Lagasafn.  Ķslensk lög 1. október 2003.  Śtgįfa 129.  Prenta ķ tveimur dįlkum.


Vatnalög

1923 nr. 15 20. jśnķ

Tóku gildi 1. janśar 1924. Breytt meš l. 61/1932 (tóku gildi 1. jan. 1933; komu til framkvęmda skv. fyrirmęlum ķ 95. gr.), l. 90/1938 (tóku gildi 11. jśnķ 1938), l. 129/1941 (tóku gildi 31. des. 1941), l. 93/1947 (tóku gildi 5. jśnķ 1947), l. 108/1988 (tóku gildi 1. jan. 1989), l. 116/1990 (tóku gildi 31. des. 1990), l. 19/1991 (tóku gildi 1. jślķ 1992 nema 1. og 3. mgr. 29. gr. sem tóku gildi 17. aprķl 1991), l. 20/1991 (tóku gildi 1. jślķ 1992), l. 21/1991 (tóku gildi 1. jślķ 1992), l. 81/1991 (tóku gildi 1. jan. 1992), l. 92/1991 (tóku gildi 1. jślķ 1992 nema 103. gr. sem tók gildi 9. jan. 1992), l. 137/1995 (tóku gildi 29. des. 1995), l. 82/1998 (tóku gildi 1. okt. 1998) og l. 64/2003 (tóku gildi 7. aprķl 2003 en komu til framkvęmda 1. jślķ sama įr).


I. kafli. Oršaskżringar.
1. gr. Ķ lögum žessum merkja:
   Almenningur: Sį hluti vatns, sem liggur fyrir utan vatnsbelti landareignanna.
   Fallvatn: Sį hluti vatnsfalls (fossar, hįvašar, strengir), sem hagkvęmt veršur tališ aš virkja ķ einu lagi til orkunżtingar.
   Frumdręttir: Męlingar, uppdręttir, lżsingar og önnur gögn til įkvöršunar į ašaldrįttum fyrirhugašra mannvirkja.
   Fullnašardręttir: Męlingar, uppdręttir og önnur gögn til fullkominnar įkvöršunar į fyrirhugušum mannvirkjum.
   Héraš: Kaupstašur, sżsla eša hreppur.
   Išja: Išnašur, annar en handišn.
   Išjuver: Land eša lóš, hśs og önnur mannvirki, įsamt tękjum til afnota viš išju.
   Išjuhöldur: Eigandi išjuvers.
   Lįgflęši: Venjulegt lęgsta vatnsyfirborš.
   Landareign: Land lögbżlis og lóš og lönd innan takmarka kaupstaša og löggiltra verslunarstaša.
   Orkuveita: Śtbśnašur til aš veita orku śr einum staš ķ annan.
   Orkuver: Land eša lóš, hśs og önnur mannvirki įsamt tękjum til afnota viš orkuvinnslu eša breytingar einnar tegundar orku ķ ašra.
   Sérleyfi: Leyfi samkvęmt sérleyfislögum.
   Vatnsvirki: Mannvirki um vatn, ķ eša yfir vatni eša viš žaš.
   Vatnsmišlun: Geymsla į vatni til žess aš breyta ešlilegu vatnsmagni straumvatns.
   Vatnsvirkjari: Sį mašur, sem kemur fyrir neysluvatnsęšum.

II. kafli. Almenn įkvęši um vatnsréttindi.
2. gr. Landareign hverri fylgir réttur til umrįša og hagnżtingar žvķ vatni, straumvatni eša stöšuvatni, sem į henni er, į žann hįtt, sem lög žessi heimila.
3. gr. 1. Nś skilur į eša lękur landareignir, og į žį hvort land ķ mišjan farveg, og sé ekki vöxtur ķ vatni, nema önnur lögmęt skipun sé žar į gerš.
2. Eigi breytast merki, žótt farvegur breytist.
4. gr. 1. Nś liggur landareign aš stöšuvatni, og fylgir vatnsbotn žį žeim bakka, er hann veršur talinn įframhald af, 115 metra śt ķ vatn (netlög).
2. Ef stöšuvatn er merkivatn og er eigi 230 metrar į breidd, žį skal mišlķna žess rįša merkjum, nema önnur lögmęt skipun hafi veriš į gerš.
3. Nś vex gras upp śr vatni viš lįgflęši, žį fylgir vatnsbotn landi sem žurrt land vęri.
4. Ef eyjar, hólmar eša sker eru ķ stöšuvatni, žį fylgja žeim netlög sem įšur segir. Nś į mašur eyjar, hólma eša sker fyrir landi annars manns, og er sundiš mjórra en 230 metrar, og ręšur žį mišlķna sundsins merkjum.
5. Jafnan skal miša viš lįgflęši ķ vatni.
6. Ef breyting veršur į vatnsbotni, žį skulu netlög vera sem įšur voru žau.
5. gr. Nś liggja tvęr landareignir eša fleiri aš vatni sama megin, og skulu žį netlög hverrar um sig įkvešin svo, ef eigi hefir įšur veriš skipun į gerš, aš hver botndepill fylgi žeim bakka, sem hann er nęstur.
6. gr. 1. Rétt er aš matsmenn įkveši og setji merki milli landareigna, aš žvķ leyti sem merki fara eftir įkvęšum 3.–5. gr.
2. Žinglżsa skal matsgerš samkvęmt 1. liš og bóka ķ landamerkjabók sem ašrar landamerkjaheimildir.
7. gr. 1. Vötn öll skulu renna sem aš fornu hafa runniš.
2. Óheimilt er manni, nema sérstök heimild eša lagaleyfi sé til žess:
   
a. aš breyta vatnsbotni, straumstefnu eša vatnsmagni, hvort sem žaš veršur aš fullu og öllu eša um įkvešinn tķma, svo og aš hękka eša lękka vatnsborš,
   
b. aš gerstķfla straumvatn eša gera mannvirki ķ vatni eša yfir žvķ,
   
c. aš veita vatni śr landi sķnu ķ annarra land, ef tjón eša hętta er af žvķ bśin eign annars manns eša réttindum, óhęfilegar tįlmanir almennri umferš eša tjón eša hętta aš nokkru rįši fyrir hagsmuni rķkis eša almennings.
8. gr. 1. Nś breytist farvegur įn žess af mannavöldum sé, og er žį landeiganda hverjum, sem mein veršur aš breytingunni, rétt aš fella vatn ķ fornan farveg eša koma honum ķ samt lag. Ef til žess žarf afnot af landi annars manns, eru žau heimil, en žį getur sį mašur krafist bóta fyrir tjón og óžęgindi, sem verkiš bakar honum. Ef įgreiningur veršur, žį skulu matsmenn skera śr.
2. Nś lķša svo tvö įr frį lokum žess almanaksįrs, er breytingin varš, aš ašilja er eigi sagt til žess, aš vinna eigi verk žaš, er ķ 1. liš greinir, og skal žį, žegar verkiš er unniš, bęta žann kostnaš, sem aš loknum įšurnefndum fresti hefir veriš rįšist ķ til žess aš rękta farveginn og annars slķks, eša til rįšstafana, sem geršar kunna aš hafa veriš til žess aš nota vatniš ķ nżja farveginum. Nś er žvķ lżst yfir innan 2 įra, aš vinna eigi verkiš, sbr. 1. liš, en verkiš žó ekki unniš innan 5 įra frį žvķ breyting varš, og mį žį lķta svo į sem engin yfirlżsing hafi fram komiš.
3. Nś hefir sama įstand haldist ķ 20 įr eša lengur, og skal žį um žaš fara svo sem žaš hefši aš fornu fari veriš svo.
9. gr. Fara skal um jaršvatn, regnvatn og leysinga, er į landareign safnast, lindir, dż, tjarnir og slķk minni hįttar vötn, sem eigi hafa stöšugt afrennsli ofanjaršar, svo sem hér segir, enda sé eigi önnur lögmęt skipun į gerš.
1. Landeiganda er rétt aš hagnżta sér slķkt vatn eša rįšstafa žvķ meš öšrum hętti, enda fari žaš eigi ķ bįga viš įkvęši 15. gr., stķfla frįrennsli śr žvķ, hlaša upp bakka žess eša gera garš um žaš, ręsa žaš fram ofanjaršar eša nešan og bera ofan ķ žaš, įn žess aš hętta stafi af eša veruleg óžęgindi fyrir umferš, eša spjöll į eign annars manns, sem eigi er skylt aš hlķta samkvęmt sérstakri heimild.
2. Landareign, sem lęgra liggur, fylgir skylda til aš hlķta žvķ, aš vatniš renni um hana ķ žeim farvegi og meš žeim hętti, er nįttśran hefir markaš žvķ.
3. Nś veršur breyting į farvegi eša vatnsmagni af völdum nįttśrunnar eša žrišja manns, og veršur žeim mein aš, sem land eiga aš, og skal žeim žį rétt aš fęra vatniš ķ samt lag, en gera skal žaš innan įrs frį lokum žess įrs, er breytingin varš, enda sé tjón žaš, er af verkinu hlżst, bętt eftir mati, nema samkomulag verši.
4. Ef vatn liggur į tveim landareignum eša fleiri, žį mį enginn landeigandi fara svo meš žaš, aš hinum verši mein aš.
10. gr. Um hveri, laugar og ölkeldur skal fara eftir 9. gr., meš žeim takmörkunum, sem hér segir:
   
a. Óheimilt er landeiganda aš spilla hverum, laugum og ölkeldum į landi sķnu, hvort sem žaš er meš ofanķburši, framręslu eša meš öšrum hętti, nema žaš sé naušsynlegt tališ samkvęmt matsgerš til varnar žvķ landi eša landsnytjum.
   
b. Skylt er landeiganda aš lįta af hendi naušsynlegt vatn, land og efni śr landi til sundlaugar og sundskįla til afnota ķ almenningsžarfir. Bętur fyrir laugavatn, land og landafnot, įtrošning og annaš tjón eša óžęgindi skal greiša eftir mati, nema samkomulag verši.
11. gr. Öllum er heimilt aš taka vatn til heimilisžarfa og bśs, žar sem landeiganda er meinlaust, svo og aš nota vatn til sunds og umferšar, einnig į ķsi, enda fari žaš eigi ķ bįga viš lög, samžykktir eša annaš lögmętt skipulag.
12. gr. 1. Gera mį mašur brunna og vatnsból į landareign sinni, en gęta skal hann žess, aš eigi sé minnkuš eša heft ašsókn vatns aš brunnum annarra manna eša vatnsbólum, nema eigi sé annars kostur eša vatnsból yrši ella mun dżrara eša vatnsašdręttir erfišari.
2. Eigi mį heldur gera önnur mannvirki, ef ętla mį, aš žau hafi slķkar verkanir sem męlt var.
3. Įgreiningur um žaš, hvort fyrirtęki fari ķ bįga viš fyrirmęli 1. og 2. lišs žessarar greinar, skal til lykta leiddur meš matsgerš.
13. gr. Skylt er mönnum aš ganga svo frį brunnum og öšrum vatnsgeymum, aš mönnum, skepnum og landi annarra manna stafi eigi hętta af.
14. gr. 1. Landeiganda einum er heimil ķstaka af vatni į landi sķnu.
2. Eigi mį torvelda eša hefta umferš um ķsinn aš naušsynjalausu meš ķstökunni. Svo skal og gera naušsynlegar rįšstafanir til aš afstżra hęttu, svo sem meš žvķ aš setja giršingar eša merki. Nįnari fyrirmęli um žessi efni getur rįšherra sett eša fališ hérašsstjórnum aš setja.
15. gr. Rétt landareignar til vatns, sem į henni er til:
   
a. heimilisžarfa, svo sem til drykkjar, sušu, žvotta, böšunar, til aš vökva garša og til varnar viš eldsvoša,
   
b. bśsžarfa, svo sem til aš vatna skepnum, ullar- og fiskžvottar, og
   
c. jaršręktar, svo sem til vökvunar tśna og įveitu, mį eigi skilja viš eignina, nema sérstök lagaheimild komi til.
16. gr. 1. Nś eru vatnsréttindi af hendi lįtin įn žess aš eignarréttur aš landi sé jafnframt lįtinn, og fer žį eftir reglum um landkaup.
2. Nś lętur mašur af hendi hluta landareignar, er liggur aš vatni eša į, og er žį vatnsbotn og vatnsréttindi falin ķ kaupinu, nema öšruvķsi semji, žó svo, aš sį hluti landareignarinnar, sem eftir veršur, haldi óskertum vatnsréttindum samkvęmt 15. gr. og hafi nęg og kauplaus landsafnot til hagnżtingar žeim.
3. Ef sameignarlandi er skipt eignarskiptum eša afnota, žį skulu hverri eign fylgja svo aušnotuš vatnsréttindi sem unnt er og nęgt land eša nęg og kauplaus landsafnot til hagnżtingar vatnsréttindum hennar samkvęmt 15. gr.

