Lagasafn.  Uppfęrt til 1. jślķ 2003.  Śtgįfa 128b.  Prenta ķ tveimur dįlkum.


Lög um mešferš opinberra mįla

1991 nr. 19 26. mars

Tóku gildi 1. jślķ 1992, aš undanskildum 1. og 3. mgr. 29. gr. sem tóku gildi 17. aprķl 1990 (į aš vera 17. aprķl 1991). Breytt meš l. 91/1991 (tóku gildi 1. jślķ 1992), l. 92/1991 (tóku gildi 1. jślķ 1992 nema 103. gr. sem tók gildi 9. jan. 1992), l. 38/1993 (tóku gildi 7. maķ 1993), l. 37/1994 (tóku gildi 1. jślķ 1994), l. 84/1996 (tóku gildi 1. jślķ 1997), l. 136/1996 (tóku gildi 30. des. 1996), l. 57/1997 (tóku gildi 1. jślķ 1997), l. 83/1997 (tóku gildi 6. jśnķ 1997), l. 15/1998 (tóku gildi 1. jślķ 1998 nema 38. gr. sem tók gildi 3. aprķl 1998), l. 31/1998 (tóku gildi 29. aprķl 1998), l. 61/1998 (tóku gildi 1. jan. 1999), l. 82/1998 (tóku gildi 1. okt. 1998), l. 36/1999 (tóku gildi 1. maķ 1999), l. 94/2000 (tóku gildi 6. jśnķ 2000) og l. 27/2001 (tóku gildi 16. maķ 2001).


I. kafli. Gildissviš laganna.
1. gr. 1. Žau mįl öll, sem handhafar rķkisvaldsins höfša til refsingar lögum samkvęmt, skulu fara eftir įkvęšum laga žessara, nema žau sęti mešferš sérdómstóla sem lög žessi taka ekki til.
2. Sama į viš um mįl til upptöku eigna eša sviptingar réttinda, svo og til ómerkingar ummęla ef įkęruvaldiš į sókn sakar, žótt krafa sé ekki gerš um refsingu ķ mįlinu.
2. gr. Einnig skulu mįl sęta mešferš samkvęmt lögum žessum sé žaš įkvešiš ķ öšrum lögum. Žar aš auki eftir žvķ sem viš į:
   
a. mįl sem höfšaš er af hįlfu rķkisvaldsins til félagsslita samkvęmt įkvęšum stjórnskipunarlaga um félög,
   
b. mįl til stašfestingar lögbanni viš śtbreišslu rita, mynda eša annars slķks sem rķkisvaldiš hefur lįtiš banna,
   
c. mįl til brottnįms ólögmęts įstands eša til aš koma fram višurlögum fyrir žaš, öšrum en refsingu, enda eigi fyrirsvarsmašur almenningshagsmuna ašild,
   
d. mįl til śrlausnar atrišum sem um ręšir ķ 1. mgr. 55. gr., 59., 62., 66., 67. og 68. A gr. almennra hegningarlaga,
   
e. mįl til śrlausnar kröfu um framsal sakamanns og fullnustu erlends refsidóms,
   
[f. mešferš erinda frį erlendum dómstólum og yfirvöldum um ašgeršir hér į landi ķ tengslum viš opinber mįl.]1)
   1)
L. 92/1991, 107. gr.
3. gr. Einkaréttarkröfur mį hafa uppi og dęma ķ opinberu mįli samkvęmt įkvęšum XX. kafla laga žessara.

II. kafli. Dómendur ķ héraši.
4. gr. Ķ héraši sęta mįl samkvęmt lögum žessum mešferš fyrir hinum reglulegu hérašsdómstólum samkvęmt löggjöf um skipan dómsvalds ķ héraši.
5. gr. 1. [Einn dómari skipar dóm ķ hverju mįli. Nś neitar įkęrši sök og dómari telur sżnt aš nišurstaša kunni aš verulegu leyti aš rįšast af mati į sönnunargildi munnlegs framburšar fyrir dómi og getur [dómstjóri žį įkvešiš aš žrķr hérašsdómarar skipi dóm ķ mįlinu].1)]2)
2. Dómari getur kvatt tvo mešdómsmenn til dómstarfa meš sér samkvęmt žvķ sem segir ķ [lögum um mešferš einkamįla].3)
3. Mešdómendur taka žįtt ķ mįlsmešferš og dómsuppsögu ķ fjölskipušum dómi. Dómsformašur stżrir dómi, kvešur einn upp śrskurši, skipar verjanda, gefur śt fyrirkall og tilkynningar, sér um afgreišslu dómsgerša og kemur fram śt į viš fyrir hönd dómsins.
   1)
L. 15/1998, 36. gr. 2)L. 37/1994, 1. gr. 3)L. 91/1991, 161. gr.
6. gr. Dómari vķkur sęti ķ mįli samkvęmt lögum žessum ef svo stendur į sem segir ķ [lögum um mešferš einkamįla].1) Enn fremur skal dómari vķkja sęti ķ mįli eftir śtgįfu įkęru ef hann hefur śrskuršaš mann, sem įkęršur er ķ mįlinu, ķ gęsluvaršhald skv. 2. mgr. 103. gr.
   1)
L. 91/1991, 161. gr.

III. kafli. Žinghöld, birtingar o.fl.
7. gr. 1. Dómžing skulu haldin į reglulegum žingstöšum og ķ dómsölum ef kostur er. Rétt er žó aš heyja dómžing į öšrum stöšum ef žörf er į, svo sem ķ fangahśsi žar sem sakborningi er haldiš eša į heimili eša sjśkrahśsi ef skżrslu žarf aš taka af sjśkum manni.
2. Rétt er hérašsdómara aš heyja dómžing utan dómumdęmis sķns ef žaš horfir til hagręšis eša flżtis ķ mįli.
8. gr. 1. Žinghöld skulu hįš ķ heyranda hljóši. Dómara er žó rétt aš įkveša aš dómžing skuli haldiš fyrir luktum dyrum:
   
a. til hlķfšar sakborningi eša nįnum vandamönnum hans žegar sérstaklega stendur į,
   
b. [til hlķfšar brotažola, vitnum eša öšrum sem mįliš varšar],1)
   
c. ef um er aš ręša žinghöld mešan į rannsókn mįls stendur og sérstök hętta žykir į sakarspjöllum ef žing vęri hįš fyrir opnum dyrum,
   
d. ef sakborningur er undir 18 įra aldri,
   
e. af velsęmisįstęšum,
   
f. vegna öryggis rķkisins,
   
g. ef óhjįkvęmilegt žykir til aš halda uppi žingfriši.
[2. Dómari tekur įkvöršun um lokaš žinghald aš eigin frumkvęši eša eftir kröfu įkęranda, sakbornings eša brotažola. Įkvöršunina skal bóka ķ žingbók og vķsa til žess įkvęšis ķ grein žessari sem viš į. Sį sem fellir sig ekki viš įkvöršun dómara getur krafist žess aš hann kveši upp śrskurš um žaš hvort žinghald skuli hįš fyrir luktum dyrum.]1)
3. Žótt žinghald fari fram fyrir opnum dyrum er dómara rétt aš takmarka fjölda įheyrenda viš žaš sem rśmast ķ dómsal meš góšu móti. Einnig getur dómari synjaš um ašgang:
   
a. börnum og unglingum yngri en 15 įra,
   
b. mönnum sem eru ölvašir eša annars svo į sig komnir aš nįvist žeirra samręmist ekki góšri reglu ķ dómsal,
   
c. mönnum sem ętla mį aš valdi hęttu į žvķ meš nęrveru sinni aš sakborningur eša vitni segi ekki sannleikann.
4. Sé dómžing hįš utan reglulegra žingstaša mį banna óviškomandi mönnum ašgang aš žvķ.
   1)
L. 36/1999, 1. gr.
9. gr. Dómari stżrir žinghaldi og sér um aš halda žar uppi reglu. Hverjum žeim sem truflar žinghald eša kemur ósęmilega eša hneykslanlega fram getur dómari vķsaš śr dómsal og lįtiš fęra hann brott meš valdi ef hann sinnir ekki skipun um brottvķsun.
10. gr. 1. Óheimilt er aš hljóšrita eša taka myndir ķ žinghaldi. Dómari getur veitt undanžįgu frį banni žessu ef sérstaklega stendur į.
2. Óheimilt er aš skżra opinberlega frį žvķ sem fram fer ķ lokušu žinghaldi, nema dómari leyfi. Žį getur dómari bannaš opinbera frįsögn af atrišum ķ öšrum žinghöldum ef ętla mį aš frįsögn geti valdiš nįnum vandamönnum [sakbornings, brotažola eša öšrum]1) sem ekki eru fyrir sökum hafšir verulegum žjįningum eša óžęgindum. Įkvöršun um slķkt bann skal dómari skrį ķ žingbók og kynna višstöddum.
[3. Įšur en endurrit śr žingbókum og dómabókum eru afhent öšrum en ašilum mįls og brotažola skal ef sérstök įstęša er til afmį śr žeim atriši sem ešlilegt er aš leynt fari meš tilliti til almanna- eša einkahagsmuna.]1)
   1)
L. 36/1999, 2. gr.
11. gr. 1. Sį sem višhefur ósęmileg ummęli, skrifleg eša munnleg, fyrir dómi um dómara eša ašra eša kemur aš öšru leyti hneykslanlega eša ósęmilega fram fyrir dómi skal sęta sektum.
2. Sį skal sęta sektum sem brżtur bann dómara skv. 2. mgr. 10. gr. eša gefur opinberlega ķ ręšu eša riti vķsvitandi eša gįlauslega ranga eša villandi skżrslu ķ verulegum atrišum eša óžarflega sęrandi um opinbert mįl eša rannsókn žess, mešan žvķ mįli er ekki aš fullu lokiš, eša tįlmar eša reynir aš tįlma į ólögmętan hįtt rannsókn slķks mįls eša hafa aš öšru leyti ólöglega įhrif į hana eša mįlsśrslit.
3. Ef sękjandi eša verjandi brjóta įkvęši 1. eša 2. mgr. žessarar greinar getur dómari af sjįlfsdįšum įkvešiš žeim sekt ķ dómi eša śrskurši. Dómari getur einnig aš eigin frumkvęši śrskuršaš öšrum sekt į hendur fyrir brot gegn 1. mgr. Aš öšru leyti skulu sakir samkvęmt žessari grein sóttar eftir almennum reglum laga žessara.
12. gr. Žar sem einn mašur situr ķ dómi skal jafnan vera einn žingvottur sem fullnęgir almennum vitnaskilyršum. Dómari įkvešur žóknun žingvotts ef hann er ekki starfsmašur dómstólsins.
13. gr. 1. Ef sakborningur, vitni eša annar, sem gefur skżrslu fyrir dómi, er ekki nęgilega fęr ķ ķslensku skal kalla löggiltan dómtślk til ašstošar. Ef skjal į erlendu mįli er lagt fram ķ dómi skal fylgja žvķ žżšing löggilts skjalažżšanda.
2. Nś er ekki kostur löggilts tślks eša žżšanda og skal žį kvešja til einhvern žann sem fęr er til žżšingarstarfs. Skal žżšandi skjals žį stašfesta žżšingu sķna fyrir dómi ef hśn er vefengd, en tślkur undirrita heit fyrir dómi um aš hann skuli rękja starfann eftir bestu getu.
3. Ef dómari treystir sér til aš žżša sjįlfur skjal af erlendu mįli eša hann getur spurt vitni eša ašra į erlendu mįli kemur ekki aš sök žótt skjalažżšanda eša tślk vanti.
[4. Dómari įkvaršar žóknun til handa dómtślki eša žżšanda sem greišist śr rķkissjóši.]1)
   1)
L. 136/1996, 1. gr.
14. gr. 1. Žegar dómžing er hįš skal haldin žingbók yfir žaš sem žar fer fram. Ķ žingbók skal skrį hvar og hvenęr žinghald fer fram, nafn dómara sem fer meš žaš mįl sem fyrir er tekiš, gögn sem lögš eru fram ķ mįlinu, hverjir taki žįtt ķ žinghaldi og hverjir komi fyrir dóm.
2. Skrį skal ķ žingbók ašalatrišin ķ framburši sakbornings og annarra sem skżrslu gefa, nema skżrsla sé hljóšrituš skv. 15. gr. Žaš sem skrįš er eftir vitnum, sakborningi og mįlflytjendum skal lesiš upp aš bókun lokinni, hlutašeigandi spuršur hvort rétt sé bókaš og honum gefinn kostur į aš koma aš athugasemdum. Dómari segir fyrir um hvaš skuli skrįš ķ žingbók, en heimilt er žó sękjanda og verjanda aš krefjast aš bókašar verši stuttar athugasemdir žeirra.
15. gr. 1. Hljóšrita mį framburš eša taka upp į myndband ķ staš žess aš skrį hann ķ žingbók ef hentugra žykir. Ķ žingbók skal žį einungis bóka nafn skżrslugjafa og deili į honum og aš skżrsla sé hljóšrituš eša tekin upp į myndband.
2. Skrifa skal upp žaš sem hljóšritaš hefur veriš ef mįli er skotiš til ęšra dóms, svo og ef dómari telur sérstakar įstęšur til.
3. Hljóšritun skal varšveitt ķ žrjś įr hiš skemmsta frį lokum dómsmįls.
4. Dómara er heimilt aš hljóšrita stuttan śtdrįtt sinn af framburši ķ staš žess aš skrį hann ķ žingbók og gilda um hann reglur 2. mgr. 14. gr.
16. gr. Heimilt er ķ žinghaldi aš rita žaš sem ķ 2. mgr. 14. gr. segir į ritvél eša ķ tölvu. Sé žaš gert skulu bókanir śr žinghöldum stašfestar af dómara og heftar saman sem žingbók.
17. gr. Viš hvern dómstól skal haldin dómabók sem geymi dóma ķ opinberum mįlum, undirritaša af dómara eša dómsformanni.
18. gr. 1. Viš hvern dómstól ber aš halda skrį yfir žau mįl sem koma til śrlausnar samkvęmt lögum žessum.
2. Dómsmįlarįšherra setur ķ reglugerš1) nįnari įkvęši um mįlaskrįr, žingbękur og dómabękur, tölvubśnaš og bśnaš til hljóšritunar og myndbandsupptöku til notkunar ķ žinghöldum, skjalavörslu dómstóla og afhendingu endurrita śr žingbókum og dómabókum og įkvešur gjöld fyrir žau.
   1)
Rg. 225/1994, sbr. 433/1994.
19. gr. 1. Rķkissaksóknari skal halda sakaskrį fyrir allt landiš žar sem skrįš eru śrslit opinberra mįla.
2. Dómsmįlarįšherra setur ķ reglugerš1) nįnari įkvęši um gerš og varšveislu sakaskrįr, ašgang aš henni og sakavottorš. Žar er heimilt aš įkveša hvaš skuli skrįš ķ sakaskrį, žar į mešal nišurstöšur mįla sem lögreglustjóri lżkur meš sįtt.
3. Dómsmįlarįšherra setur fyrirmęli ķ reglugerš2) um ašra kerfisbundna skrįningu og varšveislu lögreglu į upplżsingum um brotaferil einstakra manna eša atriši sem varša einkahagi žeirra.
   1)
Rg. 569/1999. 2)Rg. 395/1997, rg. 322/2001.
20. gr. 1. Įkęrur, fyrirköll, kvašningar, dómar, śrskuršir og ašrar tilkynningar ķ opinberum mįlum skulu birtar af einum lögreglumanni eša stefnuvotti, nema žęr séu birtar į dómžingi eša į annan hįtt af dómara. Birting į įkęru, fyrirkalli, dómi eša śrskurši skal fara fram fyrir žeim manni sjįlfum sem ķ hlut į ef žess er kostur, en ella lögmanni hans samkvęmt umboši eša öšrum lögrįša manni sem hefur fengiš skriflegt umboš frį honum til aš taka viš birtingu. Kvašningar og ašrar tilkynningar mį birta į heimili eša dvalarstaš žess sem žeim er beint aš ef hann hittist ekki sjįlfur fyrir. Sį sem birtingu annast vottar hana meš įritun į skjal. Žeim sem tekur viš birtingu skal afhent endurrit af žvķ skjali eša žeim dómi ķ heild sinni sem birt er.
2. Ef óvķst er um dvalarstaš įkęrša, en mįl sętir žó lögsögu ķslenskra dómstóla, mį birta įkęru og fyrirkall ķ Lögbirtingablaši meš įkvöršun um staš og stund til žinghalds og meš hęfilegum fyrirvara. Dóm mį einnig birta meš sama hętti žegar annars er ekki kostur.

