. koma fram aš vęntanlegir kjörforeldrar teljist hęfir til aš ęttleiša barn frį tilteknu erlendu rķki, aš vęntanlegt kjörbarn fįi landvist hér į landi til frambśšar og aš ķslensk stjórnvöld taki įbyrgš į barninu frį žeim tķma sem žaš yfirgefur heimaland sitt eins og vęri žaš ķslenskur rķkisborgari.
Forsamžykki skal ekki gilda lengur en ķ tvö įr frį śtgįfudegi.
Rįšherra er heimilt aš afturkalla forsamžykki, enda telji hann aš ašstęšur umsękjenda hafi breyst verulega frį śtgįfu žess eša upplżsingar er mįli skipta hafi reynst rangar.
33. gr. Synjun um forsamžykki.
Ef synjaš er um forsamžykki skal žaš gert meš śrskurši į sama hįtt og greinir ķ 20. gr.
34. gr. Ęttleišingarfélög.
Dómsmįlarįšherra löggildir félög til aš hafa milligöngu um ęttleišingar barna erlendis.
Löggilding skal vera tķmabundin og skal ķ löggildingarskjali greint til hvaša erlendra rķkja hśn taki.
Dómsmįlarįšherra setur reglur um skilyrši fyrir löggildingu ęttleišingarfélaga og hefur eftirlit meš starfsemi žeirra. Rįšherra getur afturkallaš löggildingu ef félag fullnęgir ekki lengur skilyršum fyrir henni.
35. gr. Milliganga um ęttleišingar.
Löggilt ęttleišingarfélög ein mega hafa milligöngu um ęttleišingar. Meš milligöngu um ęttleišingar er įtt viš starfsemi sem hefur žann megintilgang aš koma į sambandi milli žeirra sem óska eftir aš ęttleiša erlent barn og stjórnvalda og annarra opinberra ašila og löggiltra ęttleišingarfélaga ķ heimalandi barns og aš öšru leyti aš lįta ķ té žaš lišsinni sem naušsynlegt er til žess aš af lögmętri ęttleišingu geti oršiš.
Dómsmįlarįšherra getur sett reglur1) um aš žeim sem óska eftir aš ęttleiša erlent barn sé skylt aš leita milligöngu um ęttleišinguna hjį félagi sem hefur löggildingu skv. 34. gr.
Starfsemi er varšar ęttleišingar erlendra barna skal įvallt hafa aš leišarljósi žaš sem telja veršur aš sé barni til gagns og mį ekki verša neinum fjįrhagslega eša į annan hįtt til óhęfilegs įvinnings.
Brot gegn įkvęšum žessarar greinar varšar sektum.
1)Rg. 238/2005.
VII. kafli. Lögsögureglur o.fl.
36. gr. Lögsaga ķ ęttleišingarmįlum.
Manni sem bśsettur er hér į landi er einungis heimilt aš ęttleiša barn samkvęmt įkvęšum žessara laga.
37. gr. Umsókn manns er bżr erlendis um leyfi til ęttleišingar.
Manni sem bśsettur er erlendis er einungis heimilt aš ęttleiša barn samkvęmt įkvęšum laga žessara ef hann eša maki hans eru ķslenskir rķkisborgarar og geta sökum žess ekki fengiš leyfi til ęttleišingar ķ landi žar sem hann bżr, enda megi ętla aš ķslenskt ęttleišingarleyfi verši metiš gilt žar sem hann er bśsettur.
Dómsmįlarįšherra getur einnig heimilaš aš umsókn um ęttleišingarleyfi verši tekin til mešferšar hér į landi vegna sérstakra tengsla umsękjenda viš landiš.
Įkvęši 1. og 2. mgr. gilda žó ekki um ęttleišingar sem fram fara samkvęmt Haag-samningi frį 29. maķ 1993 um vernd barna og samvinnu varšandi ęttleišingu milli landa.
38. gr. Réttarįhrif ęttleišinga barna erlendis.
Ef forsamžykki hefur veriš gefiš śt samkvęmt įkvęšum žessara laga gildir ęttleišing sem veitt hefur veriš erlendis į grundvelli žess hér į landi.
Dómsmįlarįšherra getur įkvešiš aš réttarįhrif ęttleišingar barns sem veitt hefur veriš erlendis verši žau sömu og ęttleišingar sem heimiluš hefur veriš hér į landi.
39. gr. Erlend ęttleišing sem andstęš er grunnreglum ķslenskra laga.
Ęttleišing sem fram fer erlendis er ekki gild hér į landi ef hśn gengur ķ berhögg viš grunnreglur ķslensks réttar (allsherjarreglu).
40. gr. Frįvik vegna žjóšréttarsamninga.
Dómsmįlarįšherra getur įkvešiš aš vķkja megi frį einstökum įkvęšum laga žessara ef žaš er tališ naušsynlegt til aš fullnęgja skyldum sem Ķsland hefur bundist eša kann aš bindast meš žjóšréttarsamningum.
VIII. kafli. Stjórnvaldsreglur, gildistaka, brottfall laga og lagaskil.
41. gr. Stjórnvaldsreglur.
Dómsmįlarįšherra getur sett nįnari įkvęši um framkvęmd laga žessara ķ reglugerš.1)
1)Rg. 238/2005.
42. gr. Gildistaka og brottfallin lög.
Lög žessi taka gildi žegar sex mįnušir eru lišnir frį birtingu žeirra.
43. gr. Lagaskil.
Śr ęttleišingarumsóknum og umsóknum um forsamžykki sem borist hafa dómsmįlarįšuneytinu fyrir gildistöku laga žessara skal leysa samkvęmt lögum nr. 15/1978. Ef umsękjendur óska žess er žó heimilt aš beita reglum žessara laga.