III. kafli. Um vatnsnotkun til heimilis- og bśsžarfa, išnašar og išju įn orkunżtingar.
17. gr. Eiganda landareignar, er vatnsréttindi fylgja, er rétt aš veita til sķn vatni, sem um hana rennur eša į henni er, um föst veitutęki til heimilis- og bśsžarfa į eigninni eša til išnašar og išju, sem į henni er rekin, enda sé ekki meira vatni veitt en žörf er į, eša vatni žvķ, sem afgangs veršur, veitt ķ vatnslegiš svo nęrri upptökum veitunnar, aš öšrum, sem tilkall eiga til vatnsins, verši sem minnst tjón eša bagi aš.
18. gr. 1. Nś er vatn of lķtiš til aš fullnęgja žörfum žeim, er ķ 17. gr. segir, og į žį hver sś landareign, er tilkall hefir til žess vatns, sama tilkall til vatnsins eftir žörfum sķnum. Heimilisžörf gengur fyrir bśsžörf og bśsžörf fyrir išnašar- eša išjužörf.
2. Ef menn skilur į um žaš, hversu hver žurfi mikils vatns, skal skera śr žvķ meš mati.
3. Rįšherra getur, aš undangengnu mati samkvęmt 2. liš, skipaš svo fyrir, ef naušsyn žykir į vera vegna fyrirmęla 1. lišs, aš vatnsveituvirkjum verši breytt, aš žau skuli lögš nišur eša afnot žeirra takmörkuš.
19. gr. 1. Ef vatn, sem veitt er um sömu veitutęki, er notaš til aš fullnęgja fleiri en einni af žörfum žeim, sem ķ 1. liš 18. gr. segir, žį skal fara um žaš vatn sem žaš vęri allt haft til aš fullnęgja rétthęstu žörfinni.
2. Ef skortur er į vatni til aš fullnęgja žörfum žeirra landareigna, er tilkall fylgir til sama vatns, mį žó fara eftir įkvęšum 2. og 3. lišs 18. gr.
20.–21. gr. …1)
   1)
L. 81/1991, 14. gr.
22. gr. …1)
   1)
L. 93/1947, 10. gr., sbr. 8. gr.
23. gr. …1)
   1)
L. 81/1991, 14. gr.
24. gr. 1. Ķ reglugerš mį kveša į um notkun vatnsins og mešferš, svo og um mešferš į vatnsęšum, tilhögun hśsęša, löggilding vatnsvirkjara, sektir fyrir brot į reglugerš og mešferš mįla śt af žeim, svo og önnur atriši, er vatnsveituna varša.
2. Reglugeršir allar, žęr er bęjarstjórn gerir um vatnsveitu og vatnsskatt, skal senda rįšherra til stašfestingar. Žegar reglugerš hefir fengiš stašfesting rįšherra, žį er hśn lögmęt vatnsveitureglugerš.
25. gr. 1. Bęjarstjórn er rétt aš taka vatn žaš, er hśn žarf til veitunnar, śr brunnum, uppsprettum eša vötnum ķ landareignum annarra manna, enda séu žęr ekki sviptar vatni žvķ, er žeim er metiš naušsynlegt til žarfa žeirra, er ķ žessum kafla getur, nema žeim sé séš fyrir žvķ meš öšrum hętti, žeim eigi óhagfelldari.
2. Rétt er eiganda eša notanda žeirrar landareignar, sem vatn er tekiš śr samkvęmt 1. liš, aš leggja til sķn og į sinn kostnaš vatnsęšar śr vatnsveitu kaupstašarins, enda greiši hann kaupstašnum aukakostnaš af žvķ, nema öšruvķsi semji. Svo er honum og skylt aš hlķta žeim reglum, sem settar eru eša verša settar ķ löglega geršum fyrirmęlum um vatnsveituna.
3. Haga skal vatnsveitu svo, aš spjöll verši sem minnst į atvinnu manna eša veišitękjum, ef veiši er ķ vatninu. Ef spjöll verša, žį skal žau aš fullu bęta.
4. Ef įgreiningur veršur um einhver žeirra atriša, er ķ grein žessari getur, skal skoriš śr meš mati.
26. gr. Skylt er manni aš lįta af hendi land sitt og landsafnot hvar sem er og hvenęr sem er ķ žarfir vatnsveitu kaupstašar, žar meš tališ grjóttak, malartekja og rista, svo og mannvirki, og aš žola žęr eignarkvašir, óhagręši og takmörkun į afnotarétti, sem vatnsveitan kann aš hafa ķ för meš sér, enda komi fullar bętur fyrir eftir mati, nema samkomulag verši.
27. gr. Ef naušsynlegt žykir til žess aš fyrirbyggja óhreinkun vatns, sem tekiš er til vatnsveitu handa kaupstaš, žį er mönnum jafnskylt aš lįta af hendi land og lįta ķ té landsafnot og mannvirki, svo og aš žola eignarkvašir, óhagręši og takmarkanir, sem ķ 26. gr. segir, gegn fullum bótum eftir mati, nema um semji.
28. gr. …1)
   1)
L. 81/1991, 14. gr.
29. gr. 1. Nś vill löggilt kauptśn, sem ekki er hreppur śt af fyrir sig, eša hverfi, koma sér upp vatnsveitu til aš fullnęgja žörfum sķnum į vatni samkvęmt 17. gr., og geta žį eigendur fasteigna žeirra, er nota ętla vatnsveituna, gert meš sér félag, er nefnist vatnsveitufélag, en lög félagsins kallast vatnsveitusamžykkt. Um félagiš fer eftir įkvęšum XI. kafla, aš žvķ leyti sem fyrirmęli žessa kafla taka ekki til žess.
2. Stjórn vatnsveitufélags semur samžykktir žess, žar į mešal gjaldskrį.
3. Aš öšru leyti skal fara eftir įkvęšum 20.–27. gr.
30. gr. 1. Nś eiga 2 eša fleiri fasteign, og vilja sumir stofna til vatnsveitu til heimilis- og bśsžarfa į eigninni, og getur žį sį eša žeir, sem meiri hluta fasteignar eiga, įkvešiš aš gera veituna, enda er hinum žį skylt aš taka tiltölulega žįtt ķ kostnaši öllum af henni, ef metiš veršur, aš fasteigninni muni verša meira hagręši af veitunni en sem kostnašinum nemur.
2. Ef ekki veršur samkomulag um framkvęmd og umsjón verksins, eša um nišurjöfnun kostnašar, žį skal skera śr meš mati. Skal matsnefnd kveša į um žaš, hver eša hverjir skuli hafa umsjón eša framkvęmd į hendi, telja kostnaš til įkvešins įrgjalds og tiltaka gjalddaga. Rétt er aš stofnkostnašur įsamt vöxtum sé greiddur ķ jöfnum afborgunum į 15 įrum, ef ašili óskar žess. Hver ašilja, sem vill, getur beišst stašfestingar rįšherra į matsgerš, og mį taka tillög lögtaki, ef matsgeršin veršur stašfest.
31. gr. 1. Ef mašur getur ekki aflaš sér vatns ķ landareign sinni til heimilis- og bśsžarfa, eša žar er aš mun kostnašarsamara eša bagameira aš afla žess en af landareign annars manns, žį er honum rétt aš afla žess žašan, enda sé žar vatn afgangs frį heimilis- og bśsžörfum. Er honum rétt aš fara yfir land annars manns ķ žvķ skyni, en gera skal hann svo lķtinn usla sem unnt er og bęta tjón į landi eša vatnsbóli og kosta gerš žess og višhald aš sķnum hluta, eftir mati, nema samkomulag verši.
2. Gera mį mašur brunn eša annaš vatnsból ķ landi annars manns, ef svo er įstatt sem ķ 1. liš segir. Um bętur fer žį og sem žar segir, eftir žvķ sem viš į.
32. gr. 1. Nś žarf mašur aš taka vatn af landi annars manns ķ vatnsveitu til žarfa eignar sinnar, samkvęmt 17. gr., og er honum žaš rétt, enda sé vatn nęgt, er eigi sé notaš til samkynja žarfa žeirrar eignar.
2. Ef lögnįms žarf samkvęmt 25., 26. eša 27. gr., getur rįšherra veitt leyfi til žess. Fer žį um mat og endurgjald sem ķ žeim greinum segir.
3. Beita mį įkvęšum 2. lišs 25. gr., ef vatn er tekiš samkvęmt 1. liš žessarar greinar.
33. gr. Nś žarf mašur vatnsveitu til nįmuvinnslu, verksmišjuišnašar eša annarrar išju, og er honum žį rétt aš taka til žess vatn eftir žörfum, enda sé enginn meš žvķ sviptur vatni til žarfa žeirra, er ķ 17. gr. segir. Svo er honum og heimilt, ef rįšherra leyfir, aš heimta af hendi lįtiš naušsynlegt land og landsafnot til veitunnar, gegn endurgjaldi eftir mati, nema ašiljar verši įsįttir.
   Įkvęšum 2. lišs 25. gr. og 27. gr. mį beita svo sem viš į.
34. gr. Hverjum žeim, sem ekki hefir tekiš ķ öndveršu žįtt ķ vatnsveitufyrirtęki, er rétt aš gera žaš sķšar, enda verši žaš metiš, aš vatn sé til žess nęgilegt og aš žaš valdi eiganda veitunnar eigi verulegu óhagręši aš öšru leyti. En hlķta skal hann žeim įkvęšum, sem sett eru eša sett verša um notkun vatnsins og mešferš veitunnar. Svo skal hann og greiša endurgjald fyrir vatnsnotin eftir mati, nema samkomulag verši.
35. gr. Vatnsveitur, sem geršar hafa veriš meš heimild ķ eldri lögum, skulu sęta žeim reglum, er žar segir. Žó skulu fyrirmęli 34. gr. einnig taka til slķkra vatnsveitna.

IV. kafli. Um įveitur.
36. gr. Landeiganda er heimilt aš hagnżta sér vatn, sem er į landareign hans eša um hana rennur, til įveitu ķ ręktunarskyni į hana sjįlfa eftir žörfum, enda sé enginn sviptur meš žvķ neysluvatni (15. gr. a–b) né neinum bakašir óhęfilegir öršugleikar um śtvegun neysluvatns né žvķ spillt fyrir neinum, svo aš veruleg óžęgindi séu aš.
37. gr. Žar sem merkivötn skilja landareignir, er hvorri rétt aš nota vatniš eftir žörfum sķnum. Žarfir samkvęmt 17. gr. ganga fyrir įveitužörf. Ef vatn er svo lķtiš, aš ekki nęgi bįšum eša öllum, skal įkveša skipti og notkun žess meš mati.
38. gr. Réttur til hagnżtingar į vatni til įveitu veršur ekki frį landareign skilinn, sbr. žó 37. gr., nema vatniš sé tekiš til neyslu (15. gr. a–b) eša til įveitu į ašrar landareignir samkvęmt 39. gr. Ef įgreiningur veršur um žaš, hve mikiš vatn žurfi til aš fullnęgja įveitužörf landareignar, skal skera śr žvķ meš mati.
39. gr. 1. Nś er ekki nógu mikiš, nógu gott eša nógu auštekiš vatn fyrir hendi innan landareignar til įveitu į hana sjįlfa, og er žį eiganda hennar eša notanda rétt aš krefjast įveituvatns eftir žörfum śr öšrum landareignum, meš žessum takmörkunum:
   
a. aš enginn sé fyrir žaš sviptur vatni til žarfa samkvęmt 17. gr. né neinum bakašir óhęfilegir erfišleikar um śtvegun slķks vatns, né žvķ spillt fyrir neinum, svo aš veruleg óžęgindi séu aš,
   