IV. kafli. Varnaržing o.fl.
21. gr. 1. Meš mįl samkvęmt lögum žessum skal fara ķ žinghį žar sem brot var framiš. Nś er mįl höfšaš ķ einu lagi fyrir fleiri brot en eitt og žau eru ekki öll framin ķ sömu žinghį og mį žį fara meš žaš ķ hvorri eša hverri žinghįnni sem er, eftir žvķ sem hagfelldast žykir.
2. Heimilt er einnig, ef hentugra žykir, aš fara meš mįl gegn manni į heimilis- eša dvalarvarnaržingi hans eša, ef fleiri eru saksóttir ķ einu lagi, į heimilis- eša dvalarvarnaržingi einhvers žeirra.
3. Rķkissaksóknari įkvešur, eftir žvķ sem hagfelldast žykir, hvar mįl skuli höfša:
   
a. ef brot er framiš hér į landi žar sem vafi leikur į um mörk dómumdęma, eša į ķslensku skipi eša ķ loftfari utan ķslenskra hafna,
   
b. ef brot er framiš erlendis og sękja mį sök śt af žvķ hér į landi.
4. Nś kemur įkęrši fyrir dóm og prófar dómari žį ekki hvort mįl sé höfšaš į réttu varnaržingi.
22. gr. 1. Krafa um ašgeršir, sem atbeina dómara žarf til viš rannsókn mįls, skal aš öšru jöfnu borin upp fyrir hérašsdómara ķ dómumdęmi žar sem sį hefst viš sem yfirheyra skal, eša stašur sį er eša munir sem ašgerš lżtur aš.
2. Dómara er rétt aš lįta sękja sakborning ķ annaš dómumdęmi, ef žörf er į, og žarf žį ekki aš leita atbeina hlutašeigandi hérašsdómara.
23. gr. 1. Ef saksękja skal mann fyrir fleiri en eitt brot skal žaš gert ķ einu mįli, eftir žvķ sem viš veršur komiš.
2. Ef fleiri menn en einn eru sóttir til saka fyrir žįtttöku ķ sama verknaši skal žaš gert ķ einu mįli, nema annaš žyki hagkvęmara.
3. Nś hafa fleiri mįl veriš höfšuš gegn sama manni fyrir sama hérašsdómstól og getur dómari žį įkvešiš, ef hann telur žaš hagkvęmt, aš sameina mįl žessi og reka žau og dęma sem eitt mįl.
24. gr. Nś hefur mįl veriš höfšaš ķ einu lagi gegn fleiri en einum manni og getur dómari žį eftir ósk ašila eša af sjįlfsdįšum įkvešiš aš skilja mįliš ķ sundur og dęma sérstaklega mįl eins eša fleiri įkęršu ef žaš žykir hentugra og horfa til flżtis og sparnašar.

V. kafli. Įkęruvaldiš.
25. gr. [1. Meš įkęruvald fara rķkissaksóknari og lögreglustjórar, žar į mešal rķkislögreglustjóri.
2. Rķkissaksóknari er ęšsti handhafi įkęruvalds. [Hann skal skipašur af rįšherra ótķmabundiš og fullnęgja lagaskilyršum til skipunar ķ dómaraembętti viš Hęstarétt.]1) Hann skal njóta sömu lögkjara og hęstaréttardómarar, eftir žvķ sem viš veršur komiš.
3. Rķkissaksóknari hefur embęttisskrifstofu ķ Reykjavķk. Honum til ašstošar eru vararķkissaksóknari og saksóknarar sem dómsmįlarįšherra skipar [til fimm įra ķ senn].1) Skal vararķkissaksóknari fullnęgja sömu lagaskilyršum og rķkissaksóknari en ašrir saksóknarar skilyršum til skipunar ķ embętti hérašsdómara. Rķkissaksóknari ręšur annaš starfsliš viš embętti sitt.
4. Dómsmįlarįšherra er heimilt aš skipa saksóknara viš einstök embętti lögreglustjóra, žar į mešal embętti rķkislögreglustjóra, til aš annast saksókn og mįlflutning samkvęmt lögum žessum ķ umboši žeirra. Saksóknarar skulu fullnęgja skilyršum til skipunar ķ embętti hérašsdómara.]2)
   1)
L. 83/1997, 30. gr. 2)L. 84/1996, 1. gr.
26. gr. 1. Dómsmįlarįšherra hefur eftirlit meš framkvęmd įkęruvalds og getur krafiš rķkissaksóknara skżrslna um einstök mįl. Haldast skulu sérįkvęši ķ lögum žar sem svo er męlt aš mįl skuli žvķ ašeins höfša aš dómsmįlarįšherra męli svo fyrir. Žegar svo stendur į gefur dómsmįlarįšherra rķkissaksóknara fyrirmęli um rannsókn og ašrar ašgeršir og leggur samžykki sitt į įkęru og įfrżjun.
2. [Nś telur dómsmįlarįšherra aš įkvöršun um aš fella nišur mįl, žar į mešal skv. 2. mgr. 114. gr., sé lögum andstęš eša fjarstęš aš öšru leyti, og getur hann žį lagt til viš forseta Ķslands aš įkvöršunin skuli felld śr gildi.]1) Ķ žvķ tilviki setur dómsmįlarįšherra sérstakan saksóknara til aš fara meš mįliš.
   1)
L. 84/1996, 2. gr.
27. gr. [1. Rķkissaksóknari skal, eftir žvķ sem unnt er, fylgjast meš žvķ aš žeir sem afbrot fremja verši beittir lögmęltum višurlögum.
2. Rķkissaksóknari gefur śt almenn fyrirmęli um mešferš įkęruvalds. Hann hefur eftirlit meš framkvęmd įkęruvalds hjį lögreglustjórum.
3. Rķkissaksóknari höfšar opinber mįl ef um er aš ręša eftirgreind brot į almennum hegningarlögum:
   
a. brot į įkvęšum X.–XVI. kafla laganna,
   
b. brot į įkvęšum XVII. kafla laganna, öšrum en 155.–158. gr.,
   
c. brot į įkvęšum XVIII.–XXII. kafla laganna,
   
d. brot į įkvęšum XXIII. kafla laganna, öšrum en 215. og 219. gr., ef brot tengist broti į umferšarlögum, og 217. gr. [og 1. mgr. 218. gr.],1)
   
e. brot į įkvęšum XXIV. og XXV. kafla laganna, öšrum en 231., [232. og 233. gr.],1)
   
f. brot į 251. og 252. gr. laganna.
4. Ef hįttsemi felur ķ sér annaš eša önnur brot en tilgreind eru ķ 3. mgr., auk brots eša brota sem žar eru greind, tekur rķkissaksóknari įkvöršun um žaš hvort hann höfšar mįliš sjįlfur eša hvort lögreglustjóri gerir žaš.
5. Rķkissaksóknari getur gefiš öšrum įkęrendum fyrirmęli um einstök mįl sem žeim er skylt aš hlķta. Hann getur kvešiš į um rannsókn mįls, męlt fyrir um framkvęmd hennar og fylgst meš henni.
6. Rķkissaksóknari tekur įkvöršun um įfrżjun mįls.]2)
   1)
L. 36/1999, 3. gr. 2)L. 84/1996, 3. gr.
28. gr. [1. Lögreglustjórar, žar į mešal rķkislögreglustjóri, höfša önnur opinber mįl en žau sem rķkissaksóknari höfšar skv. 3. mgr. 27. gr. Rķkissaksóknari getur žó tekiš įkvöršun um saksókn ķ sķnar hendur, žar į mešal gefiš śt įkęru, hvenęr sem hann telur žess žörf.
2. Lögreglustjóri vķsar mįli til įkvöršunar rķkissaksóknara ef hann telur aš mįl eigi aš höfša ķ öšru umdęmi, ef hann telur sig vanhęfan eša ef mįl er vandasamt, m.a. žegar vafi leikur į um hvort mįl skuli höfša. Ef rķkissaksóknari telur, aš athugun lokinni, įstęšu til aš höfša mįl gerir hann žaš sjįlfur eša leggur fyrir lögreglustjóra aš gera žaš.
3. Nś hefur lögreglustjóri įkvešiš aš falla frį saksókn skv. 113. gr., og ber honum žį aš tilkynna rķkissaksóknara žaš. Ef rķkissaksóknari telur aš ekki hafi veriš efni til aš falla frį saksókn getur hann, innan tveggja mįnaša frį žvķ aš sś įkvöršun var tekin, įkvešiš aš höfša mįl sjįlfur eša lagt fyrir lögreglustjóra aš gera žaš.
4. Lögreglustjóri, žar į mešal rķkislögreglustjóri, sem stżrt hefur rannsókn brots höfšar aš jafnaši opinbert mįl vegna brotsins, nema rķkissaksóknari höfši mįl samkvęmt lögum žessum.
5. Dómsmįlarįšherra skal meš reglugerš kveša nįnar į um verkaskiptingu milli rķkislögreglustjóra og annarra lögreglustjóra skv. 1. mgr.]1)
   1)
L. 84/1996, 4. gr.
29. gr. 1. Ķ héraši flytur rķkissaksóknari, vararķkissaksóknari, saksóknarar eša fulltrśar rķkissaksóknara žau mįl sem hann höfšar. Einnig mį rķkissaksóknari fela hérašsdóms- eša hęstaréttarlögmanni flutning mįls ķ héraši. Žį getur rķkissaksóknari fališ lögreglustjórum, žar į mešal [rķkislögreglustjóra],1) flutning mįls fyrir hérašsdómi. Lögreglustjórar geta fališ löglęršum starfsmönnum sķnum aš flytja slķkt mįl. Enn fremur er lögreglustjórum heimilt aš fela öšrum lögreglustjórum aš sękja žing ķ mįli ef sérstaklega stendur į.
2. Lögreglustjórar annast flutning žeirra mįla, sem žeir höfša, fyrir hérašsdómi. Lögreglustjórar geta fališ starfsmönnum sķnum flutning žessara mįla. Lögreglustjórum er heimilt aš fela öšrum lögreglustjórum aš sękja žing ķ mįli.
3. Rķkissaksóknari sękir mįl fyrir Hęstarétti en hann getur fališ vararķkissaksóknara, saksóknara eša hęstaréttarlögmanni flutning mįls. Sé hęstaréttarlögmanni fališ aš sękja mįl fyrir Hęstarétti nefnist hann saksóknari og hefur skyldur sem slķkur.
   1)
L. 84/1996, 5. gr.
30. gr. 1. Žegar rķkissaksóknari er svo viš mįlsefni eša ašila rišinn aš hętta er į aš hann fįi ekki viš śtgįfu įkęru eša önnur störf samkvęmt lögum žessum litiš óhlutdręgt į mįlavöxtu skal hann vķkja sęti. Setur dómsmįlarįšherra žį annan löghęfan mann til mešferšar žess mįls.
2. Ef annar handhafi įkęruvalds er vanhęfur til mešferšar einstaks mįls skal rķkissaksóknari fara sjįlfur meš įkęruvaldiš ķ žvķ eša fela žaš öšrum įkęranda.
3. Nś hefur įkęra veriš gefin śt og skal dómari žį, annašhvort aš eigin frumkvęši eša samkvęmt kröfu ašila, vķsa mįli frį dómi ef hann telur aš hlutašeigandi įkęrandi sé vanhęfur til aš fara meš žaš.
31. gr. Žeir sem fara meš įkęruvald (įkęrendur) og annast rannsókn skulu vinna aš žvķ aš hiš sanna og rétta komi ķ ljós og gęta jafnt aš žeim atrišum sem horfa til sżknu og sektar.