b. aš ekki žurfi aš nota sama vatn til įveitu į žį landareign sjįlfa, sem vatniš er tekiš ķ, nema aršur af notkun žess til įveitu žar yrši mun minni en aršur af notkun žess til žeirrar įveitu utan landareignarinnar, sem vatnsins er krafist til.
2. Nś rķs įgreiningur um, hvort taka vatns til įveitu utan landareignar žeirrar, sem vatniš er tekiš ķ, fari ķ bįga viš framangreindar takmarkanir, og getur žį hvor ašili lįtiš meta, hvort taka vatnsins sé heimil samkvęmt įkvęšum greinar žessarar. Ef taka vatnsins er metin heimil, en tališ er aš af henni stafi auknir erfišleikar um śtvegun vatns til žarfa samkvęmt 17. gr. eša spjöll į žvķ vatni eša skaši aš vatnstökunni aš öšru leyti, žį skulu įkvešnar fullar bętur fyrir allt žetta.
40. gr. Sį, sem žarf aš hafa afnot af landi annars manns til žess aš koma upp, halda viš eša starfrękja įveitu, getur lįtiš matsgerš fara fram, ef samkomulag nęst eigi. Ef tjón žaš, sem verkiš ķ heild sinni bakar öšrum en įveitueiganda, er metiš mun minna en hagnašur sį, sem įveitueigandi hefir af žvķ, og ekki er tališ hallkvęmara aš framkvęma verkiš meš öšrum hętti en til er stofnaš, skulu landsafnotin heimiluš, en meta skal fullar bętur fyrir.
41. gr. 1. Įveitum skal haga svo, aš ekki sé neinum til baga veitt meira vatni śr fornum farvegi en nota žarf. Svo skal veita į land og af landi, aš öšrum sé sem minnst mein aš, og fella vatn aftur ķ fornan farveg, ef unnt er, og svo nęrri upptöku sem gerlegt žykir.
2. Nś telur einhver sér mein aš įveitu annars manns og samkomulag nęst ekki, og getur žį sį, er telur sig fyrir skaša verša, krafist matsgeršar. Nś telur matsnefnd aš vķsu skaša aš įveitunni, en žó mun minni žeim hag, sem hinn hefir af henni, og skal įveitan žį engu aš sķšur heimil, en fullar bętur skal meta.
42. gr. Nś žykir hentugt aš stofna og starfrękja įveitu ķ ręktunarskyni į fleiri landareignir ķ einu lagi, og geta žį eigendur landareigna žeirra, sem įveitunni er ętlaš aš nį yfir, gert meš sér įveitufélag. Um félagsstofnunina fer eftir įkvęšum XI. kafla. Lög félagsins nefnast įveitusamžykkt, en įveitan nefnist samįveita.
43. gr. Žegar löggilt įveitusamžykkt hefir veriš sett, eru allir landeigendur og leigulišar į žvķ svęši, sem įveituverkinu er ętlaš aš nį til, skyldir aš leyfa landsafnot til mannvirkja, er įveituna varša, svo sem land undir skurši og efni śr landinu, hvort sem er grjót eša önnur jaršefni, ķ fyrirhlešslur, garša, stķflugeršir eša umbśnaš skurša o.s.frv., og yfir höfuš aš žola allar žęr kvašir, óhagręši eša takmarkanir į afnotarétti, sem įveituverkiš hefir ķ för meš sér, enda komi fullar bętur fyrir. Ef eigi nęst samkomulag um bętur, skal įkveša žęr meš mati.
44. gr. Kostnaši öllum af samįveitu skal stjórn hennar jafna nišur į landareignir žęr, sem įveitan nęr yfir, ašallega eftir stęrš žess lands, er vatn nęst yfir. Žó skal taka tillit til žess, hvernig land liggur viš įveitunni og hver not geta oršiš af henni fyrir žaš, ķ samanburši viš ašrar landareignir. Matsnefnd skal skera śr, ef įgreiningur veršur um nišurjöfnun.
45. gr. Ef einhver vill gerast hluttakandi ķ samįveitu eftir aš henni hefir veriš komiš į, meš žeim hętti, aš hann fįi vatn til įveitu į land sitt, žį į hann rétt til žess, ef žaš er aš dómi matsmanna samįveitunni bagalaust. En skylt er honum žį aš taka žįtt ķ kostnaši öllum af įveitunni, bęši stofnkostnaši og įrskostnaši, aš réttri tiltölu viš ašra ašilja.
46. gr. 1. Nś er samžykkt gerš um samįveitu, og skal žį hver landeigandi greiša stofnkostnaš og įrlegan kostnaš af samįveitunni eša žeim hluta, sem eftir nišurjöfnun samkvęmt 44. gr. kemur į landareign hans.
2. [Nś telur stjórn įveitufélags eša landžurrkunar- og įveitufélags naušsynlegt aš taka lįn til stofnkostnašar samįveitu og er žį hlutašeigandi sveitarstjórn heimilt aš įbyrgjast lįn žetta.]1)
3. Leiguliši į jörš, sem samįveitan nęr til, er skyldur, aš višlögšum įbśšarmissi, aš standa landsdrottni įrlega skil į upphęš, er samsvari umsjónar- og višhaldskostnaši, aš višbęttum įrsvöxtum af stofnkostnaši įveitunnar, aš žeim hluta, er kemur į bżli hans samkvęmt nišurjöfnun.
   1)
L. 108/1988, 17. gr.
47. gr. Nś hefir stašfest samžykkt veriš gerš um samįveitu, en eigandi einhverrar žeirrar landareignar, sem įveitan į aš nį til samkvęmt samžykktinni, neitar aš taka žįtt ķ kostnaši viš įveituna, og getur žį stjórn samįveitunnar krafist žess, aš landareignin sé tekin lögnįmi handa įveitufélaginu.
48. gr. 1. Nś eiga menn landareign ķ félagi, og vilja sumir veita į hana vatni, en sumir eigi, og getur žį sį eša žeir, sem meiri hluta landareignar eiga, įkvešiš aš framkvęma fyrirtękiš, enda er hinum žį skylt aš taka tiltölulegan žįtt ķ öllum kostnaši af žvķ, ef metinn veršur mun meiri hagnašur en kostnašur.
2. Ef ekki veršur samkomulag um framkvęmd eša umsjón verksins eša um skiptingu kostnašar, žį skal skoriš śr meš mati. Skal matsnefnd kveša į um žaš, hver eša hverjir skuli hafa į hendi framkvęmd og umsjón verksins, telja kostnaš til įkvešins įrgjalds og tiltaka gjalddaga. Stofnkostnaši įsamt vöxtum skal skipt ķ jafnar įrgreišslur, ef ašili óskar žess, žannig aš honum sé lokiš į 15 įrum. Beišast mį mašur stašfestingar rįšherra į matsgerš, og mį taka tillög lögtaki, ef matsgerš veršur stašfest.

V. kafli. Um notkun vatnsorku.
49. gr. 1. Eiganda landareignar, sem vatnsréttindi fylgja, svo og öšrum, sem heimildir hafa į žeim tekiš, er rétt aš nota žaš vatn, sem um hana rennur, til aš vinna śr žvķ orku, enda sé enginn fyrir žaš sviptur žvķ vatni, sem hann žarf aš nota samkvęmt III. og IV. kafla, né neinum bakašir óhęfilegir öršugleikar um slķka notkun, né vatni, er nota žarf meš žeim hętti, spillt fyrir neinum, svo aš til verulegra óžęginda horfi.
2. [Um leyfi til aš virkja fallvatn fer samkvęmt raforkulögum.]1)
   1)
L. 64/2003, 1. gr.
50. gr. 1. Rétt er eiganda landareignar aš gera stķflu ķ vatnsfarvegi og veita vatni śr ešlilegum farvegi, hvort sem er um opinn skurš, pķpu eša jaršgöng, ef naušsynlegt er vegna vatnsorkunota samkvęmt 49. gr., enda séu ekki geršar skemmdir į landi annarra manna um naušsyn fram. Eigi mį veita meira vatni śr ešlilegum farvegi ķ žessu skyni en žörf er į, en öllu skal žvķ veitt ķ fornan farveg įšur en landareigninni sleppir, nema samlög séu milli fleiri landareigna um orkuvinnslu.
2. …1)
3. Ef naušsyn žykir į vera, getur rįšherra veitt lögnįm meš žeim hętti, sem ķ 55. gr. segir.
   1)
L. 64/2003, 2. gr.
51. gr. 1. Žar sem merkivötn skilja landareignir, hafa eigendur beggja jafnan rétt til aš nota vatn śr žeim samkvęmt 49. og 50. gr.
2. Nś nęgir merkivatn ekki bįšum landareignum, og hefir žį eigandi hvorrar fyrir sig rétt til svo mikils af vatnsorkunni, sem svarar hįlfu rennsli merkivatnsins og fallhęš žeirri, sem er fyrir landi hans, enda hafi ekki önnur lögmęt skipun veriš į gerš.
52. gr. 1. Nś vill eigandi annars vatnsbakka gera stķflu ķ vatni til orkunżtingar og žarf aš nota til žess land hinum megin, og skal hann žį bjóša eiganda žess lands aš gera stķflu meš sér og nota vatniš aš réttri tiltölu. Nś verša žeir į žessa skipun sįttir, en skilur į um framkvęmd verksins, skiptingu kostnašar eša vatnsnot, og skal žį skera śr meš mati.
2. Nś vill eigandi annars vatnsbakkans ekki taka žįtt ķ stķflugerš, og getur hinn žį fengiš leyfi rįšherra, samkvęmt 50. gr., 3. liš, til afnota af landi hans til aš framkvęma verkiš og nota vatniš. Skal žį venjulega įskilja žaš ķ leyfi, aš stķflu verši svo hagaš, aš sį, sem ekki tók žįtt ķ verkinu, megi sķšar hagnżta sér žann hluta vatns, sem hann į tilkall til, įn žess aš breyta žurfi stķflu aš mun, en kostnaš, sem leišir sérstaklega af slķkri tilhögun, skal sį greiša. Mešan hann notar ekki vatnsorku žį, sem hann į tilkall til, mį sį, er stķflu gerši, hagnżta sér hana kauplaust. Nś hagnżtir sį, er ekki tók žįtt ķ stķflugerš, sér sķšar vatniš, eša lętur annan gera žaš, aš einhverju leyti eša öllu, og skal hann žį taka žįtt ķ stofnkostnaši og višhaldskostnaši eftir mati, nema um semji.
53. gr. 1. Nś eiga menn ķ félagi tilkall til orku śr sama fallvatni, enda taki 52. gr. eigi til žess, og verša žeir ekki įsįttir, hvernig žaš skuli notaš til orkuvinnslu, og getur žį rįšherra heimilaš, aš žeir, sem tilkall eiga til meira en helmings vatnsorkunnar, talinnar eftir vatnsmagni og fallhęš, leysi til sķn tilkall minni hlutans. Žetta er žó žvķ skilyrši bundiš, aš hagnżting fallvatnsins ķ heild sinni sé aš mun hallkvęmari en hagnżting hluta innleysenda śt af fyrir sig, og aš ekki sé skertur réttur žrišja manns, er hann kann aš hafa fengiš yfir vatnsréttindunum įšur en lausnar var krafist.
2. Sį hluti vatnsorkuréttar, er mašur leysir til sķn samkvęmt 1. liš, skal metinn sem hluti alls réttarins. Žó skal taka til greina, hvort sį hluti virkjunarkostnašar, sem sérstaklega varšar innleysta vatnsorkuréttinn, er tiltölulega mikill eša lķtill.
3. Įgreiningi um atriši žau, er ķ grein žessari getur, skal rįša til lykta meš mati.
54.–67. gr. …1)
   1)
L. 64/2003, 2. gr.

VI. kafli. Um vatnsmišlun.
68. gr. 1. Rįšherra er heimilt aš gera mannvirki og ašrar rįšstafanir til mišlunar į vatnsmagni ķ vatnsfalli til orkunżtingar eša ķ öšrum tilgangi.
2. Žegar įkvešiš hefir veriš aš framkvęma mišlun samkvęmt 1. liš, hefir rįšherra heimild til lögnįms samkvęmt 55. gr.
3. Nś hefir rįšherra komiš į stofn mišlun samkvęmt framanskrįšu, og getur hann žį įkvešiš, aš eigendur orkuvera og annarra atvinnufyrirtękja, sem hafa not af mišluninni, skuli greiša įrgjald ķ rķkissjóš, er įkvešiš sé žannig, aš allir žeir, sem hafa not af mišluninni, greiši aš tiltölu réttri viš hagnaš sinn, og žó ekki meira en hagnašinum nemur, og ekki heldur meira allir til samans en žaš, sem žarf til aš įvaxta stofnkostnaš fyrirtękisins meš 6% įrlega, kosta višhald žess og starfrękslu og fyrna stofnkostnašinn į 40–60 įrum. Ef įgreiningur veršur um nišurjöfnun stofnkostnašar, skal skera śr meš mati.
4. Rįšherra getur sett žęr įkvaršanir um afnot vatnsfalla žeirra, er mišlunin tekur til, sem honum žykja naušsynlegar til aš afstżra eša rįša bót į tjóni eša óhagręši fyrir almenning eša einstaka menn.
69. gr. 1. Rįšherra getur veitt öšrum heimild til aš framkvęma vatnsmišlun meš žeim skilmįlum, er žurfa žykir, til žess aš gętt sé hagsmuna rķkisins, almennings eša einstakra manna.
2. Umrįšamenn vatnsréttinda skulu aš öšru jöfnu ganga fyrir öšrum um leyfi til vatnsmišlunar, ef žeir vilja virkja vatn, sem žeir hafa umrįš yfir eša gera meš sér félag ķ žvķ skyni.
70. gr. 1. Nś vill héraš, orkuveitufélag eša einstakir menn eša félög framkvęma vatnsmišlun til afnota handa orkuveri, sem žeim er heimilaš eša leyft aš koma upp samkvęmt V. kafla, og skal žį lķta svo į, sem mišlunarfyrirtękiš sé einn lišur ķ orkuverinu, žannig aš öll įkvęšin ķ V. kafla 58.–65. gr. nį til mišlunarfyrirtękisins aš žvķ leyti sem žau geta įtt viš. Žó skal įvallt žurfa sérstakt leyfi til mišlunar:
   
a. Žegar fyrirtękiš getur haft ķ för meš sér skašleg įhrif į umferš um vatnsfall eša veiši eša notkun vatnsins til įveitu eša annars, svo aš verulega muni um.
   
b. Žegar žaš veldur žvķ, aš land eša landsnytjar komast svo undir vatn eša spillast svo, aš telja megi verulegt tjón aš.
   
c. Žegar žaš getur aš öšru leyti valdiš öšrum tjóni eša skašlegri breytingu į landshįttum, svo aš verulegt megi teljast.
   
d. Žegar forręšis eša afnota žarf af landi annarra eša réttindum, enda verši ekki allir rétthafar sįttir į framkvęmd verksins.
2. Framangreind įkvęši taka og til breytinga į eldri mišlunarvirkjum.
3. Žaš, sem męlt er ķ lögum žessum um vatnsmišlun, tekur og til mannvirkja og fyrirtękja til aukningar į vatnsmagni meš veitu śr öšru vatni.
4. Bętur fyrir tjón af mišlunarvirkjum skal greiša eftir mati, ef ekki veršur samkomulag. Enn fremur mį binda mišlunarleyfi žeim skilyršum, aš leyfishafi greiši fyrir fram bętur aš öllu leyti eša einhverju eša setji tryggingu fyrir žeim.
71. gr. Nś žykir efasamt, hvort svo er įstatt, sem ķ 70. gr., 1. liš a–d, segir, og getur žį sį, er mišlun vill framkvęma, svo og hver sį, er telur hana varša hag sinn, krafist matsgeršar um žaš mįl. Skulu matsmenn bjóša rįšherra meš 4 vikna fyrirvara aš vera viš matiš, og auglżsa staš og stund, meš žeim hętti, er žeir telja fullnęgjandi, žeim, er ętla mį, aš eigi hagsmuna aš gęta, ef mišlunin kemur til framkvęmda.
72. gr. Leyfi til vatnsmišlunar, sem veldur almenningi eša einstökum mönnum baga eša tjóni, mį venjulega ekki veita, nema telja megi tjóniš eša bagann lķtils virši, boriš saman viš žann hagnaš, sem fyrirtękiš hefir ķ för meš sér, enda sé einnig tekinn til greina ķ žessu efni įętlašur kostnašur af framkvęmd žess.
73. gr. Af hendi landsstjórnarinnar skal hafa sérstakt eftirlit meš öryggi mannvirkja žeirra, sem gerš eru til söfnunar vatni ķ mišlunarskyni, og er eigendum mannvirkjanna jafnan skylt aš framkvęma tafarlaust žęr rįšstafanir, sem fyrirskipašar verša til öryggis, svo og aš haga framkvęmdum öllum eftir žeim fyrirskipunum, sem geršar verša vegna hagsmuna rķkis, almennings eša einstakra manna.
74. gr. 1. Mannvirki žau, sem leyft er aš koma upp samkvęmt 69. eša 70. gr., mį eigi nišur leggja, nema rįšherra leyfi.
2. Žegar mannvirki er lagt nišur, žį er eiganda skylt aš gera žęr rįšstafanir, sem rįšherra heimtar, til aš afstżra hęttu eša tjóni žar ķ grennd eša į eignum, sem nešar liggja viš vatnsfalliš.
3. Greiša skal bętur fyrir tjón eša óhagręši, sem nišurlagningin veldur, eftir mati, ef ekki semur. Bótaskyldan hvķlir į eiganda mišlunarvirkja.

VII. kafli. Um varnir lands og landsnytja gegn įgangi vatna.
75. gr. 1. Rétt er rķkinu, hérušum, vatnafélögum og einstökum mönnum aš hleypa nišur vatnsfarvegi, vķkka hann eša rétta, gera nżjan farveg, flóšgarša og fyrirhlešslur eša önnur mannvirki ķ vatni eša viš žaš ķ žvķ skyni aš verja land eša landsnytjar viš spjöllum af landbroti eša įrennsli vatns.
2. Nś žarf sį, er vill framkvęma mannvirki slķk sem ķ 1. liš segir, til žess afnot af landi annarra manna, og getur žį rįšherra veitt heimild til lögnįms samkvęmt 55. gr.
3. Nś žykir tjón eša hętta bśin eign annars manns eša réttindum af mannvirkjum slķkum sem ķ 1. liš segir, eša aš af žeim mundu stafa óhęfilegar tįlmanir almennri umferš eša tjón eša hętta hagsmunum almennings, og mį žį žvķ ašeins framkvęma verkiš, aš leyfi rįšherra komi til. Leyfi mį binda žeim skilyršum, sem naušsynleg žykja vegna hagsmuna rķkisins, almennings eša einstakra manna.
4. Bęta skal tjón og spjöll į eignum annarra, sem leišir af framkvęmdum samkvęmt žessari grein. Bętur skal įkveša meš mati, ef eigi semur.
76. gr. 1. Nś framkvęmir rķkiš fyrirtęki žau, er ķ 75. gr. segir, og getur rįšherra žį įkvešiš, aš žeir, sem hafa hag į landi sķnu eša landsnytjum af žeim, skuli taka žįtt ķ kostnaši öllum eša ķ žeim hluta kostnašar, sem rįšherra įkvešur, svo og ķ višhaldi eftirleišis aš tiltölu viš žaš, hvers virši hagurinn veršur hverjum žeirra talinn eftir mati.
2. Sams konar įkvöršun mį og taka, ef slķk fyrirtęki žykja naušsynleg, žegar einhver žeirra, sem hlut į aš mįli, hrindir žeim ķ framkvęmd, og allir žeir landeigendur eša réttinda, sem hag hafa af fyrirtękinu į landi sķnu eša landsnytjum, geta ekki komiš sér saman um aš vinna verkiš ķ félagi.
3. Tillagsskyldu slķka sem įšur greinir mį og meš sama hętti leggja į til aš standa straum af tiltölulegum hluta kostnašar af mannvirkjum eša öšrum framkvęmdum, er ķ senn miša til varnar viš spjöllum af vatnavöxtum eša flóši, til žurrkunar lands, fyrirgreišslu umferšar eša notkunar vatnsorku.
77. gr. Tillög samkvęmt 76. gr. mį taka lögtaki. Nś hefir ašili, sem hag hefir af framkvęmdinni, eigi berum oršum samžykkt fyrirtękiš, og skal honum žį heimilt aš greiša žann hluta, er į eign hans kemur, meš įrlegum greišslum, er samsvari 15. hluta upphęšarinnar, aš višbęttum vöxtum af žvķ, er eftir stendur hverju sinni. Ef lįn hefir veriš tekiš til fyrirtękisins, žį skulu vextir vera hinir sömu, sem greiddir eru af lįnsfénu, en ella 5% įrlega.

VIII. kafli. Um žurrkun lands.
78. gr. 1. Veita mį mašur bagalegu vatni af landi sķnu ķ rįsir og farvegi, žó aš mein verši aš į landi žvķ, er viš tekur, enda megi hann ekki viš žaš losna meš öšrum hentugum hętti. Meš sama skilorši mį mašur og veita vatni ķ skurši ķ landi annarra eša grafa žar skurši ķ žvķ skyni, en jafnan skal žį skuršum svo langt fram haldiš, aš eigi verši verulegt tjón į landi annarra manna. Bęta skal tjón, er hlżst af veitunni, en taka skal žó til greina gagn žeirra af skuršum, er bóta krefja.
2. Ekki mį veita vatni śr skuršum eša vatnsrįsum, sem alstašar eša sumstašar eru opnir, ķ lokręsi į landareign annarra manna, nema matsnefnd telji bagalaust.
79. gr. 1. Ef skuršir um landareign annars manns eru honum einnig til gagns, žį er honum skylt aš taka žįtt ķ kostnaši aš skuršgreftri og višhaldi skuršanna, sbr. 80. gr.
2. Nś vill mašur veita bagalegu vatni frį sér yfir landareign annars manns samkvęmt 78. gr., og mį žį setja honum žaš skilyrši, aš hann greiši hinum fyrrnefnda upp ķ skurškostnašinn sem svarar žvķ gagni, er hann hefir af skuršinum, og jafnan skal hann kosta višhald skuršsins aš sķnum hluta.
80. gr. Ef einhver vill veita bagalegu vatni frį sér samkvęmt 78. gr. yfir landareign annars manns, og žeim semur ekki, žį skal matsnefnd skera śr žvķ, hvort žį frįveitu verši aš telja hagkvęma og hvort hagurinn megi teljast meiri en óhagręši hins. Ef hagurinn veršur talinn mun meiri, žį skal įkveša stefnu skuršsins, lengd hans, dżpt og breidd, hvenęr hann skuli geršur, hvort hann skuli vera opinn eša lokašur og hvaš gera skuli viš uppmoksturinn. Žį skal og meta bętur og skera śr žvķ, hvort landeigandi skuli taka žįtt ķ kostnaši og višhaldi, og aš hve miklu leyti.
81. gr. Rįšherra getur heimilaš lögnįm į mannvirkjum, landi og réttindum, ef skilyrši 72. gr. eru fyrir hendi, ķ žvķ skyni aš žurrka vatn, tjarnir eša mżrlendi eša til žess aš vķkka eša rétta farveg eša til aš veita burt vatni meš öšrum hętti, til aš auka land eša bęta žaš.
82. gr. 1. Įkvęši 48. gr. taka og til landžurrkunar.
2. Rétt er mönnum aš gera meš sér félag til žess aš žurrka land. Slķk félög nefnast landžurrkunarfélög og lög žeirra landžurrkunarsamžykktir. Um félög žessi fer eftir 42.–44., 46. og 47. gr., svo sem viš į, og XI. kafla laga žessara.

IX. kafli. Um óhreinkun vatna.
83. gr. 1. Bannaš er aš lįta ķ vötn frį išjuverum, eša sleppa um vötn ķ skurši eša ašrar veitur, nokkra žį hluti, fasta, fljótandi eša loftkennda, sem spilla mundu botni vatns eša bakka eša vatninu sjįlfu, svo aš hęttulegt sé mönnum eša bśpeningi eša spilli veiši ķ vatninu. Bannaš er og aš lįta slķk efni į ķs eša svo nęrri vatni, aš hętt sé viš aš žau berist ķ žaš.
2. Rįšherra getur žó veitt undanžįgu frį žessu banni meš žeim skilyršum, er hér segir:
   
a. Ef neysluvatni er spillt, skal leyfiš bundiš žvķ skilyrši, aš išjuhöldur leggi til annaš jafngott vatnsból eša greiši kostnaš af žvķ aš koma upp öšru vatnsbóli jafngóšu.
   
b. Ef veiši er spillt, skal skylda išjuhöld til aš lįta višeldi ķ vatniš, sem nęgi til žess aš veiši haldist eigi minni en var, ella bęta veišispjöllin fullum bótum.
   
c. Išjuhöldur skal aš öšru leyti bęta žaš tjón, sem hljótast kann af frįfęrslu óhreinindanna frį išjuveri hans.
3. Bętur skal greiša eftir mati, nema um semji.
4. Leyfi samkvęmt 2. liš mį taka aftur bótalaust hvenęr sem er eša breyta skilyršum, ef naušsyn žykir til vera vegna hagsmuna almennings eša einstakra manna.
5. Nżtt leyfi žarf til hverrar žeirrar breytingar, sem frekari spjöll geta af hlotist, žótt įšur hafi veriš veitt leyfi samkvęmt 2. liš.
84. gr. Bannaš er annars aš lįta sleppa ķ vötn um skurši eša meš öšrum hętti eša aš henda ķ žau, į ķs eša svo nęrri žeim, aš hętt er viš aš ķ žau berist, žeim efnum, sem ķ 83. gr. segir, ef hętt er viš aš žau spilli vatni, botni žess eša bakka, flóšhęš eša framrįs.
85. gr. Rįšherra eša sį, er hann veitir heimild til žess, getur sett reglur til verndar gegn skašlegri óhreinkun vatns, žó eigi verši af völdum išjuvera, žegar vatn er óhreinkaš ķ annarri sveit en žeirri, sem hętta stendur af žvķ, enda geti sveitarstjórnir žęr, sem hlut eiga aš mįli, ekki oršiš įsįttar, hvaš gera skuli. Įšur en slķku mįli er til lykta rįšiš, skal leita įlits žeirra heilbrigšisnefnda eša hreppsnefnda, sem mįliš varšar.