VI. kafli. Sakborningur og verjandi.
32. gr. 1. Skylt er aš gefa sakborningi upplżsingar um kęruefni įšur en hann er yfirheyršur śt af žvķ eša viš handtöku ef til hennar kemur. Mašur, sem handtekinn hefur veriš ķ žįgu rannsóknar opinbers mįls, į rétt į aš hafa samband viš lögmann eša annan talsmann sinn, sbr. 37. gr., žegar eftir handtöku. Sömuleišis nįnustu vandamenn sķna, nema sérstök įstęša sé til aš ętla aš žaš muni torvelda rannsókn mįlsins. [Ķ žvķ tilviki skal lögregla, svo fljótt sem kostur er eftir aš sakborningur var handtekinn, tilkynna nįnustu vandamönnum hans aš hann hafi veriš handtekinn og hvar hann sé vistašur. Dómsmįlarįšherra setur ķ reglugerš1) nįnari įkvęši um hvenęr synja mį handteknum manni um aš hafa samband viš nįnustu vandamenn sķna.]2)
2. Sį sem yfirheyršur er viš rannsókn mįls į rétt į žvķ aš fį vitneskju um žaš, žegar mįl er oršiš svo skżrt aš žess sé kostur, hvort hann er spuršur vegna gruns į hendur honum um refsivert brot eša hvort hann er kvaddur til vitnisburšar.
3. Sakborningi er óskylt į öllum stigum opinbers mįls aš svara spurningum sem varša refsiverša hegšun sem honum er gefin aš sök. Ber yfirheyranda aš benda sakborningi ótvķrętt į žennan rétt žegar efni standa til.
4. Sakborningi er skylt aš sinna kvašningu til yfirheyrslu.
   1)
Rg. 395/1997. 2)L. 136/1996, 2. gr.
33. gr. 1. Sakborningur skal viš yfirheyrslu fyrst spuršur um nafn, kennitölu, stöšu og heimili. Ef sakborningur kżs aš gefa skżrslu um sakarefniš skal brżnt fyrir honum aš segja satt og rétt frį og draga ekkert undan sem mįli kann aš skipta.
2. Spurningar skulu vera skżrar og ótvķręšar. Ekki mį rugla sakborning meš ósannindum eša į annan hįtt eša beita hann neins konar ólögmętri žvingun ķ orši eša verki. Sakborningi mį ekki gefa fyrirheit um ķvilnanir eša frķšindi ef hann mešgangi, enda séu slķk fyrirheit ólögleg eša ekki į valdi yfirheyranda aš veita žau.
3. Sakborningi er heimilt aš rįšgast viš verjanda sinn um réttarstöšu sķna mešan į yfirheyrslu stendur, enda trufli žaš ekki skżrslutöku aš mati yfirheyranda. Nś greinir yfirheyranda og verjanda į viš yfirheyrslu, og skal henni žó eigi aš sķšur fram haldiš, en rétt į verjandi aš gera ķ stuttu mįli grein fyrir afstöšu sinni meš bókun.
34. gr. 1. Skylt er dómara aš verša viš ósk sakbornings um skipun verjanda ķ eftirgreindum tilvikum:
   
a. ef žess hefur veriš krafist aš hann verši settur ķ gęsluvaršhald,
   
b. ef opinbert mįl hefur veriš höfšaš gegn honum.
2. Enn fremur er skylt aš skipa įkęrša verjanda ef ķ mįlinu fer fram ašalmešferš samkvęmt įkvęšum XV. kafla laga žessara, nema įkęrši hafi sjįlfur vališ sér talsmann skv. 37. gr. eša óski eftir aš flytja mįl sitt sjįlfur, enda sé hann hęfur til žess aš mati dómara.
[3. Skylt er dómara aš verša viš ósk manns um aš skipa honum verjanda ef žess er krafist aš hann sęti nįlgunarbanni.]1)
   1)
L. 94/2000, 1. gr.
35. gr. [1. Heimilt er dómara endranęr eftir ósk sakbornings aš skipa honum verjanda viš rannsókn mįls įšur en til mįlshöfšunar kemur ef įstęša er til žess aš mati dómara meš tilliti til ešlis brots og allra ašstęšna.]1)
2. Dómari getur skipaš sakborningi verjanda žótt hann hafi ekki óskaš žess, svo sem ef hann er sérstaklega sljór eša skilningslķtill, haldinn annmörkum sem torvelda skynjun hans eša ef vafi leikur į um sakhęfi hans.
   1)
L. 36/1999, 4. gr.
36. gr. [Skylt er lögreglu aš verša viš ósk sakbornings um aš tilnefna honum verjanda ef hann hefur veriš handtekinn ķ žįgu rannsóknar opinbers mįls. Tilnefning fellur sjįlfkrafa śr gildi žegar sakborningur er lįtinn laus eša er leiddur fyrir dóm skv. 102. gr.]1)
   1)
L. 36/1999, 5. gr.
37. gr. [1. Sakborningi er į öllum stigum opinbers mįls heimilt aš rįša į sinn kostnaš lögmann til aš gęta réttar sķns og halda uppi vörnum sem talsmašur.
2. Talsmašur hefur sömu réttindi og skyldur og verjandi eftir žvķ sem viš į. Mešan į rannsókn mįls stendur getur dómari eša lögregla žó takmarkaš rétt hans til aš ręša viš sakborning, vera višstaddur yfirheyrslur, kynna sér gögn og fylgjast meš framvindu rannsóknar ef hętta er į aš hśn torveldist viš žaš.]1)
   1)
L. 36/1999, 6. gr.
38. gr. [1. Dómara eša lögreglu ber žegar skylt er eša heimilt aš skipa eša tilnefna sakborningi verjanda aš vekja athygli hans į žeim rétti.
2. Įšur en verjandi er skipašur eša tilnefndur skal gefa sakborningi eša lögrįšamanni hans, ef sakborningur er ekki sjįlfrįša, kost į aš benda į löghęfan mann til aš fara meš starf verjanda. Viš skipun eša tilnefningu verjanda skal aš jafnaši fara eftir ósk sakbornings eša lögrįšamanns. Žó getur dómari eša lögregla neitaš aš skipa eša tilnefna žann verjanda sem óskaš er eftir ef uggvęnt žykir aš hann muni hindra rannsókn mįlsins į ólögmętan hįtt.
3. Nś eru fleiri en einn mašur hafšir fyrir sökum ķ sama mįli og er žį heimilt aš skipa eša tilnefna sama mann verjanda beggja eša allra ef telja mį aš hagsmunir žeirra rekist ekki į.]1)
   1)
L. 36/1999, 7. gr.
39. gr. [1. Verjandi skal aš jafnaši skipašur eša tilnefndur śr hópi lögmanna.
2. Žar sem ekki er kostur į lögmanni er heimilt eftir ósk sakbornings aš skipa eša tilnefna einhvern annan löghęfan mann til aš gegna starfi verjanda ef telja mį hag sakbornings borgiš ķ höndum slķks manns og engar sérstakar įstęšur męla žvķ annars ķ gegn. Žaš er borgaraleg skylda manns aš taka aš sér starf verjanda samkvęmt žessari mįlsgrein innan lögsagnarumdęmis žar sem hann er bśsettur.
3. Ekki mį skipa eša tilnefna žann mann verjanda sem kann aš verša kvaddur til aš bera vitni eša hefur veriš skipašur mats- eša skošunarmašur ķ mįlinu, eša er aš öšru leyti svo višrišinn mįl eša ašila aš hętta sé į aš hann geti ekki gętt hagsmuna sakbornings sem skyldi.]1)
   1)
L. 36/1999, 8. gr.
40. gr. [1. Nś óskar sakborningur eftir žvķ aš skipun eša tilnefning verjanda verši afturkölluš og nżr verjandi skipašur eša tilnefndur og skal žį verša viš slķkri ósk nema hętta sé į aš mįliš tefjist af žeim sökum eša aukinn kostnaš leiši af breytingunni.
2. Ef ętla mį aš verjandi hafi hindraš rannsókn mįls meš ólögmętum hętti eša brotiš gegn starfsskyldum sķnum į annan hįtt getur įkęrandi eša lögregla leitaš atbeina dómara og krafist žess aš hann verši leystur frį störfum og annar skipašur ķ hans staš. Verjandinn getur krafist žess aš dómari śrskurši um žį kröfu.]1)
   1)
L. 36/1999, 9. gr.
41. gr. 1. Hlutverk verjanda er aš draga fram ķ mįlinu allt sem verša mį sakborningi til sżknu eša hagsbóta og gęta réttar hans ķ hvķvetna.
[2. Verjandi skal sjįlfur sinna starfsskyldum sķnum, žar į mešal annast flutning mįls. Honum er žó heimilt aš lįta fulltrśa sinn eša annan lögmann vera višstaddan skżrslutökur og rannsóknarathafnir, svo og sękja einstök žinghöld fyrir sķna hönd, mešan į rannsókn mįls eša mešferš stendur.]1)
3. Žagnarskylda hvķlir į verjanda um žaš sem sakborningur kann aš hafa trśaš honum fyrir um afstöšu sķna til brots žess sem um er aš tefla og um önnur žau atriši sem hann hefur komist aš ķ starfa sķnum og ekki eru almenningi žegar kunn.
   1)
L. 36/1999, 10. gr.
42. gr. 1. Verjanda er heimilt aš tala einslega viš sakborning um hvaš eina sem mįliš varšar …1)
2. Mešan į rannsókn stendur er verjanda ętķš heimilt aš vera višstaddur žegar sakborningur er yfirheyršur. Verjanda er og heimilt aš vera višstaddur yfirheyrslur annarra ķ mįli sakbornings ef žaš žykir hęttulaust vegna rannsóknar mįlsins. Sé verjandi višstaddur yfirheyrslu getur hann beint žvķ til yfirheyranda aš spyrja žann sem yfirheyršur er um tiltekin atriši. Telji verjandi įstęšu til getur hann krafist žess aš fį bókaša stuttorša athugasemd um framkvęmd yfirheyrslu ķ lok hennar.
3. Verjandi į rétt į žvķ aš vera višstaddur öll žinghöld ķ mįli og ber [dómara]1) aš tilkynna honum fyrir fram hvenęr žau hefjist.
   1)
L. 36/1999, 11. gr.
43. gr. [1. Verjandi skal jafnskjótt og unnt er fį endurrit af öllum skjölum sem mįliš varša, svo og ašstöšu til aš kynna sér önnur gögn sem ekki verša endurrituš. Lögregla getur žó neitaš aš veita verjanda ašgang aš einstökum skjölum eša öšrum gögnum ķ allt aš eina viku frį žvķ aš žau uršu til eša komust ķ vörslur hennar ef hśn telur aš žaš geti skašaš rannsókn mįlsins.
2. Žegar verjandi hefur fengiš ašgang aš gögnum mįls er honum heimilt aš lįta sakborningi ķ té eintak af endurriti eša kynna honum gögnin meš öšrum hętti.
3. Lögregla skal gefa verjanda fęri į aš fylgjast meš framvindu rannsóknar aš svo miklu leyti sem kostur er. Skal hśn taka til greina įbendingar hans um tilteknar rannsóknarašgeršir nema hśn telji žęr óheimilar eša žżšingarlausar.]1)
   1)
L. 36/1999, 12. gr.
44. gr. [1. Žóknun skipašs verjanda skal įkvešin ķ dómi eša śrskurši ef mįli lżkur žannig nema hann hafi afsalaš sér žóknun. Ef mįli lżkur ekki meš žeim hętti įkvešur dómari žóknun meš bókun ķ žingbók eša skriflega į annan hįtt. Nś hefur dómi veriš įfrżjaš og verjandi skipašur, en falliš er frį įfrżjun eša mįl fellt nišur, og įkvešur žį Hęstiréttur žóknun verjanda.
2. Dómari įkvešur žóknun ķ einu lagi ef sį sem tilnefndur hefur veriš verjandi sakbornings er sķšar skipašur til aš gegna žvķ starfi. Aš öšrum kosti skal lögreglustjóri eša löglęršur starfsmašur hans įkveša žóknun tilnefnds verjanda.
3. Žóknun verjanda greišist śr rķkissjóši og telst til sakarkostnašar skv. 164. gr.]1)
   1)
L. 36/1999, 13. gr.