X. kafli. Um holręsi.
86. gr. Heimilt er bęjarstjórn aš leggja holręsi til žess aš taka viš skólpi og afrennsli ķ kaupstašnum.
87. gr. 1. Bęjarstjórn er rétt aš leggja gjald į hśs og lóšir ķ kaupstašnum til žess aš standa straum af holręsakostnaši. Gjald mį miša viš viršingarverš fasteigna eša viš stęrš lóša eša viš hvorttveggja.
2. Sérstaka ķvilnun mį veita, ef lóš er svo hįttaš, aš erfišara er aš koma skólpi eša afrennsli frį henni ķ holręsi en frį öšrum lóšum yfirleitt, og sérstakt aukagjald mį į leggja, ef skólp frį einhverri lóš er svo į sig komiš, aš telja mį meiri śtgjöld stafa eša munu stafa af žvķ en öšru skólpi.
3. Eigandi lóšar įbyrgist holręsagjald, en heimilt er honum aš hękka leigu eftir lóš eša mannvirki į henni sem gjaldi eša gjaldauka svarar, žótt leiga hafi įšur veriš įkvešin.
4. Holręsagjald skal įkveša ķ reglugerš. Gjald mį taka lögtaki, žegar rįšherra hefir stašfest hana. Ķ reglugerš mį įkveša, aš gjaldiš skuli tryggt meš lögvešrétti ķ lóš og mannvirkjum lóšareiganda į henni nęstu 2 įr eftir gjalddaga meš forgöngurétti fyrir hvers konar samningsveši og ašfararveši.
[5. Heimilt er sveitarstjórn aš lękka eša fella nišur holręsagjald sem tekjulitlum elli- eša örorkulķfeyrisžegum er gert aš greiša.]1)
   1)
L. 137/1995, 1. gr.
88. gr. 1. Bęjarstjórn leggur holręsi svo, aš lóšareigandi hver nįi til žeirra ķ götu, vegi eša opnu svęši, er lóš hans telst til, enda veršur mašur eigi krafinn um holręsagjald fyrr en svo er.
2. Skylt er lóšareigendum og hśseigendum aš gera samkvęmt reglugerš į sinn kostnaš holręsi, er flytji frį hśsum og lóšum skólp allt śt ķ ašalręsi. Ef mašur vanrękir aš leggja ręsi į hęfilegum fresti, er bęjarstjórn tiltekur, skal hśn lįta vinna verkiš į hans kostnaš.
3. Nś stendur svo į, aš sérstaklega kostnašarsamt er aš leggja holręsi frį ašalręsi yfir lóš manns, og getur hann žį krafiš sig undanžeginn holręsagjaldi, ef hann getur komiš skólpi frį sér meš öšrum hętti, er heilbrigšisnefnd telur fulltryggan, enda verši ekki metiš, aš žaš baki nįgrönnum óžęgindi eša tjón. Aš öšrum kosti skal leggja holręsi um lóš hans, enda skal bęjarsjóšur žį taka žįtt ķ kostnaši žar af eftir mati, nema samkomulag verši.
89. gr. Ķ reglugerš mį kveša į um gerš og lagningu bęši ašalręsa og lóšarręsa, aš regnvatni skuli ķ žau veita, um umsjón žeirra, um skyldu manna til aš leggja holręsi innanhśss, um gerš žeirra og notkun, um sektir fyrir brot į reglugerš og mešferš mįla śt af žeim, svo og annaš, er aš mešferš holręsa lżtur.
90. gr. Reglugeršir allar um holręsi og holręsagjald, sem bęjarstjórn semur, skal senda rįšherra til stašfestingar. Žegar reglugerš hefir hlotiš stašfestingu rįšherra, er hśn lögmęt holręsareglugerš.
91. gr. 1. Heimilt er hreppsnefnd aš leggja holręsi um hrepp eša hluta śr hreppi į kostnaš hreppssjóšs. Įšur en fyrirtękiš er afrįšiš, skal hreppsnefnd lįta verkfróšan mann rannsaka stašhįttu, og ef tiltękilegt žykir aš framkvęma verkiš, gera nįkvęma frumdrętti aš žvķ og įętlun um stofnkostnaš. Kostnaš af rannsókn žessari skal telja til stofnkostnašar, ef fyrirtękiš kemst ķ framkvęmd, en greišist ella śr hreppssjóši.
2. [Žį er hreppsnefnd hefir samžykkt aš leggja holręsi skv. 1. liš skal senda samžykktina įsamt žeim gögnum, sem ķ sama liš greinir, rįšherra til stašfestingar. Žegar fengin er stašfesting hans į samžykktina getur hreppsnefnd lįtiš framkvęma verkiš.]1)
3. Hreppsnefnd semur samžykktir allar um holręsi, žar į mešal um holręsagjald.
4. Um holręsi žessi fer aš öšru leyti eftir įkvęšum 87.–90. gr.
   1)
L. 108/1988, 18. gr.
92. gr. 1. Nś vill löggilt kauptśn, sem ekki er sérstakur hreppur eša hverfi, leggja holręsi um kauptśniš eša hverfiš, og geta žį eigendur fasteigna žeirra, er nota ętla ręsin, gert meš sér félag, er nefnist holręsafélag, en lög félagsins nefnast holręsasamžykkt. Um félagiš fer eftir įkvęšum XI. kafla, aš žvķ leyti, sem įkvęši žessa kafla taka ekki til žess.
2. Stjórn félagsins semur samžykktir žess, žar į mešal įkvęši um holręsagjald.
3. Aš öšru leyti skal fara eftir įkvęšum 87.–90. gr., aš žvķ leyti, sem viš į.
93. gr. 1. Nś eiga menn landareign ķ félagi og vilja sumir leggja holręsi til aš veita skólpi og afrennsli frį henni, og getur žį sį eša žeir, sem meiri hluta landareignar eiga, įkvešiš aš framkvęma fyrirtękiš, enda er hinum žį skylt aš taka tiltölulega žįtt ķ kostnaši öllum af žvķ, ef metiš veršur naušsynlegt sakir heilbrigši eša žrifnašar aš leggja ręsin.
2. Ef ekki veršur samkomulag um framkvęmd eša umsjón verksins eša um skiptingu kostnašar, žį skal skera śr meš mati. Skal matsnefnd kveša į um žaš, hver eša hverjir skuli hafa į hendi framkvęmd eša umsjón verksins, telja kostnaš til įkvešins įrgjalds og tiltaka gjalddaga. Stofnkostnaši, įsamt vöxtum, skal skipt ķ jafnar įrgreišslur, ef ašili óskar žess, žannig, aš lokiš sé į 15 įrum. Beišast mį mašur stašfestingar rįšherra į matsgerš, og mį žį taka tillög lögtaki, ef matsgerš veršur stašfest. Įkvęšum 2. lišs 87. gr. skal beita, eftir žvķ sem viš į, er skipta skal višhaldskostnaši.
94. gr. 1. Rétt er žeim, er eigi hefir tekiš ķ öndveršu žįtt ķ lagningu holręsa, aš veita ķ žau um holręsi skólpi og afrennsli frį sér, en greiša skal hann fyrir žaš tiltölulegan hluta stofnkostnašar, aš frįdreginni fyrningu į ręsi, sem oršin er, žegar hann byrjar ķveitu sķna, svo og greiša tiltölulegan hluta rekstrarkostnašar og višhalds.
2. Nś žarf aš breyta ręsi vegna ķveitu ķ žaš, samkvęmt 1. liš, og skal žį sį, er ķveitunnar ęskir, greiša allan kostnaš af breytingunni. Eigandi ręsis mį velja um aš vinna verkiš sjįlfur eša lįta hinn um žaš.
3. Rétt er žeim, er žykir žaš mįli skipta, aš krefjast žess, aš holręsi sé svo śr garši gert ķ öndveršu, aš žaš megi taka viš skólpi frį eign hans, enda greiši hann allan kostnašarauka, er af žvķ stafar.
4. Sį, er neytir réttar sķns samkvęmt 2. og 3. liš žessarar greinar, skal setja nęgilega tryggingu fyrir žvķ, er honum ber aš greiša, ef žess er krafist.
5. Ef einhver ašilja žeirra, er ķ 86., 91., 92. eša 93. gr. segir, hafa veitt lęk eša annarri vatnsrįs, er um byggš rennur og ber fram skólp, ķ holręsi eša undirgöng, er rétt aš lįta endurgjaldslaust ķ lękinn eftir sem įšur skólp frį landareignum, er ofar liggja viš hann, žótt žęr hafi ekki tekiš žįtt ķ ręsisgeršinni. Ef breytingar verša į skólpi frį slķkum landareignum, er geri višhald ręsivirkisins kostnašarsamara eša rekstur dżrari, getur eigandi virkisins žó krafist endurgjalds.
6. Ef įgreiningur veršur um einhver žeirra atriša, er ķ grein žessari segir, skal skera śr honum meš mati.
95. gr. 1. Skyldu manns til aš inna af hendi žęr greišslur, er ķ 93. og 94. gr. segir, hefur frį žeim degi, er ręsivirki var svo śr garši gert, aš hann mįtti nota žaš, ef hann vildi, nema matsnefnd žyki annaš sannara.
2. Įkvęši matsnefndar um tillög til eftirlits og višhalds ręsivirkja samkvęmt 93. og 94. gr. skulu gilda um nęsta 5 įra skeiš, nema öšruvķsi semji. Aš žeim tķma lišnum mį hver ašilja, sem vill, krefjast breytinga, ef nokkuš žaš, sem įšur var byggt į, hefir breyst aš mun. Ef ekki takast samningar, skal matsnefnd skera śr, og er sį śrskuršur hennar gildur um annaš 5 įra skeiš.
96. gr. 1. Ef halda žarf į landi annars manns vegna ręsivirkja, žį er honum skylt aš lįta af hendi til žess, enda séu skilyrši 72. gr. fyrir hendi, land, mannvirki og landsafnot og aš žola naušsynlegar eignarkvašir, eftir žvķ sem matsnefnd telur meš žurfa, enda komi fullar bętur fyrir, eftir mati, ef įgreiningur veršur.
2. Holręsi, sem lögš eru um land annars manns samkvęmt 1. liš, skulu vera vatnsheld, ef hann krefst žess, nema metiš verši, aš honum sé skašlaust og bagalaust, žótt žau séu ekki svo śr garši gerš.
97. gr. 1. Nś hefir holręsi veriš lagt um land annars manns samkvęmt 96. gr. og veršur honum til mikilla óžęginda eša tjóns, og getur hann žį krafist žess, aš žaš verši flutt į annan staš ķ landareign hans. Landeigandi kostar flutninginn, nema hann hafi eigi fengiš bętur fyrir tjón žaš eša óžęgindi, sem hér segir, žegar bętur voru goldnar samkvęmt 1. liš 96. gr. Skal ręsiseiganda žį rétt aš velja um aš greiša bętur fyrir slķkt tjón eša kosta sjįlfur flutninginn. Ef įgreiningur veršur um žaš atriši, er ķ žessum liš segir, sker matsnefnd śr.
2. Ef svo stendur į, sem ķ 1. liš segir, en ręsiš veršur ekki flutt į annan staš ķ landi manns, žį getur hann heimtaš žaš flutt į land žrišja manns, ef metiš veršur, aš žar muni verša mun minna tjón aš žvķ. Um kostnaš af flutningnum fer eftir 1. liš.
98. gr. 1. Lög žessi taka ekki til holręsa, sem gerš hafa veriš meš heimild ķ gildandi rétti įšur en lög žessi öšlast gildi. Žó skulu 89., 90. og 94. gr., 1. og 2. lišur, sbr. 4. liš, og 97. gr. einnig taka til eldri holręsa.
2. Įkvęši laga žessara um holręsi eru žvķ ekki til fyrirstöšu, aš sett verši ķ byggingarsamžykktum og heilbrigšissamžykktum fyrirmęli um holręsi og frįręslu samkvęmt lögum um heimild til aš gera slķkar samžykktir.

XI. kafli. Um vatnafélög.
99. gr. 1. Rétt er mönnum aš gera meš sér félag um:
   
a. Vatnsveitu (III. kafli, 29. gr.).
   
b. Įveitu (IV. kafli, 42. gr.).
   
c. Orkuver eša orkuveitu (V. kafli, 64. gr.).
   
d. Vatnsmišlun (VI. kafli, 70. gr.).
   
e. Varnir viš įgangi vatns (VII. kafli, 75. gr.).
   
f. Landžurrkun (VIII. kafli, 82. gr.).
   
g. Holręsi (X. kafli, 92. gr.).
2. Fara skal um slķk félög svo sem ķ žessum kafla segir, enda sé ekki öšruvķsi um męlt ķ lögum žessum.
100. gr. Sį eša žeir, er stofna vilja félag ķ einhverjum žeim tilgangi, er ķ 99. gr., 1. liš, segir, skulu kvešja til fundar eigendur žeirra landareigna, sem ętla mį, aš fįi tekiš žįtt ķ fyrirtękinu. Skal ręša žar mįliš og bóka fundargerš. Žeir, er męla meš stofnun félagsins, geta sķšan leitaš įlits kunnįttumanna og aflaš sér frumdrįtta aš fyrirhugušum mannvirkjum og annarra gagna, į sinn kostnaš, en telja mį žann kostnaš til stofnkostnašar, ef félagiš veršur stofnaš.
101. gr. 1. Nś hafa frumkvöšlar félagsstofnunar samkvęmt 99. gr., 1. liš, aflaš sér žeirra gagna, sem ķ 100. gr. segir, og skulu žeir žį semja frumvarp til samžykktar handa félagi žvķ, sem ķ rįši er aš stofna, og skrį yfir žęr landareignir, sem žeir ętlast til, aš verši ķ félaginu. Skal frumvarpiš, landeignaskrįin, frumdręttir, uppdręttir, kostnašarįętlanir og önnur gögn, er félagiš varša, lagt fram į hentugum staš til sżnis žeim, er ętlast er til aš taki žįtt ķ félagsskapnum. Skal framlagning skjalanna auglżst meš žeim hętti, sem žar er vani aš birta auglżsingar, sem almenning varša, eša bréflega tilkynnt hverjum žeim, er mįliš varšar. Skulu skjölin liggja til sżnis aš minnsta kosti 2 vikna tķma.
2. Nś er frestur samkvęmt 1. liš lišinn, og er žį frumkvöšlum félagsskaparins rétt aš boša žį menn alla, er ętlast er til aš verši ķ félaginu, į fund. Skal fundarboš birta meš žeim hętti, sem ķ 1. liš segir. Į fundi žessum skal enn ręša mįliš og afrįša um félagsstofnun, nema enn žyki žörf rękilegri undirbśnings. Ef 2/3 eigenda landareigna žeirra, sem ętlast er til aš taki žįtt ķ félagsskapnum, og sé eitt atkvęši fyrir hverja landareign, samžykkja stofnun félagsins, žį er hinum skylt aš gerast félagar.
3. Įkvęši 2. lišs um félagsskyldu taka ekki til félaga samkvęmt 99. gr., 1. lišs c og d. Ef vatnsmišlun er ašeins lišur ķ einhverju fyrirtęki, sem 99. gr., 1. lišur, tekur til, öšru en orkuveri eša orkuveitu, er félagsskapur um mišlun žó sömu lögum hįšur sem félagsskapur um žaš fyrirtęki.
4. Nś er jörš ķ byggingu, og er leiguliša žį rétt aš gerast félagi, ef landsdrottinn vill ekki og er óskylt aš taka žįtt ķ félagsskapnum, en skylt er landsdrottni, žegar leiguliši fer frį jörš, aš kaupa eftir mati žau mannvirki og tęki, sem leiguliši hefir gert eša sett į jöršina eša ķ sambandi viš hana eša mannvirki į henni. Žó ašeins aš svo miklu leyti, er metiš verši jöršinni til varanlegra bóta.
102. gr. 1. Žegar įkvešiš hefir veriš aš stofna félag, skal samžykkt žess sett svo fljótt sem unnt er.
2. Ķ samžykkt skulu vera įkvęši um:
   
a. Nafn félags, heimilisfang žess og varnaržing.
   
b. Verkefni félags.
   
c. Um skipun félagsstjórnar, hversu fjölmenn hśn skuli vera, hvernig skuli kjósa hana, hvert vald hennar skuli vera og starfssviš, ef stjórn er skipuš fleiri mönnum en einum, hve langan tķma kjör skuli gilda.
   
d. Hvaša landareignir taki žįtt ķ félaginu, svo aš eigi verši um žaš villst, og um atkvęšisrétt į félagsfundum.
   
e. Reikninga og bókhald félagsins og endurskošun.
   
f. Hvernig boša skuli til félagsfunda, hvenęr žeir skuli lögmętir, hvaša mįl žeir skuli śrskurša og hvert vald žeir hafi aš öšru leyti.
   
g. Hvernig fara skuli um greišslur kostnašar žess, sem félagsskapurinn hefir ķ för meš sér.
   
h. Hvaša kvašir eša eignarhöft leggjast į landareignir žęr, sem žįtt taka ķ félagsskapnum.
   
i. Sektir fyrir brot félaga į įkvęšum samžykkta.
   
j. Hvaša reglum skuli eftir fariš, ef breyta į samžykktum félagsins.
   
k. Hvernig fara skuli um félagsslit, hvert atkvęšamagn žurfi til žeirra og hvernig rįšstafa skuli eignum félagsins.
103. gr. Ķ samžykkt mį setja įkvęši um skipun geršardóms til aš skera śr įgreiningi um félagsmįlefni milli einstakra félaga eša milli félagsstjórnar og einstaks eša einstakra félaga, ef bįšir ašiljar óska geršardóms.
104. gr. 1. Samžykkt, įsamt gögnum žeim, er ķ 101. gr. segir, skal félagsstjórnin sķšan senda rįšherra til stašfestingar. Ef samžykkt eša annaš, sem félagiš varšar, žykir ekki svo śr garši gert, aš samžykkt megi stašfesta, sendir rįšherra hana aftur til félagsstjórnar meš athugasemdum um žaš, er įbótavant žykir. Ella stašfestir hann samžykkt, svo og žegar lagaš hefir veriš žaš, er athugavert žótti. Aldrei mį samžykkt brjóta bįg viš réttarįkvęši, almennar grundvallarreglur laga né réttindi einstakra manna.
2. Ef gjaldskrį er send til stašfestingar, skal fara um žaš eftir 1. liš.
3. Halda skal allsherjarskrį yfir öll vatnafélög, samkvęmt reglum, er rįšherra setur. Stašfestar samžykktir og gjaldskrįr skulu birtar ķ B-deild Stjórnartķšindanna.
4. Birta skal ķ Lögbirtingablašinu auglżsingu, į félagsins kostnaš, um stofnun žess, og skal verkefnis žess geta, heimilisfangs og varnaržings, svo og hver eša hverjir séu ķ stjórn žess og ef breyting veršur į stjórninni.
105. gr. Nś vilja menn breyta stašfestri samžykkt eša gjaldskrį, og er breytingin lögmęt, ef svo er meš fariš, sem ķ 104. gr. segir.
106. gr. 1. Įrstillög félagsmanna skulu įkvešin svo, aš žau nęgi til greišslu vaxta og afborgana stofnkostnašar og rekstrarkostnašar og višhalds. Enn fremur skal, ef félagsstjórn samžykkir eša rįšherra žykir žaš naušsynlegt, leggja hęfilegt fyrningargjald ķ varasjóš og skal žaš einnig innifališ ķ įrstillögunum.
2. Gjöld, sem įkvešin eru eša jafnaš er nišur samkvęmt stašfestri samžykkt eša gjaldskrį, mį taka lögtaki.
3. …1)
4. Eignir félags standa fyrir skuldum žess. Enginn félaga ber framar įbyrgš į žeim en aš žeim hluta, er honum er gert aš greiša samkvęmt gjaldskrį eša öšru lögmętu félagsįkvęši.
   1)
L. 21/1991, 181. gr.
107. gr. [Brot gegn félagssamžykktum varša sektum og um mįl śt af žeim fer aš hętti opinberra mįla.]1)
   1)
L. 116/1990, 12. gr.
108. gr. 1. Į félagsfundum ręšur afl atkvęša, nema öšruvķsi sé um męlt ķ lögum žessum. Ķ stjórn eru žeir réttkjörnir, sem flest fį atkvęši. Ef tveir eša fleiri fį jafnmörg, skal hlutkesti rįša.
2. Ef sérstök įstęša žykir til vera, mį įkveša ķ samžykkt, aš aukinn meirihluta skuli žurfa til įkvöršunar um einstök félagsmįlefni, önnur en žau, sem sérstaklega er um męlt ķ lögum žessum.
109. gr. Rįšherra eša sį, er hann felur žaš, lķtur eftir žvķ, aš félagsstjórn fari eftir samžykktum félagsins og öšrum įkvęšum um félagsskapinn. Er eftirlitsmanni heimilt aš kynna sér starfsemi félagsins ķ žvķ skyni, žar į mešal reikninga žess og fjįrhag, en leyna skal hann óviškomandi menn žvķ, er hann kemst aš um žau efni.
110. gr. 1. Rétt er aš taka nżja menn ķ félag, ef lögmętur félagsfundur samžykkir, og sé slķks mįls getiš ķ fundarboši, enda sé žaš ekki skylt samkvęmt sérįkvęšum laga žessara um einstök vatnafélög.
2. Ef veruleg breyting veršur į skyldum félaga vegna töku nżrra félagsmanna, eša verkefni félaga breytist verulega fyrir žį sök, skal fara meš mįliš sem breytingar į samžykktum félagsins. Rįšherra sker śr įgreiningi um žessi efni.
3. Nś bętist nżr mašur ķ félag, og skal hann žį greiša aš sķnum hluta žar frį žau gjöld, sem į félögum hvķla, og meš sama hętti sem ašrir félagar, nema öšruvķsi semji. Kosta skal hann sjįlfur žęr framkvęmdir, sem naušsynlegar eru sérstaklega hans vegna, til žess aš geta notaš mannvirki félagsins.
111. gr. 1. Segja mį mašur sig śr félagi, ef
   
a. 2/3 hlutar félagsmanna samžykkja į lögmętum félagsfundi,
   
b. svo reynist, aš landareign hans veršur aš mun meiri kostnašur af félagsskapnum en öšrum landareignum samanboriš viš hagnašinn eša hagręšiš. Śr įgreiningi skal skera meš mati, en skjóta mį žvķ til fullnašarśrskuršar rįšherra.
2. Ef mašur segist śr félagi, žį įbyrgist hann žau gjöld, er į hann hafa falliš samkvęmt įkvęšum félagsins til žess tķma, er hann fer śr félaginu. Ef įgreiningur veršur, mį skjóta honum til rįšherra, og getur hann įkvešiš, aš meira skuli gjalda en nś var sagt.
112. gr. 1. Félagi skal slķta:
   
a. Ef félagar samžykkja žaš samkvęmt fyrirmęlum samžykktar sinnar.
   
b. Ef félagar eru ašeins tveir og annar krefst žess.
   
c. Ef žaš kemur sķšar ķ ljós, aš ekki er unnt aš nį takmarki žvķ, er félagiš setti sér, eša žaš er svo miklum öršugleikum bundiš, aš ókleift eša illkleift žykir aš halda félagsskapnum įfram.
2. Įgreiningi um žaš, hvort skilyrši félagsslita samkvęmt 1. liš c séu fyrir hendi, skal til lykta rįšiš meš matsgerš. Skjóta mį žvķ mati undir rįšherra til fullnašarśrskuršar.
113. gr. 1. Ef helmingur félaga eša meira krefst žess, er skylt aš kjósa skiptanefnd til aš standa fyrir skilum félagsins og skiptum, og fer um vald hennar sem [skilanefndar viš slit hlutafélags].1)
2. Ef eignir félagsins hrökkva ekki fyrir skuldum, skal žvķ, er į vantar, skipta į félaga aš réttri tiltölu viš félagsgjöld hvers um sig, eins og žau hafa veriš įkvešin samkvęmt gjaldskrį eša öšru lögmętu félagsįkvęši. Félagi hver įbyrgist einungis sinn hluta.
3. Um skiptin fer annars samkvęmt įkvęšum skiptalaganna.
4. Aš loknum skiptum skal skjölum félaga og bókum skilaš ķ Žjóšskjalasafniš.
5. Jafnskjótt sem félag er tekiš til skipta, skal félagsstjórn, ef hśn fer meš skipti, en ella skiptanefnd, …1) tilkynna til félagaskrįr, aš félag sé tekiš til skipta. Žegar skiptum er lokiš, skal og tilkynna žaš meš sama hętti. Skal gera athugasemdir um žessi atriši ķ félagaskrį og birta tilkynningar eša įgrip žeirra ķ Lögbirtingablašinu į kostnaš félags.
   1)
L. 20/1991, 136. gr.
114. gr. Įkvęši žessa kafla skulu ekki taka til félaga, sem stofnuš eru og samžykktir žeirra stašfestar įšur en lög žessi koma til framkvęmdar. Žó skulu slķk félög fullnęgja įkvęšum laga žessara, žeim er hér segir:
   
a. Tilkynningu skulu žau senda mįnuši eftir aš lög žessi ganga ķ gildi um žau atriši, er ķ 104. gr., 4. liš, segir, og skal žegar birta hana ķ Lögbirtingablašinu og į félagsins kostnaš og skrį hana ķ félagaskrį.
   
b. Ef breyta į samžykktum eša gjaldskrį eldri félaga, skal fara eftir 105. gr. laga žessara, eftir žvķ sem viš į.
   
c. Įkvęšum 109.–113. gr. laga žessara skal beita um eldri félög, nema žau brjóti bįg viš stašfestar samžykktir žeirra.