[VII. kafli. Brotažoli og réttargęslumašur.]1)
   1)L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. a. 1. Lögreglu er skylt, eftir žvķ sem viš į, aš leišbeina brotažola um réttindi hans lögum samkvęmt.
2. Nś liggur fyrir hver brotažoli er og skal žį tilkynna honum ef rannsókn mįls er hętt eša žaš fellt nišur meš öšrum hętti įn tillits til žess hvort hann hefur kęrt brotiš. Ber aš rökstyšja įkvöršunina ef brotažoli krefst žess. Jafnframt skal lögregla benda brotažola į aš hann geti boriš įkvöršun hennar um aš hętta rannsókn undir rķkissaksóknara skv. 1. mgr. 76. gr.
3. Ef įkęra er gefin śt skal įkęrandi tilkynna brotažola žaš žegar hśn hefur veriš birt. Jafnframt ber įkęranda aš tilkynna brotažola um nišurstöšu dóms, ef žvķ er aš skipta, eša afdrif mįls aš öšru leyti, svo sem ef mįlinu eša einkaréttarkröfu hans er vķsaš frį dómi.
4. Dómsmįlarįšherra setur ķ reglugerš nįnari įkvęši um leišbeiningar- og tilkynningarskyldu samkvęmt žessari grein.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. b. 1. Skylt er lögreglu aš tilnefna réttargęslumann ef rannsókn mįls beinist aš broti į XXII. kafla almennra hegningarlaga og brotažoli óskar žess. Žó skal įvallt tilnefna réttargęslumann ef brotažoli hefur ekki nįš 18 įra aldri žegar rannsókn hefst.
2. Skylt er lögreglu endranęr eftir ósk brotažola eša lögrįšamanns hans aš tilnefna honum réttargęslumann ef rannsókn beinist aš broti į XXIII. eša XXIV. kafla almennra hegningarlaga eša 251.–253. gr. laganna, ętla mį aš brotažoli hafi oršiš fyrir verulegu tjóni į lķkama eša andlegu heilbrigši af völdum brotsins og hann hefur aš mati lögreglu žörf fyrir sérstaka ašstoš réttargęslumanns til žess aš gęta hagsmuna sinna ķ mįlinu.
3. Lögregla getur tilnefnt brotažola réttargęslumann žótt hann eša lögrįšamašur hans hafi ekki óskaš žess ef skilyršum 2. mgr. er fullnęgt og brotažoli er sérstaklega sljór eša skilningslķtill.
4. Žegar skilyrši eru til žess aš tilnefna réttargęslumann skv. 1.–3. mgr. skal žaš gert jafnskjótt og tilefni gefst. Tilnefning fellur sjįlfkrafa nišur viš skipun réttargęslumanns skv. 44. gr. c, en ella skal lögregla taka įkvöršun um žaš hverju sinni.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. c. 1. Žegar mįl hefur veriš höfšaš og skilyrši eru til žess aš tilnefna réttargęslumann skv. 1.–3. mgr. 44. gr. b skipar dómari brotažola réttargęslumann.
2. Ef lögregla neitar eša lętur hjį lķša aš tilnefna brotažola réttargęslumann skv. 44. gr. b getur hann eša lögrįšamašur hans leitaš atbeina dómara og óskaš eftir žvķ aš honum verši skipašur réttargęslumašur.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. d. 1. Brotažola er heimilt aš rįša į sinn kostnaš lögmann til aš gęta hagsmuna sinna ķ mįlinu sem talsmašur.
2. Talsmašur hefur sömu réttindi og skyldur og réttargęslumašur eftir žvķ sem viš į. Mešan į rannsókn mįls stendur getur dómari eša lögregla žó takmarkaš rétt hans til aš vera višstaddur skżrslutöku af brotažola og kynna sér gögn ef hętta er į aš rannsókn torveldist viš žaš.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. e. Įkvęši 38.–40. gr. gilda um tilnefningu, skipun og hęfi réttargęslumanns, svo og afturköllun į tilnefningu og skipun hans eftir žvķ sem viš į.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. f. 1. Hlutverk réttargęslumanns er aš gęta hagsmuna brotažola og veita honum ašstoš ķ mįlinu, žar į mešal viš aš setja fram einkaréttarkröfur skv. XX. kafla laga žessara.
2. Réttargęslumašur skal sjįlfur sinna starfsskyldum sķnum, žar į mešal tjį sig fyrir dómi skv. 5. mgr. 172. gr. Honum er žó heimilt aš lįta fulltrśa sinn eša annan lögmann vera višstaddan skżrslutöku af brotažola og sękja einstök žinghöld fyrir sķna hönd.
3. Žagnarskylda hvķlir į réttargęslumanni um žaš sem brotažoli trśir honum fyrir og um önnur žau atriši sem hann hefur komist aš ķ starfa sķnum og ekki eru žegar kunn.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. g. 1. Mešan į rannsókn stendur er réttargęslumanni ętķš heimilt aš vera višstaddur žegar skżrsla er tekin af brotažola. Sé réttargęslumašur višstaddur skżrslutöku getur hann beint žvķ til lögreglu aš spyrja brotažola um tiltekin atriši. Telji réttargęslumašur įstęšu til getur hann krafist žess aš fį bókaša stuttorša athugasemd um framkvęmd skżrslutöku ķ lok hennar.
2. Eftir aš įkęra hefur veriš gefin śt į réttargęslumašur rétt į žvķ aš vera višstaddur öll žinghöld ķ mįli og ber dómara aš tilkynna honum fyrir fram hvenęr žau hefjist.
3. Réttargęslumašur mį ekki beina spurningum til žeirra sem gefa skżrslu fyrir dómi. Žó getur hann óskaš žess aš dómari spyrji brotažola tiltekinna spurninga eša dómari heimilaš honum aš spyrja brotažola beint, sbr. 2. mgr. 59. gr. Žį er honum einungis heimilt aš tjį sig munnlega fyrir dómi um réttarfarsatriši sem snśa sérstaklega aš brotažola og um einkaréttarkröfur hans skv. 5. mgr. 172. gr., en ekki um kröfur įkęruvalds aš öšru leyti. Žó į réttargęslumašur rétt į aš fį bókašar stuttoršar athugasemdir ķ žingbók samkvęmt nįnari įkvöršun dómara.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. h. 1. Mešan į rannsókn stendur į réttargęslumašur einungis rétt į aš fį ašgang aš žeim gögnum mįls sem honum eru naušsynleg til aš gęta hagsmuna brotažola. Viš žingfestingu mįls į réttargęslumašur rétt į aš fį ašgang aš öllum gögnum žess nema dómari telji aš žaš kunni aš torvelda aš mįl upplżsist. Ķ žvķ tilviki skal hann žó ķ sķšasta lagi fį ašgang aš gögnunum įšur en mįliš er flutt.
2. Žegar réttargęslumašur hefur fengiš ašgang aš gögnum mįls er honum heimilt aš lįta brotažola ķ té eintak af endurriti eša kynna honum gögnin meš öšrum hętti.
3. Brotažoli, sem ekki nżtur ašstošar réttargęslumanns, į rétt til ašgangs aš gögnum mįls skv. 1. mgr.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.
[44. gr. i. 1. Žóknun skipašs réttargęslumanns skal įkvešin ķ dómi eša śrskurši, ef mįli lżkur žannig, nema hann hafi afsalaš sér žóknun. Ef mįli lżkur ekki meš dómi įkvešur dómari žóknun meš bókun ķ žingbók eša skriflega meš öšrum hętti. Nś hefur dómi veriš įfrżjaš og réttargęslumašur skipašur, en falliš er frį įfrżjun eša mįl fellt nišur, og įkvešur žį Hęstiréttur žóknun réttargęslumanns.
2. Dómari įkvešur žóknun ķ einu lagi ef sį sem tilnefndur hefur veriš réttargęslumašur brotažola er sķšar skipašur til aš gegna žvķ starfi. Aš öšrum kosti skal lögreglustjóri eša löglęršur starfsmašur hans įkveša žóknun tilnefnds réttargęslumanns.
3. Žóknun réttargęslumanns greišist śr rķkissjóši og telst til sakarkostnašar skv. 164. gr.]1)
   1)
L. 36/1999, 14. gr.

[VIII. kafli. Sönnun og sönnunargögn.]1)
   1)L. 36/1999, 15. gr.
45. gr. Sönnunarbyrši um sekt sakbornings og atvik, sem telja mį honum ķ óhag, hvķlir į įkęruvaldinu.
46. gr. Dómari metur hverju sinni hvort nęgileg sönnun, sem ekki verši vefengd meš skynsamlegum rökum, sé fram komin um hvert žaš atriši sem varšar sekt og įkvöršun višurlaga viš broti, žar į mešal hvaša sönnunargildi skżrslur įkęrša hafi, vitnisburšir, mats- og skošunargeršir, skjöl og önnur sżnileg sönnunargögn.
47. gr. Dómari metur žaš eftir atvikum hvert sönnunargildi žęr stašreyndir hafi sem varša ekki beinlķnis žaš atriši sem sanna skal, en įlyktanir mį leiša af um žaš.
48. gr. 1. Dómur skal reistur į sönnunargögnum sem fęrš eru fram viš mešferš mįls fyrir dómi.
[2. Dómara er heimilt aš taka til greina sem sönnunargögn skżrslur sem įkęrši, brotažoli eša vitni hafa gefiš fyrir dómi įšur en mįl var höfšaš skv. 74. gr. a og 105. gr. Žó skulu skżrslugjafar koma į nż fyrir dóm viš mįlsmešferš ef žess er kostur og annar hvor mįlsašili krefst eša dómari telur annars įstęšu til. Ef um er aš ręša brot į XXII. kafla almennra hegningarlaga og brotažoli hefur ekki nįš 18 įra aldri skal hann žó ekki koma fyrir dóm aš nżju nema dómari telji sérstaka įstęšu til.]1)
3. Nś hefur vitni ekki komiš fyrir dóm og žess er ekki kostur viš mešferš mįlsins, en skżrsla hefur veriš gefin fyrir lögreglu eša öšrum rannsóknarašila, og metur dómari žį hvort slķk skżrsla hafi sönnunargildi og žį hvert gildi hennar sé.
   1)
L. 36/1999, 16. gr.
49. gr. 1. Öllum er skylt aš koma fyrir dóm ķ opinberu mįli į varnaržingi sķnu og bera žar vitni. Enn fremur er vitni skylt aš koma fyrir dóm utan varnaržings sķns hvar sem er į landinu ef naušsynlegt žykir, enda sé žvķ sem minnstur bagi geršur og žvķ greiddur kostnašur viš aš rękja vitnaskylduna.
2. Vitni sem kemst ekki fyrir dóm į žingstaš vegna sjśkleika eša svipašra įstęšna mį gefa skżrslu annars stašar žar sem žess er kostur.
[3. Nś er vitni statt fjarri žingstaš, eša žaš hefši annars sérstakt óhagręši af žvķ aš koma fyrir dóm, og getur žį dómari įkvešiš aš skżrsla verši tekin af žvķ į dómžingi gegnum sķma eša annaš fjarskiptatęki, enda verši skżrslutöku hagaš žannig aš allir sem staddir eru į dómžingi heyri oršaskipti viš vitniš.]1)
[4.]1) Dómari getur lagt fyrir vitni aš hafa meš sér sakargögn til sżningar eša framlagningar ķ dómi eša aš athuga bękur sķnar, skjöl og ašra muni og gera śtdrįtt śr tilteknum atrišum ķ žeim til skżringar mįlsatvikum.
   1)
L. 36/1999, 17. gr.
50. gr. 1. Undan vitnaskyldu geta skorast:
   
a. maki sakbornings mešan hjśskap žeirra er ekki slitiš aš lögum,
   
b. skyldmenni sakbornings aš fešgatali og nišja, systkin hans, svo og žeir sem žannig tengjast honum vegna ęttleišingar,
   
c. stjśpforeldri sakbornings og stjśpbarn,
   
d. tengdaforeldri sakbornings og tengdabarn.
2. Dómari getur leyst ašra, sem nįkomnir eru sakborningi, undan vitnaskyldu ef honum viršist samband žeirra mjög nįiš, svo sem ef um er aš ręša fósturforeldri eša fósturbarn, sambśšarfólk, unnusta eša unnustu.
51. gr. Ekki er manni skylt aš svara spurningu aš višlagšri vitnaįbyrgš ef ętla mį aš svar viš henni feli ķ sér jįtningu eša bendingu um žaš aš hann eša venslamašur hans og ašrir skv. 50. gr. hafi framiš refsiveršan verknaš eša žaš gęti oršiš žeim til mannoršsspjalla.
52. gr. Embęttis- og sżslunarmönnum er óskylt aš koma fyrir dóm til žess aš vitna um atvik sem gerst hafa ķ embętti žeirra eša sżslan og leiša mį ķ ljós meš vottorši śr embęttisbók eša öšru opinberu skjali.
53. gr. 1. Žeim, sem ber įbyrgš aš lögum į efni prentašs rits eša öšru efni sem birt er opinberlega, er óskylt aš skżra frį žvķ fyrir dómi hver sé höfundur aš riti, grein, frįsögn eša tilkynningu sem hefur birst įn žess aš höfundur vęri nafngreindur. Žetta į žó ekki viš ef vitnisburšar er krafist vegna afbrots, sem ętla mį aš muni varša žyngri refsingu en fésektum eša [fangelsi allt aš einu įri],1) eša vegna brots gegn žagnarskyldu ķ opinberu starfi, enda sé vitnisburšur naušsynlegur fyrir rannsókn mįlsins og rķkir hagsmunir ķ hśfi.
2. Heimilt er dómara aš undanžiggja vitni aš svara spurningum sem varša leyndarmįl um kaupsżslu, uppgötvanir eša önnur slķk verk hvort sem vitniš į sjįlft ķ hlut eša žaš hefur komist aš vitneskju sinni ķ žjónustu einstaklings, fyrirtękis eša stofnunar, enda telji dómari hagsmuni žeirra til leyndar rķkari en hagsmuni mįlsašila af skżrslutöku.
   1)
L. 82/1998, 199. gr.
54. gr. 1. Įn leyfis hlutašeigandi rįšherra skal vitni ekki krafiš skżrslu um leynilega samninga rķkisins, rįšageršir eša įlyktanir handhafa rķkisvalds um mįlefni sem aš öšru leyti varša öryggi rķkisins, réttindi eša heill eša skipta mjög miklu mįli fyrir višskipti og fjįrhag žjóšarinnar.
2. Embęttis- og sżslunarmenn verša ekki krafšir vitnisburšar um žaš sem žeir hafa fengiš vitneskju um ķ starfa sķnum og leynt į aš fara, nema hlutašeigandi rįšherra leyfi eša forseti sameinašs Alžingis ef taka skal skżrslu af alžingismanni eša öšrum starfsmanni Alžingis. Dómari getur įkvešiš aš embęttis- eša sżslunarmašur beri vitni žótt synjaš hafi veriš leyfis samkvęmt framansögšu ef hann telur hagsmuni ašila mįls af vitnisburši aš mun rķkari en hina opinberu leyndarhagsmuni.
55. gr. 1. Vitnum žeim, sem hér segir, er óheimilt aš svara spurningum įn leyfis žess sem ķ hlut į:
   
a. verjanda um žaš sem sakborningur hefur trśaš honum fyrir um mįlsatvik eftir aš hann hefur tekiš aš sér vörn hans eša réttargęslu,
   