XII. kafli. Um almenna umferš um vötn.
115. gr. Öllum er rétt aš fara į bįtum og skipum um öll skipgeng vötn. Sama er um vötn, sem hér eftir verša skuršuš eša gerš umferšarhęf meš öšrum hętti. Žó getur rįšherra bannaš almenningi umferš um skurš eša vatn, ef naušsynlegt žykir vegna mannvirkja ķ eša viš vatn.
116. gr. 1. Rétt er rķkinu og hérušum žeim, er vegamįl hafa meš höndum, aš gera hvers konar mannvirki ķ vatni og viš vatn ķ žvķ skyni aš gera vatn skipgengt eša til aš gera fęra ķsaleiš um vötn.
2. Rįšherra getur veitt félögum og einstaklingum leyfi til aš gera mannvirki meš žeim hętti og ķ žeim tilgangi, sem ķ 1. liš greinir.
3. Žeir, sem framkvęma fyrirtęki samkvęmt 1. og 2. liš, hafa sama rétt til eignarnįms į landi og mannvirkjum og afnota af landi ķ žarfir fyrirtękjanna sem įkvešinn er ķ lögum um vegagerš rķkis og héraša.
117. gr. Eigendur og notendur landareigna eiga rétt til bóta, eftir mati, nema um semji, fyrir tjón, sem umferš į vatni veldur beinlķnis į landi viš vatniš eša į löglega geršum og vel višhöldnum mannvirkjum ķ vatni eša viš žaš, svo og į löglega settum veišitękjum, enda žótt tjóniš sé hvorki aš kenna įsetningi né ógętni. Bętur greišast ekki fyrir tjón af žvķ, žótt mannvirki žau, er fyrir skemmdum hafa oršiš, verši eigi notuš, nema tjón beri aš bęta samkvęmt almennum skašabótareglum.
118. gr. 1. Įkvęši 115.–117. gr. taka og til višarfleytingar, sem framkvęmd er aš rįšstöfun stjórnarvalda og undir eftirliti žeirra.
2. Rįšherra getur veitt leyfi til aš įkvęši 115.–117. gr. megi einnig taka til annarrar višarfleytingar en slķkrar, sem ķ 1. liš segir.
119. gr. 1. Öllum, sem nota vötn til umferšar eša fleytingar, er skylt aš gęta žess aš gera sem minnstar skemmdir į landi, mannvirkjum eša veišitękjum ķ vatni eša viš žaš.
2. Žeir, sem vötn nota til umferšar eša fleytingar samkvęmt löglegri heimild, hafa rétt til žeirrar umferšar um vatnsbakkana og žeirra afnota af žeim, sem naušsynleg eru vegna umferšarinnar um vatniš eša fleytingarinnar, en gera skulu žeir svo lķtiš tjón į landi og mannvirkjum sem unnt er og bęta skemmdir aš fullu eftir mati, nema samkomulag verši.
120. gr. Nś er vatn gert skipgengt eša ašrar rįšstafanir geršar til fyrirgreišslu umferšar um vatn, og getur žį rįšherra įkvešiš, aš gjald verši lagt į bįta žį eša skip, er fara um vatniš, til žess aš standa straum af kostnaši af žeim rįšstöfunum.

XIII. kafli. …1)
   1)
L. 61/1932, 94. gr.

XIV. kafli. Almenn įkvęši um vatnsvirki.
131. gr. 1. Mannvirki öll, sem ķ vatn eru sett, viš žaš eša yfir žvķ, eša gerš eru til aš geyma vatn eša veita žvķ, skulu aš gerš, undirstöšum, efni og verki fullnęgja žeim kröfum, er verša meš sanngirni settar til žess aš afstżra hęttu fyrir lķf manna, hagsmuni rķkis eša almennings, tjóni į eignum eša réttindum einstakra manna eša óhagręši fyrir žį.
2. Önnur verk ķ vatni skal og vinna svo, aš sęmileg trygging sé gegn slķkri hęttu, tjóni og óhagręši.
132. gr. 1. Eigandi mannvirkja žeirra, er ķ 131. gr. segir, skal halda žeim óašfinnanlega viš, ef spjöll į žeim geta valdiš tjóni, hęttu eša óhagręši.
2. Heimta mį, aš brżr, stķflur og önnur vatnsvirki verši endurbyggš eša žeim breytt, ef žaš žykir naušsynlegt vegna umferšar, fleytinga eša fiskgöngu, enda sé žvķ eigi samfara stórkostlegt óhagręši eša notagildi mannvirkis rżrni aš mun, en bęta skal virkiseiganda allan kostnaš. Matsnefnd śrskuršar įgreining.
133. gr. 1. Įšur byrjaš sé aš gera rįšstafanir žęr, er nś skal greina, skal tilkynna rįšherra žaš og fį leyfi hans, enda sé ekki leyfis eša samžykkis krafist samkvęmt öšrum fyrirmęlum laga žessara:
   
a. Ef gera į mannvirki eša vinna önnur verk, er breytingu valda į vatnsborši, straumstefnu eša straummagni, svo sem stķflur, dżpkun eša grynnkun farvegar eša rétting, nema sżnt sé, aš ekki hljótist af hętta, tjón eša óhagręši samkvęmt 131. gr.
   
b. Ef gera į mannvirki, er tįlma mundu umferš um vatn, enda hafi rįšherra auglżst įšur ķ Lögbirtingablašinu žrisvar sinnum bann viš mannvirkjagerš ķ žvķ vatni, viš žaš eša yfir žvķ, meš žeim hętti, aš hśn yrši umferš eša fleytingu til trafala.
   
c. Ef setja į mannvirki ķ vatn, sem tįlma myndi fiskiför ķ žvķ, nema heimilt sé samkvęmt veišilögum eša samžykktum, settum meš heimild ķ žeim.
   
d. Ef žurrka į vatn, enda nemi žurrkunin 50.000 fermetrum.
   
e. Ef rķfa į eša taka burtu mannvirki, breyta žeim eša endurbyggja žau, og svo er įstatt, sem ķ staflišum a–d segir.
2. Leyfi mį binda žeim skilyršum, sem naušsynleg žykja til verndar hagsmunum rķkis, almennings eša einstakra manna og aš fyrirtękiš komi aš almenningsnotum, ef žvķ er aš skipta, svo og aš bętur fyrir tjón af fyrirtęki séu fyrirfram greiddar eša trygging sett. Ef tališ er, aš fyrirtęki muni valda hęttu, óhagręši eša tjóni, mį ekki leyfa žaš, nema ętla megi, aš hagur af žvķ verši mun meiri en sem hęttu, tjóni eša óhagręši nemi. Leyfishafi įbyrgist ekki óhagręši, sem almenningur eša rķkiš kann aš verša fyrir af leyfšu fyrirtęki, nema žaš sé tilskiliš ķ leyfi.
3. Leyfi er žvķ ekki til fyrirstöšu, aš sķšar megi krefjast naušsynlegra breytinga į mannvirkjum, leyfishafa aš kostnašarlausu, ef sżnt veršur, aš žeirra sé žörf.
4. Ef leyfi er veitt til aš hękka eša lękka vatnsborš, skal venjulega taka žaš fram, hversu mikiš žaš megi vera, og ef hękkun er leyfš, žį skal setja vatnshęšarmerki į kostnaš leyfisbeišanda.
5. Rįšherra getur įkvešiš, aš vatnsvirki skuli tilkynna, enda žótt eigi žurfi leyfi til žeirra.
134. gr. 1. Rétt er hverjum žeim, er telur hęttu, tjón eša óhagręši munu verša af fyrirhugušu mannvirki, slķku sem ķ 131. gr. segir, aš lįta fara fram matsgerš um žaš, hvort og hvernig verkiš verši unniš įn žess.
2. Nś veršur metiš, aš hvorki verši tjón, hętta né óhagręši af verkinu, og mį žį žegar vinna žaš, en bęta skal žį tjón žaš, er sķšar kemur ķ ljós, enda sé bóta krafist innan 5 įra frį lokum žess almanaksįrs, er verkiš var fullgert.
135. gr. Nś byrjar mašur verk, sem leyfis eša samžykkis žarf til lögum žessum samkvęmt, vinnur verk verr en lög, leyfi eša samžykki tilskilja, heldur mannvirkjum verr viš en skyldi, rķfur žau eša tekur žau ólöglega į brott, og er rįšherra žį rétt aš banna framhald verksins, fyrirskipa endurbętur eša lįta vinna žęr, eša rķfa mannvirki, allt į kostnaš eiganda, og eftir žvķ sem viš žykir eiga hverju sinni, enda verši žaš naušsynlegt tališ vegna hagsmuna rķkis, almennings eša einstakra manna.
136. gr. 1. Sį, er framkvęmir eša lętur framkvęma verk įn leyfis eša samžykkis, sem įskiliš er ķ lögum žessum, įbyrgist allt tjón, sem af verkinu hlżst, enda žótt eigi sé um aš kenna göllum eša misfellum į verkinu eša gįleysi hans eša manna hans.
2. Eigandi mannvirkis og sį, er annars lętur vinna verk ķ vatni, įbyrgist tjón af žvķ, enda žótt eigi verši gįleysi um kennt:
   
a. Ef mannvirkiš er ekki svo śr garši gert sem ķ 131. gr. segir eša įskiliš er ķ leyfi eša samžykki.
   
b. Ef brestur veršur į višhaldi žess.
   
c. Ef mašur vinnur annars eša lętur vinna verk ķ vatni įn žess aš fara svo meš sem tilskiliš er ķ 131. gr., 2. liš, eša til er tekiš ķ leyfi eša samžykki.
3. Įbyrgš samkvęmt 1. og 2. liš tekur einnig til sķšari eigenda.
4. Nś er mannvirki löglega rifiš eša tekiš burt eša hętt aš halda žvķ viš, og skal žį eigandi bęta eftir mati, ef ekki semur, tjón žaš, er af žeirri rįšstöfun hlżst. Eigi skal žó bęta tjón eša óhagręši, sem annar mašur veršur fyrir vegna missis žess hagnašar, er hann hafši af mannvirkinu, nema hann hafi beinlķnis eša óbeinlķnis goldiš fyrir žann hagnaš.
5. Rķkiš įbyrgist ekki tjón af mannvirkjum eša verkum, er leyft er aš vinna.
137. gr. 1. Rįšherra eša umbošsmašur hans hefir eftirlit meš meiri hįttar vatnsvirkjum og verkum. Er umrįšamönnum skylt aš veita eftirlitsmanni allar naušsynlegar upplżsingar vegna eftirlitsins og ašgang aš mannvirkjum og verkum til aš rannsaka žau.
2. Ef mannhętta eša eignatjón aš rįši getur stafaš af vatnsvirki eša vatnsverki, getur rįšherra skipaš sérstakan eftirlitsmann eša forstöšumann fyrir verkinu į kostnaš eiganda, og skal eftirlitsmašur eša forstöšumašur gęta žess, aš verkiš sé unniš samkvęmt žvķ, er samžykkt hefir veriš ķ leyfi eša samžykki eša męlt ķ lögum.
3. Ef fyrirmęlum eftirlitsmanns er ekki hlżtt, getur hann bannaš framhald verksins žar til śrskuršur rįšherra er fenginn.
138. gr. 1. Eiganda lands og notanda er skylt aš žola žaš, aš hallamęlingar og önnur undirbśningsstörf og rannsóknir, sem naušsynleg eru til framkvęmda fyrirhugašra vatnsvirkja, fari fram į landi hans, enda sé honum bętt tjón, sem af žvķ hlżst, eftir mati, ef ekki semur.
2. Nś lįta ašrir en rķkiš, héruš eša vatnafélög meš stašfestri samžykkt slķk undirbśningsstörf fara fram, og er žį skylda landeiganda og notanda žvķ skilyrši bundin, aš įšur sé fengin heimild lögreglustjóra og trygging sett fyrir tjóni, ef honum žykir žess žörf. Vottorš lögreglustjóra um žessi atriši skal sżna, ef krafist er.

XV. kafli. Um skašabętur.
139. gr. 1. Um bętur fyrir lögnįm skal svo fara sem hér greinir, nema öšruvķsi sé męlt ķ einstökum fyrirmęlum laga žessara:
   
a. Ef eign manns eša réttindi eru af honum tekin eša rżrš svo, aš matsmenn telji honum rétt aš heimta, aš hśn eša žau verši bętt aš fullu, skal hann fį bętur ķ peningum eitt skipti fyrir öll, nema ašiljar verši į annaš sįttir.
   
b. Ef kvašir eru į eign manns lagšar eša réttindi skert įn žess aš įkvęšin ķ a komi til greina, žį mį įkveša bętur til įrgjalds, ef sį krefst žess, sem viš bótum tekur, svo og ef žaš žykir sanngjarnt eša hentugt vegna žess, hvernig į stendur, enda sé žį sett trygging fyrir greišslu įrgjalda.
2. Bętur, žar undir fyrsta įrgjald samkvęmt 1. liš b, skulu kręfar jafnskjótt sem śrslitamat hefir fram fariš, enda er lögnema žį heimilt aš neyta réttar sķns samkvęmt lögnįmsgerš, gegn greišslu bóta eša lögmętu framboši į žeim eša gegn tryggingu samkvęmt 1. liš b ķ žessari grein eša 144. gr.
3. …1)
   1)
L. 92/1991, 9. gr.
140. gr. 1. Žegar meta skal bętur fyrir lögnįm į eignarhluta eša įlagningu kvaša eša skeršingu réttinda, žį skal lįta koma til frįdrįttar sérhag žann, er eigninni veršur aš fyrirtęki žvķ, sem fyrirhugaš er aš koma upp, enda komi ekki tillagsskylda į eignina eša endurgjald annaš til fyrirtękisins samkvęmt lögum žessum.
2. Bętur fyrir lögnumiš land eša réttindi yfir landi skal aldrei hęrra meta en žęr bętur, sem metnar yršu fyrir önnur lönd žar ķ grennd, jöfnum kostum bśin, eša sams konar jafnveršmęt réttindi yfir slķkum löndum, enda skal aš engu hękka mat, žótt land kunni aš hękka ķ verši eša réttindi aš verša veršmeiri sakir žess fyrirtękis eša žeirra fyrirtękja, sem lögnįm į žvķ landi eša žeim réttindum er framkvęmt fyrir, eša vegna hagnašar af žvķ fyrirtęki eša fyrirtękjum.
141. gr. 1. Nś telur matsnefnd sér ófęrt aš meta žaš žegar, hvert tjón muni hljótast af fyrirtęki, og er henni žį rétt aš fresta mati um žaš eša žau atriši, er eigi veršur rįšiš um, enda er žeim, er tjón bķšur, žį rétt aš ęskja mats, žegar atvik hafa breyst svo, aš telja mį fęrt aš meta. Ef matsnefnd telur sennilegt, aš tjón hljótist af fyrirtęki, er bęta beri, en įkvešur žó aš fresta mati, žį getur eigandi žeirrar eignar eša réttinda, sem skašinn kemur nišur į, krafist tryggingar af lögnįmsbeišanda, ef hann vill neyta lögnįmsréttar sķns įšur en tjóniš er metiš, og skulu matsmenn įkveša hana, ef ekki semur.
2. Nś veršur tjón af fyrirtęki, sem ekki hafa veriš metnar bętur fyrir, žegar lögnįm fór fram eša bętur voru metnar samkvęmt 1. liš žessarar greinar, og er žeim, er tjóniš bķšur, žį rétt aš krefjast bóta fyrir žaš samkvęmt 140. gr. innan 5 įra frį žvķ er mannvirki eru fullgerš og tekin til notkunar.
3. Krafa um bętur samkvęmt 1. og 2. liš fellur nišur, ef ekki er krafist matsgeršar įšur įr sé lišiš frį žvķ er tjóniš kom ķ ljós.
142. gr. Žegar bętur eru goldnar ķ orku, getur rįšherra sett almennar reglur um skipti ašilja innan takmarka įkvęša laga žessara og almennra grundvallarreglna löggjafarinnar.