b. prestum, lęknum, lyfsölum, sįlfręšingum, félagsrįšgjöfum, lögfręšingum og endurskošendum, svo og ašstošarfólki žeirra, um atriši sem varša einkahagi manna og žeim hefur veriš trśaš fyrir ķ starfa sķnum, nema um afbrot sé aš ręša sem varšar minnst tveggja įra fangelsi. Sama gildir um ašra žį sem fjalla um einkahagi manna og hafa višlķka trśnašarskyldu.
2. Nś mį telja vitnisburš naušsynlegan sakborningi til varnar og getur dómari žį įkvešiš vitnaleišslu meš śrskurši.
56. gr. Dómari og ašrir žeir sem yfirheyra vitni skulu leišbeina žeim sem kvaddir eru til vitnisburšar um žau atriši sem ķ 49.–55. gr. getur.
57. gr. Dómari metur žaš hverju sinni hvort barn hafi nįš žeim žroska aš žaš beri slķkt skynbragš į mįlsatvik aš vitnisburšur žess um žau skipti mįli. Sama hįtt hefur dómari į um gešveika menn og žroskahefta.
58. gr. 1. Dómari gefur śt kvašningu til vitnis eftir žvķ sem ašilar krefjast. Įkęrandi annast aš kvašning verši birt skv. 1. mgr. 20. gr. fyrir vitni meš žeim fyrirvara sem dómari įkvešur, nema ašilar telji aš vitni muni koma fyrir dóm įn birtingar.
2. Ef vitni sinnir ekki aš forfallalausu kvašningu fyrir dóm til aš gefa skżrslu getur dómari įkvešiš aš žaš megi fęra žaš fyrir dóm meš valdi. Einnig getur dómari af sjįlfsdįšum śrskuršaš vitni til greišslu fésektar ķ rķkissjóš ef vitniš hefur veriš kvatt fyrir dóm, aš višlagšri refsingu, og ekki sinnt kvašningu įn gildra forfalla.
3. Nś kemur vitni fyrir dóm en neitar aš svara spurningu įn žess aš um undanžįgu eša heimildarbrest sé aš ręša og gerir dómari žvķ žį sekt meš sama hętti.
59. gr. 1. Dómari lętur vitni fyrst gera grein fyrir nafni sķnu, kennitölu, stöšu og heimili. Sķšan brżnir hann alvarlega fyrir vitninu skyldu žess til aš skżra satt og rétt frį og draga ekkert undan sem mįli skiptir. Enn fremur skżrir hann fyrir vitninu žį sišferšilegu įbyrgš og refsiįbyrgš sem žaš kann aš baka sér meš vķsvitandi eša gįleysislega röngum framburši.
2. Aš svo bśnu spyr dómari vitni um sakaratriši. Dómara er rétt aš leggja fyrir vitni spurningar sem įkęrandi og verjandi óska, en einnig getur hann gefiš žeim kost į aš spyrja vitni beint. Dómari skal gęta žess aš spurningar hans og annarra séu įkvešnar, ekki tvķręšar eša veišandi, ekki sęrandi eša móšgandi framar en efni standa til og ekki sżnilega žżšingarlausar.
3. Nś hefur vitni eša ašrir įšur gefiš skżrslu fyrir lögreglumanni eša fyrir dómi ķ mįlinu og kynnir dómari žį slķkar skżrslur og önnur sakargögn ekki fyrir vitni fyrr en honum žykir žess žörf til skżringar eša leišréttingar skżrslu žess. Utanréttarvottoršum žess sem skylt er aš koma fyrir sem vitni mį dómari ekki veita vištöku nema sérstaklega standi į, svo sem žegar ekki er kostur aš fį vitni fyrir dóm til aš gefa skżrslu.
4. Hvert vitni skal prófa sér og ekki lįta önnur vitni hlżša į. Dómari getur žó įkvešiš aš samprófa vitni viš sakborning og ašra ef į greinir.
5. Nś er dómžing hįš fyrir opnum dyrum og spurning er svo löguš aš svar viš henni varšar einkahagi vitnis sjįlfs eša annarra og getur dómari žį lagt spurningu skriflega fyrir vitni og leyft žvķ aš svara skriflega og bóka svariš, enda eigi vitni kost į aš sannfęra sig um rétta bókun įn žess aš svariš sé lesiš upp.
6. Dómari getur įkvešiš aš sakborningi verši vikiš śr žinghaldi mešan skżrsla vitnis er tekin, ef žess er krafist, og dómari telur aš nęrvera sakbornings geti oršiš vitninu sérstaklega til ķžyngingar eša geti haft įhrif į framburš žess.
[7. Žegar skżrsla er tekin af brotažola yngri en 18 įra getur dómari kvatt til kunnįttumann sér til ašstošar viš skżrslutöku. Žį eiga įkęrandi, įkęrši og verjandi hans ekki rétt į aš vera višstaddir ķ dómsal eša annars stašar žar sem dómžing er hįš ef dómari telur aš nęrvera žeirra geti oršiš brotažola sérstaklega til ķžyngingar eša haft įhrif į framburš hans. Ķ žvķ tilviki skal dómari sjį til žess aš mįlsašilar geti fylgst meš skżrslutöku um leiš og hśn fer fram og er honum rétt aš leggja fyrir brotažola žęr spurningar sem žeir óska. Dómsmįlarįšherra setur ķ reglugerš1) nįnari įkvęši um tilhögun skżrslutöku samkvęmt žessari mįlsgrein.]2)
   1)
Rg. 321/1999. 2)L. 36/1999, 18. gr.
60. gr. 1. Ef dómari telur sérstaka įstęšu til eša ašili krefst žess getur dómari lįtiš vitni stašfesta framburš sinn meš eiši eša drengskaparheiti.
2. Ef vitni lżsir yfir žvķ aš žaš trśi į guš og aš heit samkvęmt žvķ samręmist trśarskošunum žess skal žaš lyfta upp hęgri hendi sinni og hafa upp eftir dómara žessi orš: Ég sver žaš og vitna til gušs mķns aš ég hef sagt žaš sem ég veit sannast og réttast og ekkert dregiš undan.
3. Nś mį ekki svo fara sem ķ 2. mgr. segir og festir vitni žį heit sitt meš žeim hętti aš žaš lyftir hęgri hendi sinni og hefur upp eftir dómara žessi orš: Ég lżsi žvķ yfir og legg viš drengskap minn og heišur aš ég hef sagt žaš sem ég veit sannast og réttast og ekkert dregiš undan.
4. Ekki mį heitfesta barn undir 15 įra aldri, žann sem er svo vitsmuna vant eša gešbilašur aš hann ber ekki skyn į eša er ófęr um aš meta helgi eša žżšingu heitfestingar og loks ekki žann sem sakašur er eša ętla mį aš sakašur verši ķ žvķ mįli.
61. gr. 1. Dómari kannar af sjįlfsdįšum öll atriši sem varša heimild vitnis eša skyldu til vitnisburšar og önnur atriši sem vitni varša.
2. Dómari śrskuršar įgreining um žau atriši sem ķ grein žessari segir. Yfirlżsing vitnis fyrir dómara um aš śrskuršur verši kęršur til ęšra dóms frestar framkvęmd śrskuršar.
62. gr. Vitni skal greiša eftir kröfu žess og samkvęmt įkvöršun dómara śtlagšan kostnaš vegna rękslu vitnaskyldu og žóknun fyrir atvinnumissi, sem telja mį vitni skipta nokkru mįli, mišaš viš efnahag žess og ašstęšur.
63. gr. 1. Dómari getur eftir ósk ašila eša af sjįlfsdįšum dómkvatt kunnįttumenn, einn eša fleiri, til aš framkvęma mats- eša skošunargeršir ķ opinberu mįli.
2. Ef mašur hefur opinbera skipun eša löggildingu til aš framkvęma mats- eša skošunargeršir getur dómari eša ašili snśiš sér beint til hans, ef honum er skylt aš framkvęma geršina eša er fśs til žess.
64. gr. 1. Dómari gefur įkęranda og sakborningi eša verjanda hans kost į aš vera višstaddir žegar dómkvašning skal fara fram. Dómari gefur žeim fęri į aš benda į įkvešna menn til dómkvašningar en er ekki bundinn viš tilnefningu žeirra.
2. Ķ kvašningu skal skżrt greina hvaš meta eša skoša skuli. Žar skal og taka fram aš hinir dómkvöddu skuli vinna verk sitt af bestu vitund og semja um žaš skriflega skżrslu sem žeir megi vera višbśnir aš stašfesta fyrir dómi.
65. gr. 1. Žaš er borgaraleg skylda hverjum žeim sem skyldur er aš bera vitni ķ mįli aš taka kvašningu sem mats- eša skošunarmašur ķ žvķ mįli.
2. Žann mį ekki kvešja til mats eša skošunar sem mundi vera vanhęfur sem dómari ķ žvķ mįli eša sem valdiš gęti vanhęfi dómara ef śrskurša žyrfti um vitnisburš hans fyrir dómi.
3. Aš öšru leyti en aš framan greinir skal um mats- og skošunargeršir fariš eftir fyrirmęlum laga um mešferš einkamįla ķ héraši, eftir žvķ sem viš getur įtt.

IX. kafli. Rannsókn.
66. gr. 1. Rannsókn opinberra mįla er ķ höndum lögreglu nema öšru vķsi sé męlt fyrir ķ lögum. Skal kęrum um refsiverš brot og beišnum um rannsókn beint til lögreglu eša rķkissaksóknara. Um verkaskiptingu [rķkislögreglustjóra]1) og lögreglu ķ einstökum umdęmum fer eftir fyrirmęlum laga žar um og reglum settum samkvęmt žeim.
2. Lögregla skal hvenęr sem žess er žörf hefja rannsókn śt af vitneskju eša grun um aš refsivert brot hafi veriš framiš hvort sem henni hefur borist kęra eša ekki. Rķkissaksóknari getur gefiš fyrirmęli ķ žeim efnum.
3. Rannsókn skal fara fram svo sem tķškast hefur śt af mannslįtum, mannshvörfum, eldsvošum, slysum og öšrum óförum, enda žótt ekki liggi fyrir sérstakur grunur um refsivert atferli. Einnig skulu haldast sérreglur annarra laga um opinbera rannsókn.
[4. Žegar sérstaklega stendur į er rķkissaksóknara heimilt aš męla fyrir um rannsókn žótt ętla megi aš refsingu verši ekki viš komiš, svo sem vegna žess aš sök er fyrnd, ef rķkir almanna- og einkahagsmunir męla meš žvķ. [Sį sem į hagsmuna aš gęta getur kęrt įkvöršun rķkissaksóknara um synjun į rannsókn til dómsmįlarįšherra. Nś įkvešur rįšherra aš rannsókn fari fram og setur hann žį sérstakan saksóknara til aš fara meš og rannsaka mįliš.]2)]3)
[[5.]3) Rannsóknari er sį starfsmašur lögreglu eša įkęruvalds sem rannsókn stżrir eša sinnir hverju sinni.]4)
   1)
L. 84/1996, 6. gr. 2)L. 27/2001, 1. gr. 3)L. 36/1999, 20. gr. 4)L. 92/1991, 107. gr.
67. gr. Markmiš rannsóknar er aš afla allra naušsynlegra gagna til žess aš įkęranda sé fęrt aš įkveša aš henni lokinni hvort sękja skuli mann til sakar, svo og aš afla gagna til undirbśnings mįlsmešferšar.
68. gr. Rannsaka skal og afla allra tiltękra gagna um verknaš žann sem um er aš ręša, svo sem staš og stund og öll nįnari atvik, sem ętla mį aš skipt geti mįli, leita žess sem grunašur er um brot, finna sjónarvotta og ašra sem ętla mį aš boriš geti vitni, svo og aš hafa upp į sżnilegum sönnunargögnum og munum sem hald skal leggja į skv. X. kafla. Žį skal rannsaka vettvang ef viš į og yfirleitt öll ummerki sem kunna aš vera eftir brot.
69. gr. 1. [Rannsóknari]1) tekur skżrslur af sakborningi og vitnum, [sbr. žó 74. gr. a].2)
2. Ekki mį prófa mann lengur en sex klukkustundir ķ einu, enda fįi hann aš öšru leyti nęgilegan svefn og hvķld. Bókaš skal hverju sinni hvenęr prófun hefst og hvenęr henni lżkur.
3. Spyrja skal hvern mann įn nęrveru annarra sakašra eša vitna uns įstęša kann aš vera til samprófunar.
4. Nś skal yfirheyra sakašan mann yngri en 16 įra og skal žį tilkynna žaš barnaverndarnefnd sem getur sent fulltrśa sinn til aš vera viš yfirheyrsluna.
5. Nś skilur sį sem skżrslu gefur ekki ķslensku og skal žį gętt įkvęša 13. gr., eftir žvķ sem viš į, [en lögreglustjóri eša löglęršur starfsmašur hans įkvaršar žóknun].3)
[6. Dómsmįlarįšherra setur ķ reglugerš4) nįnari įkvęši um tilhögun yfirheyrslna.]3)
   1)
L. 92/1991, 107. gr. 2)L. 36/1999, 21. gr. 3)L. 136/1996, 3. gr. 4)Rg. 395/1997.
70. gr. 1. Rannsóknari leitar til kunnįttumanna žegar žörf er į sérfręšilegri rannsókn, svo sem blóšrannsókn og annarri lęknisskošun, efnafręšilegri rannsókn, letur- og skriftarrannsókn, bókhaldsrannsókn o.s.frv.
2. [Réttarlęknisfręšileg lķkskošun skal fara fram žegar rannsóknari telur žaš naušsynlegt. Einnig skal framkvęma réttarkrufningu, ef naušsyn žykir, og skal leita śrskuršar dómara um krufningu nema nįnasti venslamašur eša nįnustu venslamenn hins lįtna leyfi.]1)
   1)
L. 61/1998, 17. gr.
71. gr. 1. Rannsökuš skulu žau atriši sem varša sakborning sjįlfan, svo sem:
   
a. aldur hans og skal, ef kostur er, sanna hann meš fęšingarvottorši,
   
b. persónulegar ašstęšur hans, svo sem fjölskyldu- og heimilishagi, menntun, störf, efnahag o.s.frv.; skal einkum vanda rannsókn žessara atriša žegar ętla mį aš brot žaš, sem um er aš ręša, varši fangelsi,
   
c. hegšun hans og fyrri brot; um žessi atriši skal afla sakavottoršs og annarra gagna, svo sem endurrita fyrri dóma ef įstęša er til,
   
d. žroska og heilbrigšisįstand, andlegt og lķkamlegt. Um žessi atriši skal afla vottorša lęknis og sįlfręšings ef įstęša er til. Ef vafi leikur į hvort įkvęši 15. eša 16. gr. almennra hegningarlaga eigi viš um hagi sakbornings er rétt aš lįta hann sęta sérstakri gešrannsókn til žess aš leidd verši ķ ljós atriši sem geri dómara fęrt aš meta sakhęfi hans. Til žess žarf śrskurš dómara nema fyrir liggi ótvķrętt samžykki sakbornings.
2. Rannsaka skal hugarfar sakbornings og afstöšu til brots (įsetning, gįleysi), hvatir hans til brots og tilgang og ef um tilraun er aš ręša hvort hann hefur horfiš sjįlfkrafa frį henni. Ef fleiri en einn eru um brot skal eftir föngum rannsaka žįtt hvors eša hvers um sig.
72. gr. 1. Rannsóknari semur skriflegar skżrslur um rannsóknarašgeršir sķnar og skulu skrįšar žar skżrslur žeirra sem yfirheyršir eru, athuganir rannsóknara sjįlfs og annaš žaš sem mįli skiptir. Ef sérstaklega stendur į, svo sem viš yfirheyrslu barns, er rannsóknara žó heimilt aš hljóšrita skżrslu vitnis eša taka skżrslugjöf upp į myndband.
2. Viš yfirheyrslu og ašrar rannsóknarašgeršir skal rannsóknari hafa einn greinargóšan og trśveršugan vott, sé žess kostur.
73. gr. 1. Skylt er mönnum, ef žeir eru kvaddir til žess og žeir mega įn hęttu fyrir lķf og heilsu sķna, vandamanna sinna eša annarra, sem žeir eiga aš annast, og įn tilfinnanlegs atvinnutjóns, aš veita rannsóknara liš ķ žarfir opinberrar rannsóknar. Svo er manni og undir sama skilorši skylt aš lįta ķ té muni sem hann ręšur yfir ķ žarfir opinberrar rannsóknar, svo sem hśs og flutningatęki. Greiša skal fyrir verk og annaš sem lįtiš er ķ té samkvęmt žessari grein og fer um žaš sem annan sakarkostnaš.
2. Undanžegnir skyldunni eru nįnustu vandamenn sakbornings sem greindir eru ķ 50. gr.
74. gr. 1. Ef žörf žykir į ašgeršum sem aš lögum žarf til atbeina dómara mešan į rannsókn stendur getur sį sem stżrir rannsókn (lögreglustjóri, forstöšumašur rannsóknardeildar), svo og rķkissaksóknari, snśiš sér til dómara meš beišni um slķkar ašgeršir. [Sama į viš um ašrar ašgeršir sem naušsynlegar eru vegna mįls, žar į mešal skżrslutökur af sakborningi, brotažola eša vitni skv. 74. gr. a.]1)
2. Beišni skal vera skrifleg eša borin upp munnlega į dómžingi. Beišni fylgi naušsynleg gögn og getur dómari krafiš beišanda um žau gögn eša žęr ašgeršir sem hann telur naušsynlegar įšur en hann tekur beišni til śrlausnar.
3. Ef dómari telur ekki efni til aš taka beišni til greina getur sį sem hana hefur gert krafist śrskuršar um synjunina.
4. Nś fer dómsašgerš fram og sendir dómari žeim sem hennar hefur beišst endurrit af henni svo fljótt sem kostur er.
   1)
L. 36/1999, 22. gr.
[74. gr. a. 1. Mešan į rannsókn stendur fer fram skżrslutaka fyrir dómi ķ eftirgreindum tilvikum:
   
a. Ef rannsókn beinist aš broti į XXII. kafla almennra hegningarlaga og brotažoli hefur ekki nįš 18 įra aldri žegar rannsókn mįls hefst ber lögreglu aš leita atbeina dómara sem sér um aš taka skżrslu af honum.
   
b. Ef lögregla telur naušsynlegt aš skżrsla verši tekin fyrir dómi af sakborningi, brotažola eša vitnum til žess aš upplżsa mįl, įšur en verjandi fęr ašgang aš einstökum skjölum eša öšrum gögnum žess, ber dómara aš verša viš slķkri beišni žótt įkęra hafi ekki veriš gefin śt. Ef žörf krefur getur dómari framlengt frest skv. 1. mgr. 43. gr. ķ allt aš žrjįr vikur svo aš hęgt verši aš ljśka skżrslutöku innan hans.
   
c. Ķ öšrum tilvikum en greinir ķ a- og b-liš er heimilt aš taka skżrslur af brotažolum eša vitnum fyrir dómi įšur en įkęra er gefin śt ef žau neita aš svara spurningum hjį lögreglu eša ef ętla mį aš žau komist ekki fyrir dóm viš mešferš mįlsins, enn fremur ef žaš er tališ ęskilegt meš tilliti til hagsmuna brotažola eša vitna, svo sem ef um börn er aš ręša.
2. Žegar skżrslutaka fer fram skv. 1. mgr. skal žess gętt aš įkęranda, verjanda og réttargęslumanni brotažola sé tilkynnt um hana fyrir fram žannig aš žeir geti veriš višstaddir hana. Sé žess kostur skal framburšur sakbornings, brotažola og vitna tekinn upp į myndband. Ef skżrsla er tekin af brotažola yngri en 18 įra skal enn fremur gętt įkvęša 7. mgr. 59. gr.]1)
   1)
L. 36/1999, 23. gr.
75. gr. Bera mį undir dómara įgreining um lögmęti rannsóknarathafna lögreglu eša įkęranda, svo og įgreining um réttindi sakbornings og mįlsvara hans, žar į mešal um ósk žeirra um tilteknar rannsóknarašgeršir. Śrlausn dómara skal vera ķ śrskuršarformi ef žess er krafist.
76. gr. 1. Lögregla vķsar frį kęru um brot ef ekki žykja efni til aš byrja rannsókn śt af henni. Hafi rannsókn byrjaš getur lögregla einnig hętt henni ef ekki žykir grundvöllur til aš halda henni įfram eša ef ķ ljós kemur aš kęra var ekki į rökum reist. [Sį sem į hagsmuna aš gęta getur boriš įkvöršun lögreglu undir rķkissaksóknara sem tekur fullnašarįkvöršun um hvort rannsókn skuli fara fram eša ekki.]1)
2. Nś er kęru vķsaš frį eša rannsókn hętt skv. 1. mgr. og er lögreglu žį skylt aš tilkynna žaš kęranda hafi hann hagsmuna aš gęta. [Skal honum jafnframt bent į aš hann geti boriš įkvöršunina undir rķkissaksóknara.]1)
3. Nś hefur rannsókn į hendur sökušum manni veriš hętt vegna žess aš sakargögn hafa ekki žótt nęgileg til įkęru og į žį ekki aš taka rannsókn upp į nż gegn žeim manni nema nż sakargögn séu fram komin eša lķklegt aš žau komi fram.
4. Nś hefur rannsókn gegn sökušum manni veriš hętt og į hann žį rétt į vottorši rannsóknara eša įkęranda um žaš.
   1)
L. 36/1999, 24. gr.
77. gr. 1. Nś telur rannsóknari rannsókn lokiš og gögn komin fram sem geti leitt til saksóknar og sendir hann rķkissaksóknara žį rannsóknargögnin, nema hann megi sjįlfur höfša mįl skv. 28. gr. Meš rannsóknargögnum sendir rannsóknari aš jafnaši greinargerš um rannsóknina žar sem kemur fram samandregin lżsing į atrišum sem hann telur įkęru geta beinst aš.
2. Rķkissaksóknari getur męlt fyrir um frekari rannsóknarašgeršir ef hann telur žess žörf.

X. kafli. Hald į munum o.fl.
78. gr. 1. Leggja skal hald į muni ef ętla mį aš žeir hafi sönnunargildi ķ opinberu mįli, ef žeirra hefur veriš aflaš į refsiveršan hįtt eša ef ętla mį aš žeir kunni aš verša geršir upptękir. Til muna teljast skjöl.
2. Hverjum, sem löglega handtekur sakašan mann, rannsakar vettvang, gerir leit ķ hśsum eša annars stašar eša leit į mönnum, er rétt aš leggja hald į muni sem žį finnast og telja mį til sakargagna.
79. gr. Nś vill vörsluhafi munar, sem hald er lagt į, ekki hlķta žeirri įkvöršun og skal honum žį bent į aš hann geti boriš įgreiningsefniš undir dómara. Slķk krafa frestar žó ekki haldlagningunni.
80. gr. 1. Hald mį leggja į bréf, sķmskeyti og ašrar sendingar sem eru ķ vörslum Pósts og sķma, enda sé žaš gert vegna rannsóknar śt af broti sem varšaš getur žyngri refsingu en sektum. Hafi sendandi og vištakandi ekki veriš staddir viš haldlagningu skal hśn tilkynnt žeim svo fljótt sem verša mį, žó žannig aš žaš skaši ekki frekari rannsókn mįlsins. Rannsókn į efni og innihaldi slķkra sendinga mį einungis fara fram samkvęmt śrskurši dómara.
2. Hald veršur ekki įn undangengins dómsśrskuršar lagt į prentaš mįl til undirbśnings upptöku samkvęmt įkvęšum laga um prentrétt.
81. gr. Skrį skal žį muni sem hald er lagt į og varšveita žį meš tryggilegum hętti. Eftir kröfu žess sem lętur muni af hendi skal lįta honum ķ té afrit af skrįnni eša annars konar fullnęgjandi kvittun.
82. gr. Aflétta skal haldi žegar žess er ekki lengur žörf og ķ sķšasta lagi žegar mįli er endanlega lokiš, nema um sé aš ręša:
   
a. muni sem geršir hafa veriš upptękir meš dómi,
   
b. muni sem aflaš hefur veriš meš refsiveršum hętti og afhentir hafa veriš žeim sem tilkall eiga til žeirra,
   
c. gögn sem lögš hafa veriš fram ķ dómi, nema sį sem afhendingar krefst žurfi į gagni aš halda til aš nį rétti sķnum eša afstżra réttindamissi.
83. gr. Ķ žarfir rannsóknar mį loka herbergjum eša hśsum, afgirša įkvešin svęši eša varna mönnum för um žau, gefa śt bann viš aš fara meš muni af įkvešnum staš eša svęši o.s.frv.
84. gr. Fari mašur meš starfa og brżtur öryggisreglur sem hafa veriš settar um hann skal rannsóknari til brįšabirgša varna honum aš rękja starfann, m.a. meš žvķ aš taka af honum atvinnuskķrteini, stöšva farartęki hans, loka starfshżsi hans eša meš öšrum višeigandi hętti ef žaš er naušsynlegt til aš afstżra hęttu eša ef brot er stórfellt.
85. gr. 1. Til tryggingar greišslu sektar, skašabóta, sakarkostnašar og upptöku getur [sį sem rannsókn stżrir, svo og rķkissaksóknari]1) krafist kyrrsetningar į eignum sakbornings ef hętta žykir į aš žeim verši ella skotiš undan eša žęr glatist eša rżrni aš mun.
2. Um framkvęmd og žżšingu kyrrsetningar samkvęmt grein žessari fer sem um kyrrsetningu fjįrmuna almennt, meš žeim undantekningum aš tryggingu žarf ekki aš setja, mįl žarf ekki aš höfša til stašfestingar kyrrsetningu, stimpilgjald og žinglżsingar skal ekki greiša fyrir rįšstafanirnar og um įbyrgš į kyrrsetningu fer eftir almennum skašabótareglum.
3. Kyrrsetning fellur nišur ef įkęrši hefur veriš sżknašur meš endanlegum dómi af greišslu sektar, skašabóta og sakarkostnašar eša upptaka eigna hefur ekki veriš dęmd. Sama į viš ef saksókn hefur veriš felld nišur eša rannsókn leišir ekki til saksóknar. Sakborningur į žį heimtingu į aš honum verši aš kostnašarlausu fengin umrįš yfir hinum kyrrsettu veršmętum og felldar verši śr gildi žęr rįšstafanir sem geršar hafa veriš til verndar kyrrsetningunni. Kyrrsetning fellur į sama hįtt nišur ef sakborningur innir af hendi žęr greišslur sem kyrrsetning į aš tryggja.
   1)
L. 38/1993, 3. gr.
86. gr. Meš žeim skilyršum sem greind eru ķ 87. gr., er heimilt ķ žįgu rannsóknar:
   
a. aš leggja fyrir yfirvöld aš leyfa aš hlustaš sé į eša tekin séu upp sķmtöl viš tiltekinn sķma eša tekin séu upp önnur fjarskipti viš tiltekiš fjarskiptatęki,
   
b. aš fį upplżsingar hjį yfirvöldum um sķmtöl viš tiltekinn sķma eša fjarskipti viš tiltekiš fjarskiptatęki,
   
c. aš taka upp samtöl eša nema annars konar hljóš eša merki meš žvķ aš nota til žess sérstaka hljóšupptökutękni eša sambęrilega tękni įn žess aš žeir sem ķ hlut eiga viti af žvķ,
   
d. aš taka myndir, hvort sem er ljósmyndir eša kvikmyndir, įn žess aš žeir sem myndašir eru viti af žvķ.
87. gr. [1. Til ašgerša sem taldar eru upp ķ 86. gr. žarf śrskurš dómara. Žó ber aš veita lögreglu upplżsingar skv. b-liš žeirrar greinar įn dómsśrskuršar ef fyrir liggur samžykki umrįšamanns og eiginlegs notanda sķma eša fjarskiptatękis. Ķ śrskurši skal m.a. taka fram hvaša tiltekinn sķma eša fjarskiptatęki sé um aš ręša, sbr. a- og b-liš, og hvar og meš hverjum hętti samtöl, hljóš eša merki skulu numin eša myndir teknar, sbr. c- og d-liš. Ķ śrskurši skal setja ašgerš įkvešin tķmamörk.]1)
2. Eftirfarandi skilyrši verša aš vera fyrir hendi svo gripiš verši til ašgerša skv. 86. gr.:
   
a. aš įstęša sé til aš ętla aš upplżsingar, sem skipt geta miklu fyrir rannsókn mįls, fįist meš žessum hętti,
   
b. aš rannsókn beinist aš broti sem varšaš getur aš lögum įtta įra fangelsi eša rķkir almannahagsmunir eša einkahagsmunir krefjist žess.
3. Heimilt er aš taka upp hljóš og taka myndir ķ žįgu rannsóknar į almannafęri eša į stöšum sem almenningur į ašgang aš įn žess aš skilyršum 1. og 2. mgr. sé fullnęgt.
   1)
L. 36/1999, 25. gr.
88. gr. 1. Upptökur af sķmtölum, hljóšupptökur, myndir eša annaš, sem aflaš er į grundvelli 86. gr., skal eyšileggja jafnskjótt og žeirra er ekki lengur žörf ķ žįgu mįls, enda hafi žau gögn ekki veriš lögš fram ķ dómi.
2. Žegar ašgerš skv. 86. gr. er lokiš skal žeim sem ašgerš beinist aš, žar į mešal sakborningi og eiganda eša umrįšamanni sķma eša fjarskiptatękis, birtur śrskuršur um hana eša tilkynnt hśn og skal žaš gert svo fljótt sem verša mį, žó žannig aš žaš skaši ekki frekari rannsókn mįlsins.

XI. kafli. Leit.
89. gr. 1. Heimilt er aš leita ķ hśsum sakbornings, geymslustöšum, hirslum, skipum og öšrum farartękjum ķ žvķ skyni aš handtaka hann, rannsaka ummerki brots eša hafa uppi į munum eša gögnum sem hald skal leggja į.
2. Leita mį hjį öšrum mönnum en sökušum žegar brot hefur veriš framiš žar eša sakašur mašur handtekinn. Einnig ef gildar įstęšur eru til aš ętla aš sakborningur haldi sig žar eša žar sé aš finna muni eša gögn sem hald skal leggja į.
90. gr. 1. Leit skv. 89. gr. skal įkvešin meš śrskurši dómara nema sį sem ķ hlut į samžykki hana.
2. Rannsóknari mį žó leita įn dómsśrskuršar ef brżn hętta er į aš biš eftir śrskurši valdi sakarspjöllum. Leita mį įn śrskuršar aš manni sem handtaka skal ef honum er veitt eftirför eša hętta er į aš hann komi sér undan ef bešiš er dómsśrskuršar.
91. gr. Ķ hśsakynnum, sem eru opin almenningi og ķ hśsum žar sem lausungarlżšur og brotamenn venja komur sķnar, mį leita, ef žörf žykir, žótt ekki sé fullnęgt skilyršum 89. og 90. gr.
92. gr. 1. Leita mį į sakborningi ef naušsynlegt žykir til aš taka af honum gögn eša muni sem hald skal leggja į. Leiki grunur į aš mašur feli innvortis muni eša efni sem hald skal leggja į er heimilt aš framkvęma leit, aš fengnu įliti lęknis. Žį mį taka blóš- og žvagsżni śr sakborningi og framkvęma į honum ašra žį lķkamsrannsókn ķ žįgu rannsóknar sem gerš veršur į honum aš meinalausu. Enn fremur mį taka af honum fingraför og myndir ķ žįgu rannsóknar.
2. Leita mį į öšrum en sakborningi ef įstęša er til aš ętla aš hann hafi į sér gögn eša muni sem hald skal leggja į.
93. gr. 1. Leit og lķkamsrannsókn skv. 92. gr. skal įkvešin ķ śrskurši dómara, nema sį sem ķ hlut į samžykki hana.
2. Rannsóknara er žó rétt aš leita įn dómsśrskuršar ef brżn hętta er į aš biš eftir śrskurši valdi sakarspjöllum.
94. gr. 1. Lögreglumenn stjórna leit samkvęmt įkvęšum žessa kafla.
2. Hśsrįšanda eša umrįšamanni stašar, žar sem leit fer fram, skal kynnt heimild til hśsleitar og veittur kostur į aš vera višstaddur hśsleit, ef unnt er, en ef hann er fjarri skulu heimilismenn til kvaddir. Žeim mį vķkja brott af leitarstaš trufli žeir eša hindri leitina.
3. Viš leit skal gęta žeirrar varfęrni og hlķfšar sem samręmist markmiši hennar. Ekki skal gera hśsleit aš nęturželi nema mjög brżn naušsyn sé į og sakarefni stórfellt. Leit innan klęša skal gerš af manni sem er sama kyns og sį sem leitaš er į.
4. Leit innvortis, taka blóšsżnis og ašrar samsvarandi ašgeršir skulu framkvęmdar af lękni eša hjśkrunarfręšingi.
95. gr. Sį sem stżrir leit skal skrį skżrslu um hana og komi žar fram hvernig leit fór fram og samkvęmt hvaša heimild, hverjir voru višstaddir og hvern įrangur leitin bar.
96. gr. Haldast skulu sérįkvęši ķ lögum um hśsleit og lķkamsleit, svo og um lķkamsrannsóknir.