XVI. kafli. Um mešferš vatnamįla.
143. gr. 1. Umsóknir um leyfi, samžykki, stašfestingar eša ašrar įkvaršanir, sem ķ lögum žessum greinir, skulu vera skriflegar, enda fylgi žeim naušsynlegar skżrslur og upplżsingar um žau efni, sem viš er įtt. Rįšherra setur reglur um žessi efni, aš žvķ leyti sem ekki er sérstaklega kvešiš į ķ lögum žessum eša sérleyfislögum.
2. Ef mįl er svo vaxiš, aš žörf žykir rękilegri greinargeršar meš umsókn en įkvešiš kann aš verša ķ reglum žeim, er ķ 1. liš getur, žį er rįšherra eša öšrum, sem umsókn į aš senda, rétt aš krefjast slķkrar greinargeršar.
144. gr. 1. Nś hefir stjórnarvaldi borist umsókn um einhver žau atriši, sem ķ 143. gr. segir, og ekki žykir sżnt, aš synja beri žegar ķ staš, og skal žį meš fara sem hér segir:
   
a. Leyfi til lögnįms samkvęmt 32. gr., 2. liš, 50. gr., 3. liš, 52., 60., 65. gr., 1. og 2. liš, 75. gr., 2. liš og 81. gr. mį venjulega ekki veita fyrr en sį hefir įtt kost į aš lįta uppi athugasemdir sķnar, er taka į eignir hans eša réttindi.
   
b. Įkvöršun um verš į orku samkvęmt 49. gr., 3. liš, sbr. 65. gr., 3. liš, mį ekki gera fyrr en orkusali annars vegar og hérašsstjórn eša orkukaupandi hins vegar hafa fengiš fęri į aš lįta uppi įlit sitt.
   
c. Įšur en įkvöršun er tekin um mįlefni žau, er ķ 68. gr., 4. liš, 69., 70., 72., 74., 75. gr., 1.–3. liš, 81., 83. gr., 2.–3. liš, og 133. gr., 1. liš, segir, skal leita įlits žeirra manna, er įkvöršun kann aš varša hag žeirra. Ef ętla mį, aš hérašsstjórn muni varša rįšstöfun sś, sem ķ rįši er aš gera, skal rįšherra senda henni sérstaka tilkynningu, svo og žeim mönnum öllum, er ętla mį, aš rįšstöfun skipti mįli. Ef ekki veršur vitaš, hversu marga rįšstöfun muni varša, žį mį ķ žess staš birta auglżsingu žrisvar sinnum ķ Lögbirtingablašinu, og skal fyrirtęki eša rįšstöfun glöggt greind og skoraš į žį, er kynnu aš telja sig mįliš skipta, aš koma fram meš athugasemdir sķnar įšur tiltekinn, hęfilegur tķmi sé lišinn. Jafnframt skal leggja skjölin fram į tilteknum staš, og skal žeim, er hagsmuna eiga aš gęta, heimilt aš kynna sér žau žar, enda skal framlagningar skjalanna geta ķ auglżsingu. Opinbera auglżsingu žarf ekki aš birta, žegar rįšstöfun eša mannvirki er lķtils um vert aš dómi rįšherra.
2. Kostnaš allan af rįšstöfunum samkvęmt 1. liš ber sį, er ęskir įkvöršunar um žęr.
145. gr. Ef naušsyn žykir į vera, er rįšherra rétt aš lįta fara fram skošun į stašhįttum, žar sem gera į eša leggja nišur mannvirki eša vinna verk ķ vatni, og skal sį, er heimildar beišist, greiša kostnaš af slķkri skošun.
146. gr. 1. Hvarvetna žess, er lögnįm er heimilaš samkvęmt lögum žessum og menn skilur į um žaš, hvaša eignir eša réttindi žurfi aš taka, hvaša eignarkvašir, óhagręši o.s.frv. žurfi į aš leggja, žį skal skera śr meš mati.
2. Nś er leyfi veitt til lögnįms samkvęmt 144. gr., 1. liš, stafliš a, eša matsnefnd hefir heimilaš lögnįm samkvęmt 39., 41., 96. eša 97. gr., 2. liš, og skal žį leyfishafi hafa gert rįšstafanir til aš framkvęma lögnįm įšur en įr er lišiš frį žvķ aš leyfi var veitt eša matsgerš var lokiš. Annars kostar žarf nżja heimild.
147. gr. 1. Matsgeršir lögum žessum samkvęmt skulu framkvęma:
   
a. Śttektarmenn ķ žinghį, žar sem mat fer fram samkvęmt 6., 9. gr., 3. liš, 10., 12. gr., 3. liš, 18. gr., 2. liš, 25. gr., 4. liš, 31., 37., 38., 39. gr., 2. liš, 40., 41. gr., 2. liš, 43., 44., 45., 48. gr., 2. liš, sbr. 82. gr., 1. liš, 78., 80., 81., 111. gr., 1. liš b, 112. gr.
   
b. Dómkvaddir menn alls stašar annars stašar, nema öšruvķsi sé sérstaklega um męlt ķ lögum žessum.
2. Śttektarmenn meta žó ekki, ef:
   
a. Matsbeišandi krefst žess, aš dómkvaddir menn meti eša matsžolandi, ef hann skuldbindur sig til aš greiša aukakostnaš žann af matinu, sem af kröfu hans stafar.
   
b. Śttektarmenn treysta sér ekki til aš meta vegna žekkingarskorts į matsatrišum.
   
c. Ekki eru lögskipašir śttektarmenn ķ žinghį, žar sem mat fer fram.
   
d. Svo er matsatrišum fariš, aš ekki veršur tališ, aš mat fari fram ķ neinni įkvešinni žinghį.
3. Mat samkvęmt 146. gr., 1. liš, skulu śttektarmenn framkvęma, enda sé eigi svo įstatt sem ķ 2. liš greinar žessarar segir, ef žeir hafa heimilaš lögnįmiš, en dómkvaddir menn ella.
4. Hérašsdómari, žar sem mannvirki, land eša réttindi eru, žau er krafa um mat er af risin, dómkvešur tvo matsmenn, en rétt er honum aš kvešja menn, žótt heimilisfastir séu utan lögsagnarumdęmis hans. Nś skal mat fara fram um sama atriši ķ fleirum žinghįm en einni, eša svo er fariš sem ķ 2. stafliš d segir, og įkvešur žį rįšherra, hvar matsmenn skuli dómkvaddir.
5. Rétt er matsmönnum aš kvešja kunnįttumenn sér til ašstošar, ef žörf žykir, og telst kostnašur af žvķ til matskostnašar.
148. gr. 1. Mati mį skjóta til yfirmats innan 6 vikna frį lokum matsgeršar.
2. Yfirmat til žess aš skera śr žvķ, hvort lögnįm skuli heimila, hvaš lögnema skuli, um heimild manna eša skyldu til aš vinna verk, eša til aš taka įkvöršun um annaš en upphęš bóta eša endurgjalds, skulu framkvęma 3 menn, dómkvaddir samkvęmt 147. gr., 4. liš. Ef matsnefnd hefir neitaš beišni eša kröfu matsbeišanda, en yfirmatsmenn telja, aš taka beri hana til greina, žį skulu žeir einnig framkvęma žęr matsgeršir, er matsmönnum hefši annars boriš. Ef bóta er jafnframt krafist, mį žó skjóta mati į žeim eftir žessum liš til sérstaks yfirmats samkvęmt lögum um framkvęmd eignarnįms.
3. Žegar įkveša skal einungis endurgjald eša bętur, skal yfirmatsnefnd skipuš, sem segir ķ lögum um framkvęmd eignarnįms. Ef hérašsdómari nefnir matsmenn, er honum žó rétt aš nefna menn heimilisfasta utan lögsagnarumdęmis sķns.
4. Įkvęši 147. gr., 5. lišs, tekur og til yfirmats.
149. gr. 1. Sį, sem žarf aš fį rįšstöfun gerša, og mat er naušsynlegt skilyrši til žess lögum žessum samkvęmt, eša sį, sem lögskylt er aš greiša bętur eša endurgjald fyrir lögnįm eša notkun į eign annars manns, skal greiša kostnaš allan af mati. Ef bętur hafa veriš bošnar svo rķflegar sem metnar verša, getur matsnefnd žó skipt kostnaši milli ašilja.
2. Um kostnaš af yfirmati skal svo fara:
   
a. Sį, sem beišist yfirmats eftir 148. gr., 1. liš, greiši kostnaš af žvķ, ef matsgerš breytist eigi. Verši henni breytt, skal yfirmatsnefnd skipta kostnaši eftir žvķ, sem henni žykir sanngjarnt, hvort sem bętur eru metnar eša ekki.
   
b. Um kostnaš af yfirmati samkvęmt 148. gr., 3. liš, fer samkvęmt lögum um framkvęmd eignarnįms.
3. Til matskostnašar mį telja śtgjöld ašilja til lögfręšilegra og verkfręšilegra ašstošarmanna. Ef 2 ašiljar eša fleiri standa sama megin og hagsmunir žeirra mega saman fara, og nota žeir ekki bįšir eša allir sama ašstošarmann, skal žó venjulega ekki bęta žeim til samans meiri kostnaš fyrir žessar sakir en telja mį žį mundu hafa haft, ef žeir hefšu notaš sama ašstošarmanninn.
150. gr. Aš žvķ leyti, sem eigi er hér kvešiš į um matsgeršir, fer um žęr eftir lögum um framkvęmd eignarnįms og öšrum gildandi réttarįkvęšum.

XVII. kafli. Um stjórn vatnamįla.
151. gr. Atvinnumįlarįšherra hefir yfirstjórn vatnamįla į hendi. Verkfręšilegur rįšunautur hans um žau mįl er vegamįlastjóri.
152. gr. 1. Sżslumenn …1) skulu halda löggiltar vatnabękur, og skal ķ žęr rita:
   
a. Skrį yfir įr og vötn ķ umdęminu.
   
b. Samninga um žau, er sendir verša til innritunar eša žinglżsingar.
   
c. Skżrslur um vatnsvirki og önnur vatnsverk, sem leyfis eša samžykkis žarf til lögum samkvęmt, og matsgeršir, sem heimila lögnįm eša hįšar eru samkvęmt 71. og 134. gr.
2. Rįšherra getur įkvešiš, aš fleira skuli rita ķ bękur žessar, svo og sett reglur um bókhald, svo sem žurfa žykir.
3. Lįta skal ķ té eftirrit af vatnabókum, gegn lögmęltum ritlaunum.
   1)
L. 92/1991, 9. gr.

XVIII. kafli. Įkvęši um refsingar.
153. gr. 1. Fyrir brot į lögum žessum skal refsa sem hér segir, nema brot sé svo vaxiš aš žyngri refsing liggi viš aš öšrum lögum, eša refsing viš žvķ sé sérstaklega įkvešin annars stašar ķ lögum žessum:
   
a. Hver, sem byrjar į fyrirtęki, sem leyfi eša samžykki žarf til samkvęmt lögum žessum, eša ef matsgerš žarf til žess, svo og ef mašur vinnur verk verr en ķ skilyršum ķ leyfi, samžykki eša matsgerš felst, eša bregšur aš öšru leyti śt af fyrirmęlum slķkra heimilda, skal sęta sektum eša [fangelsi allt aš 2 įrum].1)
   
b. Sį, er brżtur boš eša bann, reglugerš eša önnur fyrirmęli, er hérašsstjórn eša rįšherra setur samkvęmt lögum žessum, enda heyri brotiš ekki undir stafliš a, skal sęta sektum eša allt aš 4 mįnaša [fangelsi].1)
2. …2)
   1)
L. 82/1998, 145. gr. 2)L. 116/1990, 12. gr.
154. gr. …1)
   1)
L. 19/1991, 194. gr.