XII. kafli. Handtaka.
97. gr. 1. [Lögreglu]1) er rétt aš handtaka mann ef rökstuddur grunur er į aš hann hafi framiš brot sem sętt getur įkęru, enda sé handtaka naušsynleg til aš koma ķ veg fyrir įframhaldandi brot, tryggja nįvist hans og öryggi eša koma ķ veg fyrir aš hann spilli sönnunargögnum.
2. Sams konar heimild hefur hver sį sem stendur mann aš broti sem sętt getur įkęru og varšaš getur [fangelsi].2) Afhenda skal hinn handtekna lögreglunni tafarlaust įsamt upplżsingum um įstęšu handtökunnar og hvenęr hśn fór fram.
3. Ef uppžot veršur sem hefur ķ för meš sér lķkamsmeišingar eša stórfelld eignaspjöll eša hęttu į slķku, svo og žegar margir menn hafa tekiš žįtt ķ óeiršum, sem leitt hafa til manntjóns eša meiri hįttar lķkamsmeišinga, og ekki veršur meš vissu bent į hinn seka eša hina seku, er lögreglunni heimilt aš handtaka hvern žann sem nęrstaddur er og įstęša er til aš gruna um refsiverša žįtttöku ķ brotinu.
   1)
L. 84/1996, 7. gr. 2)L. 82/1998, 199. gr.
98. gr. [Lögreglu]1) er enn fremur rétt aš handtaka mann:
   
a. ef hann į aš afplįna refsingu,
   
b. ef hann hefur leyfislaust vikiš śr [fangelsi]2) eša gęslu eša rofiš bann viš för af įkvešnu svęši,
   
c. ef rökstuddur grunur leikur į aš hann hafi rofiš ķ verulegum atrišum skilyrši sem honum hafa veriš sett ķ skiloršsbundnum dómi, reynslulausn eša nįšun,
   
d. ef hann hefur ekki aš forfallalausu sinnt [kvašningu skv. 110. gr. b eša]3) fyrirkalli skv. 120. gr. eša gegnt kvašningu til aš gefa skżrslu ķ opinberu mįli,
   e.–f. …1)
   1)
L. 84/1996, 8. gr. 2)L. 82/1998, 199. gr. 3)L. 94/2000, 2. gr.
99. gr. 1. Eftir ósk rķkissaksóknara eša lögreglu getur dómari įkvešiš handtöku. Slķk handtökuskipun skal vera skrifleg og tilgreina deili į žeim sem handtaka skal og įstęšur handtöku.
2. Handtökuskipun dómara mį birta opinberlega og skora į hvern sem er aš framkvęma hana, ef svo stendur į sem ķ a-liš 98. gr. segir, eša ef ókunnugt er um dvalarstaš žess, sem handtaka skal, og brot getur varšaš [fangelsi].1)
   1)
L. 82/1998, 199. gr.
100. gr. Alžingsmann mį ekki taka fastan samkvęmt fyrirmęlum 97. gr. mešan Alžingi stendur nema hann sé stašinn aš glęp.
101. gr. 1. Viš handtöku skal žess gętt aš baka hinum handtekna ekki óžęgindi framar en naušsyn ber til.
2. Leita mį į handteknum manni og taka til varšveislu muni sem hann hefur į sér. Skila skal žeim aftur žegar handtöku lżkur, nema hald į munum sé įkvešiš samkvęmt reglum X. kafla.
3. Žess ber aš gęta eftir föngum aš mašur, sem handtekinn hefur veriš, geti ekki unniš tjón į sjįlfum sér eša öšrum.
[4. Dómsmįlarįšherra setur ķ reglugerš1) įkvęši um skrįningu į atrišum er varša vistun į handteknum mönnum.]2)
   1)
Rg. 395/1997. 2)L. 136/1996, 4. gr.
102. gr. Mann sem tekinn er fastur skal leiša fyrir dóm įn undandrįttar, enda sé hann ekki lįtinn laus eša fęršur aftur ķ gęslu eša [til afplįnunar fangelsisrefsingar]1) sem hann į aš sęta.
   1)
L. 82/1998, 199. gr.

XIII. kafli. Gęsluvaršhald og skyldar rįšstafanir.
103. gr. 1. Sakborningur veršur žvķ ašeins śrskuršašur ķ gęsluvaršhald aš fram sé kominn rökstuddur grunur um aš hann hafi framiš verknaš sem fangelsisrefsing er lögš viš, enda hafi hann nįš 15 įra aldri. Auk žess veršur aš vera fyrir hendi eitthvert eftirtalinna skilyrša:
   
a. aš ętla megi aš sakborningur muni torvelda rannsókn mįlsins, svo sem meš žvķ aš afmį merki eftir brot, skjóta undan munum eša hafa įhrif į vitni eša samseka,
   
b. aš ętla megi aš hann muni reyna aš komast śr landi eša leynast eša koma sér meš öšrum hętti undan mįlsókn eša fullnustu refsingar,
   
c. aš ętla megi aš hann muni halda įfram brotum mešan mįli hans er ekki lokiš,
   
d. aš telja megi gęsluvaršhald naušsynlegt til aš verja ašra fyrir įrįsum sakbornings eša hann sjįlfan fyrir įrįsum eša įhrifum annarra manna.
2. Einnig mį śrskurša mann ķ gęsluvaršhald žótt skilyrši skv. a–d-lišum 1. mgr. sé ekki fyrir hendi ef sterkur grunur er um aš hann hafi framiš afbrot sem aš lögum getur varšaš 10 įra fangelsi, enda sé brotiš žess ešlis aš ętla megi varšhald naušsynlegt meš tilliti til almannahagsmuna.
104. gr. Alžingismann mį ekki śrskurša ķ gęsluvaršhald mešan Alžingi er hįš eša mešan į fundafrestun stendur, enda hafi hśn ekki veriš įkvešin ķ senn lengur en 14 daga. Žetta gildir žó ekki ef hann hefur veriš stašinn aš glęp.
105. gr. 1. Žegar mašur kemur fyrir dóm og krafa er gerš um aš hann verši settur ķ gęsluvaršhald kynnir dómari honum kröfuna og ber undir hann sakarefniš. Sakborningi eša verjanda hans skal gefinn kostur į aš tjį sig um kröfuna ķ stuttu mįli. Dómari skal aš jafnaši leggja śrskurš į kröfuna ķ sama žinghaldi, en heimilt er žó aš fresta uppkvašningu śrskuršar ķ allt aš sólarhring frį žeim tķma sem sakborningur kom fyrir dóm.
2. Gęsluvaršhaldi skal markašur įkvešinn tķmi. Sį sem krafist hefur gęsluvaršhalds skal lįta sakborning lausan žegar įstęšur til gęslu eru ekki lengur fyrir hendi. Gęsluvaršhald veršur ekki framlengt nema til komi nżr dómsśrskuršur.
106. gr. Gęsluvaršhaldi lżkur žegar dómur hefur veriš kvešinn upp ķ mįlinu. Eftir kröfu įkęranda getur dómari žó śrskuršaš aš gęsluvaršhald skuli haldast mešan į fresti skv. 1. mgr. 153. gr.1) stendur, svo og mešan mįl er til mešferšar fyrir ęšra dómi, ef žvķ er aš skipta.
   1)Nś 2. mgr. 151. gr.
107. gr. Ef sakborningur er ekki višstaddur žegar gęsluvaršhaldsśrskuršur er kvešinn upp skal birta hann meš venjulegum hętti samkvęmt reglum 20. gr. Ef krafist er skal lįta ķ té endurrit af śrskurši ekki sķšar en sólarhring žar frį.
108. gr. 1. Gęsluvaršhaldsfangar skulu sęta žeirri mešferš sem naušsynleg er til žess aš gęslan komi aš gagni og góš regla haldist ķ gęslunni, en varast skal aš beita žį hörku eša haršżšgi. Um gęsluna gilda annars žessar reglur:
   
a. gęsluföngum er heimilt aš śtvega sér sjįlfir og taka viš fęši og öšrum persónulegum naušsynjum, žar į mešal fatnaši,
   
b. gęslufangar skulu žvķ ašeins lįtnir vera ķ einrśmi aš rannsóknarnaušsynjar krefji, en žó skulu žeir ekki gegn vilja sķnum hafšir meš öšrum föngum,
   
c. gęslufangar eiga rétt į heimsóknum; žó getur sį sem rannsókn stżrir bannaš heimsóknir ef naušsyn ber til ķ žįgu rannsóknar; rétt er žó aš verša viš óskum gęslufanga um aš hafa samband viš lękni eša prest, ef žess er kostur; um rétt verjanda til vištals viš gęslufanga fer eftir 42. gr.,
   
d. gęslufangar mega senda og taka viš bréfum og öšrum skjölum; žó getur sį sem rannsókn stżrir lįtiš athuga efni bréfa eša annarra skjala og kyrrsett žau ef naušsyn ber til ķ žįgu rannsóknar; gera skal sendanda višvart um kyrrsetningu, ef žvķ er aš skipta,
   
e. gęslufangar mega lesa dagblöš og bękur, svo og fylgjast meš śtvarpi; žó getur sį sem rannsókn stżrir takmarkaš ašgang gęslufanga aš fjölmišlum ef naušsyn ber til ķ žįgu rannsóknar,
   
f. gęsluföngum er, eftir žvķ sem unnt er, heimilt aš śtvega sér vinnu mešan į gęsluvaršhaldi stendur.
[2. Žrįtt fyrir įkvęši d-lišar 1. mgr. mega gęsluvaršhaldsfangar taka viš og senda bréf til dómstóla, dómsmįlarįšherra, umbošsmanns Alžings og verjanda sķns įn žess aš efni žeirra sé athugaš. Dómsmįlarįšherra er heimilt aš setja ķ reglugerš įkvęši um aš gęsluvaršhaldsfangar megi senda öšrum opinberum ašilum eša einstaklingum bréf įn žess aš efni žeirra sé athugaš.]1)
[3.]1) Dómsmįlarįšherra skal setja nįnari reglur um tilhögun gęsluvaršhaldsvistar ķ reglugerš,2) žar į mešal um nįnari framkvęmd žeirra atriša sem ķ 1. mgr. getur.
[[4.]1) Gęsluvaršhaldsfanga er heimilt aš bera atriši sem varša gęsluvaršhaldsvist undir dómara eftir įkvęšum 75. gr.]3)
   1)
L. 136/1996, 5. gr. 2)Rg. 179/1992, sbr. 259/1995, 177/1997 og 683/1998. 3)L. 92/1991, 107. gr.
109. gr. 1. Nś kemur til greina aš setja mann ķ gęsluvaršhald samkvęmt heimild ķ b-liš 1. mgr. 103. gr. og getur dómari žį, ef hann telur žaš nęgilegt, įkvešiš aš sakborningur haldi frelsi sķnu gegn žvķ aš hann setji tryggingu. Dómari įkvešur fjįrhęš tryggingar. Hśn skal sett ķ reišufé, en dómari getur žó tekiš gild veršbréf, įbyrgš innlįnsstofnunar eša sjįlfskuldarįbyrgš annarra manna. Yfirlżsingu um tryggingu eša įbyrgš skal skrį ķ žingbók, sem hlutašeigendur undirrita, eša gefa śt sérstakar skriflegar yfirlżsingar. Dómari sér um vörslur veršmęta, sem sett eru aš tryggingu, og gerir naušsynlegar rįšstafanir til verndar tryggingunni.
2. Tryggingarfé skal vera fyrirgert til rķkissjóšs ef sakborningur rżfur skilyrši žau sem tryggingin er sett fyrir. Skal žaš koma greinilega fram ķ bókun eša yfirlżsingu um trygginguna.
3. Trygging eša įbyrgš fellur nišur ef sakborningur heldur žį skilmįla sem trygging er sett fyrir. Sama į viš ef sakborningur veršur allt aš einu settur ķ gęsluvaršhald, hann andast, rannsókn lżkur įn mįlshöfšunar og žegar mįlinu er endanlega lokiš.
110. gr. Ķ staš gęsluvaršhalds, svo og endranęr ef naušsyn ber til, getur dómari, hvort sem trygging er sett eša ekki, lagt fyrir sakborning aš halda sig į įkvešnu svęši (sveitarfélagi, umdęmi o.s.frv.), bannaš honum brottför af landinu eša męlt fyrir um vistun hans į sjśkrahśsi eša višeigandi stofnun.

[XIII. kafli A. Nįlgunarbann.]1)
   1)
L. 94/2000, 3. gr.
[110. gr. a. Heimilt er leggja bann viš žvķ aš mašur komi į tiltekinn staš eša svęši, veiti eftirför, heimsęki eša setji sig meš öšru móti ķ samband viš annan mann ef rökstudd įstęša er til aš ętla aš hann muni fremja afbrot eša raska į annan hįtt friši žess manns sem ķ hlut į.]1)
   1)
L. 94/2000, 3. gr.
[110. gr. b. 1. Lögregla gerir kröfu um nįlgunarbann.
2. Eftir aš dómara hefur borist krafa um nįlgunarbann įkvešur hann staš og stund žinghalds til aš taka kröfuna fyrir og gefur śt kvašningu į hendur žeim sem krafan beinist aš. Ķ kvašningu skal greina staš og stund žinghalds įsamt įskorun til vištakanda um aš sękja žing. Žį skal žess getiš ķ kvašningu aš verši henni ekki sinnt megi lögregla fęra vištakanda fyrir dóm meš valdi ef meš žarf.]1)
   1)
L. 94/2000, 3. gr.
[110. gr. c. 1. Žegar krafa um nįlgunarbann er tekin fyrir kynnir dómari hana žeim sem hśn beinist aš. Skal honum gefinn kostur į aš tjį sig um kröfuna. Heimilt er ķ žvķ skyni aš veita frest sem ekki skal vera lengri en tveir sólarhringar. Aš svo bśnu leggur dómari śrskurš į kröfuna.
2. Nįlgunarbanni skal markašur įkvešinn tķmi, žó ekki lengur en eitt įr. Nįlgunarbann veršur ekki framlengt nema til komi nżr dómsśrskuršur.
3. Dómari įkvešur sakarkostnaš ķ śrskurši sķnum.]1)
   1)
L. 94/2000, 3. gr.
[110. gr. d. 1. Nś er sį sem sętir nįlgunarbanni ekki višstaddur žegar śrskuršur er kvešinn upp og skal žį śrskuršur birtur honum meš venjulegum hętti, sbr. 20. gr.
2. Žegar įstęšur žęr sem lįgu til grundvallar nįlgunarbanni eru ekki lengur fyrir hendi getur lögregla fellt banniš śr gildi. Įkvöršun lögreglu um aš fella śr gildi bann veršur ekki borin undir dómara.
3. Lögregla skal tilkynna žeim sem njóta į verndar meš nįlgunarbanni um aš krafa verši lögš fyrir dóm, um lyktir mįls og lok nįlgunarbanns.]1)
   1)
L. 94/2000, 3. gr.

XIV. kafli. Saksókn og undirbśningur mįlsmešferšar.
111. gr. Sérhver refsiveršur verknašur skal sęta įkęru, nema annaš sé sérstaklega įkvešiš ķ lögum.
112. gr. Žegar įkęrandi hefur fengiš gögn mįls ķ hendur og gengiš śr skugga um aš rannsókn sé lokiš athugar hann hvort sękja skuli mann til sakar eša ekki. Ef hann telur žaš sem fram er komiš ekki nęgilegt eša lķklegt til sakfellis lętur hann viš svo bśiš standa, en ella leggur hann mįliš fyrir dóm skv. 116. gr.
113. gr. 1. Falla mį frį saksókn žegar beita mį įkvęšum almennra hegningarlaga um frestun įkęru. Enn fremur fellur mįlsókn nišur ef sakborningur gengst undir višurlög skv. 115. gr., nema svo standi į sem žar segir ķ 6. mgr.
2. Einnig mį falla frį saksókn žegar svo stendur į sem hér segir:
   
a. ef brot er mjög smįvęgilegt,
   
b. ef sakborningur viršist vera ósakhęfur og ekki er naušsynlegt aš gera kröfu um aš hann verši beittur öryggisrįšstöfunum samkvęmt fyrirmęlum almennra hegningarlaga,
   
c. ef brot hefur valdiš sakborningi sjįlfum óvenjulegum žjįningum og mįlsókn žykir ekki brżn af almennum refsivörsluįstęšum,
   
d. ef sękja į mann til sakar ķ einu mįli śt af fleiri brotum er heimilt aš falla frį saksókn śt af brotum sem ętla mį aš skipti engu eša óverulegu mįli viš įkvöršun višurlaga; enn fremur mį falla frį saksókn ef svo stendur į sem ķ 78. gr. almennra hegningarlaga segir og ętla veršur aš ekki yrši um frekari refsingu aš ręša žótt sakfellt yrši,
   
e. ef naušung eša fjįrkśgun hefur veriš framin meš hótun um kęru fyrir refsivert athęfi er heimilt aš falla frį saksókn fyrir žaš brot ef žaš er ekki žvķ stórfelldara,
   
f. ef sérstaklega stendur į og telja veršur aš almannahagsmunir krefjist ekki mįlshöfšunar.
3. Ef rķkissaksóknari telur įstęšu til aš falla frį saksókn, en telur vafa leika į heimild sinni til žess getur hann óskaš eftir aš dómsmįlarįšherra geri tillögu til forseta Ķslands um nišurfall saksóknar samkvęmt įkvęšum 29. gr. stjórnarskrįr.
4. [Ķ mįlum žar sem lögreglustjóri fer meš įkęruvald getur hann falliš frį saksókn. Ef hann telur įstęšu til aš falla frį saksókn skv. 2. mgr. en vafa leika į heimild til žess skal hann senda rķkissaksóknara mįliš meš tillögum sķnum.]1)
   1)
L. 84/1996, 9. gr.
114. gr. [[1. Nś er mįl fellt nišur skv. 112. gr. eša falliš er frį saksókn skv. 113. gr. og skal įkęrandi sem žį įkvöršun tók tilkynna hana sakborningi og ef žvķ er aš skipta brotažola, enda liggi fyrir hver hann er. Ber aš rökstyšja įkvöršunina ef žess er krafist.]1)
2. Sį sem ekki vill una viš įkvöršun lögreglustjóra skv. 1. mgr. getur kęrt hana til rķkissaksóknara innan eins mįnašar frį žvķ aš honum var tilkynnt um hana. Skal rķkissaksóknari taka afstöšu til kęrunnar innan eins mįnašar frį žvķ aš hśn berst honum, nema svo standi į sem ķ 3. mgr. 28. gr. segir.]2)
   1)
L. 36/1999, 26. gr. 2)L. 84/1996, 10. gr.
115. gr. 1. [Nś berst lögreglustjóra kęra um brot sem hann hefur įkęruvald um skv. 28. gr. eša lögregla stendur mann aš slķku broti og lögreglustjóri telur višurlög viš brotinu ekki fara fram śr sviptingu ökuleyfis allt aš einu įri, upptöku eigna eša sekt aš tiltekinni fjįrhęš sem dómsmįlarįšherra įkvešur ķ reglugerš1) aš fenginni tillögu rķkissaksóknara, og getur lögreglustjóri žį bréflega, innan mįnašar frį žvķ aš honum barst kęran, gefiš sakborningi kost į aš ljśka mįlinu meš žvķ aš gangast undir hęfileg višurlög įsamt greišslu sakarkostnašar. Gangist sakborningur undir įkvöršun višurlaga hafa žau mįlalok sama gildi um ķtrekunarįhrif og dómur, ef žvķ er aš skipta. Synji sakborningur žessum mįlalokum eša sinni žeim ekki skal tekin įkvöršun um saksókn eftir almennum reglum.]2)
[2.]2) Nś hefur sakborningur gengist skriflega undir įkvöršun sektar [og sakarkostnašar skv. [1. mgr.]2) en ekki greitt]3) og getur žį lögreglustjóri, ef hann svo kżs, krafist fullnustu [įkvöršunar]4) meš ašför fremur en aš įkveša saksókn vegna brotsins. Um ašförina fer žį eftir fyrirmęlum ašfararlaga um ašför eftir sįtt sem komist hefur į fyrir yfirvaldi.
[3.]2) Rķkissaksóknari lętur lögreglustjórum ķ té skrį yfir brot, sem heimild skv. 1. …2) mgr. nęr til, įsamt leišbeiningum um sektarfjįrhęš og önnur višurlög fyrir hverja tegund brots. Rķkissaksóknari į rétt į aš fį skżrslur um mįlalok skv. [1. mgr.]2) eftir žeim reglum sem hann įkvešur.
[4.]2) Dómsmįlarįšherra getur sett nįnari reglur1) um bókhald og mešferš mįla samkvęmt žessari grein.
[5.]2) Nś telur rķkissaksóknari aš saklaus mašur hafi veriš lįtinn gangast undir višurlög samkvęmt žessari grein eša aš mįlalok hafi veriš fjarstęš aš öšru leyti og getur hann žį innan mįnašar frį žvķ aš honum barst vitneskja um žau fellt geršina śr gildi, enda sé žį ekki lišiš įr frį mįlalokum.
   1)
Rg. 569/1998, sbr. 980/2000. 2)L. 57/1997, 5. gr. 3)L. 92/1991, 107. gr. 4)L. 38/1993, 4. gr.
[115. gr. a. 1. Nś eru skilyrši til aš ljśka mįli samkvęmt žvķ sem segir ķ 1. mgr. 115. gr. og lögreglustjóri telur aš hęfileg višurlög viš brotinu séu einvöršungu sekt sem fari ekki fram śr 50.000 kr. Getur žį lögreglustjóri gefiš sakborningi kost į aš ljśka mįlinu meš greišslu tiltekinnar sektar, en ķ sektarboši skal koma fram stutt lżsing į broti, hvar og hvenęr žaš var framiš og žau refsiįkvęši sem žaš varšar viš. Einnig skal koma fram ķ sektarboši hverjar geta oršiš afleišingar žess aš žvķ er ekki sinnt.
2. Hafni sakborningur sektarboši skv. 1. mgr. skal tekin įkvöršun um saksókn eftir almennum reglum.
3. Sinni sakborningur ekki sektarboši skv. 1. mgr. innan 30 daga frį žvķ aš žaš sannanlega barst honum eša einhverjum žeim sem birta mętti stefnu fyrir į hendur honum ķ einkamįli getur lögreglustjóri sent mįliš hérašsdómara til įkvöršunar sektar og vararefsingar. Dómari tekur įkvöršun um višurlög meš įritun į sektarboš lögreglustjóra. Slķk įritun hefur sama gildi og dómur. Ekki er žörf į aš kvešja sakborning fyrir dóm įšur en mįli veršur lokiš į žennan hįtt.
4. Telji dómari hęfileg višurlög viš broti fara fram śr žvķ sem greinir ķ 1. mgr. eša fyrirliggjandi gögn ekki nęgileg til aš sżnt sé fram į sök sakbornings hafnar hann mįlalokum skv. 3. mgr. meš įritun sektarbošs. [Dómari er ekki bundinn af slķkri įkvöršun ef til saksóknar kemur vegna brotsins.]1)
5. Nś hefur mįli veriš lokiš meš įkvöršun višurlaga skv. 3. mgr., og getur sakborningur žį krafist žess aš mįliš verši tekiš upp į nż, enda fęri hann žį fram varnir sem gętu hafa haft įhrif į śrslit žess. Kröfu um endurupptöku skal beint til žess dómstóls, žar sem mįli var lokiš, innan fjögurra vikna frį žvķ aš sakborningi varš kunnugt um sektarįkvöršun. Dómari įkvešur meš śrskurši hvort krafa veršur tekin til greina. Fallist dómari į kröfuna fellur įkvöršun um višurlög skv. 3. mgr. śr gildi og sętir mįliš upp frį žvķ mešferš samkvęmt almennum reglum, žó įn žess aš įkęra hafi veriš gefin śt.
6. Nś telur rķkissaksóknari aš sakborningur hafi veriš lįtinn sęta fjarstęšum mįlalokum, og getur rķkissaksóknari žį krafist endurupptöku mįlsins fyrir hlutašeigandi dómstóli. Um mešferš žeirrar kröfu og mįlsins upp frį žvķ fer eftir 5. mgr.]2)
   1)
L. 36/1999, 27. gr. 2)L. 31/1998, 1. gr.
116. gr. 1. Įkęrandi höfšar opinbert mįl meš śtgįfu įkęru. Ķ henni skal greina:
   
a. žann dómstól sem mįliš er höfšaš fyrir,
   
b. nafn įkęrša, heimilsfang og kennitölu eša fęšingardag,
   
c. hvert brotiš sé sem įkęrt er śt af, hvar og hvenęr žaš er tališ framiš, heiti žess aš lögum og önnur skilgreining og loks heimfęrslu žess til laga og stjórnvaldsfyrirmęla, ef žvķ er aš skipta,
   
d. kröfur um refsingu og önnur višurlög, svo sem sviptingu réttinda og upptöku eigna, žó ekki kröfu um greišslu sakarkostnašar.
2. Ķ įkęru skal einnig tilgreina ótvķrętt kröfur borgararéttarlegs ešlis skv. XX. kafla laga žessara, sbr. žó 171. gr.
117. gr. 1. Hvorki mį dęma įkęrša fyrir ašra hegšun en žį sem ķ įkęru greinir né heldur dęma ašrar kröfur į hendur honum. Rétt er žó aš dęma įfall į hendur įkęrša žótt aukaatriši brots, svo sem stašur og stund žess, séu ekki skżrt eša rétt greind, enda telji dómari aš vörn hafi ekki veriš įfįtt žess vegna. Dómari getur gefiš įkęranda og įkęrša eša verjanda fęri į aš tjį sig um sakaratriši aš žessu leyti, ef žurfa žykir. Dómara er og rétt meš sömu skilyršum aš dęma eftir öšrum refsiįkvęšum en ķ įkęru segir, žó aldrei ašrar kröfur en žar greinir.
2. Aš öšru leyti en segir ķ 1. mgr. er dómari óbundinn af kröfum ašila og yfirlżsingum, nema žęr séu borgararéttarlegs ešlis. Ekki skiptir mįli hvenęr yfirlżsingar koma fram undir rekstri mįls.
118. gr. 1. Įkęrandi getur breytt eša aukiš viš įkęru meš śtgįfu framhaldsįkęru til aš leišrétta augljósar villur eša ef nżjar upplżsingar gefa tilefni til. Framhaldsįkęru skal gefa śt ekki sķšar en žremur vikum eftir aš žörfin į henni er kunn.
2. Įkęrandi getur fram til žess aš dómur gengur afturkallaš įkęru sem hann hefur gefiš śt.
119. gr. 1. Žegar įkęra hefur veriš gefin śt į hendur manni nefnist hann įkęrši og mįliš: Įkęruvaldiš gegn N.N.
2. Įkęra skal send hérašsdómi įsamt gögnum mįlsins ķ nęgilega mörgum eintökum aš mati dómara. Įkęrandi tilkynnir jafnframt dómara hver fari meš mįliš af hįlfu įkęruvaldsins. Nś er ljóst aš fariš skuli meš mįl eftir 129. gr. og skal įkęru žį fylgja skrį yfir žau sönnunargögn sem įkęrandi óskar eftir aš fram verši fęrš viš mįlsmešferšina, svo og hvaša vitni verši leidd.
[3. Ef hérašsdómari telur aš gallar séu į mįlatilbśnaši sem varšaš geta frįvķsun skal hann benda įkęranda į žį. Hins vegar mį hann ekki synja um śtgįfu fyrirkalls af žeim sökum, enda er hann óbundinn af slķku įliti sķnu viš śrlausn mįls.]1)
   1)
L. 36/1999, 28. gr.
120. gr. 1. [Eftir aš dómara hefur borist įkęra įkvešur hann staš og stund žinghalds žar sem mįliš veršur žingfest.]1) [Jafnframt gefur hann svo fljótt sem verša mį, og eigi sķšar en žremur vikum eftir aš hann fęr ķ hendur įkęru, śt fyrirkall į hendur įkęrša sem greini staš og stund žingfestingar įsamt įskorun til hans um aš sękja žing.]2) Telji dómari skilyrši til aš mįl verši dęmt aš įkęrša fjarstöddum, sbr. 1. mgr. 126. gr., skal žess skilmerkilega getiš ķ fyrirkalli aš fjarvist įkęrša kunni aš verša metin til jafns viš višurkenningu hans og aš dómur gangi um mįliš žótt hann sęki ekki žing, auk žess aš heimildir til įfrżjunar slķks dóms séu takmarkašar, sbr. 150. gr. Ella skal žess getiš ķ fyrirkalli aš lögregla megi fęra įkęrša fyrir dóm, meš valdi ef meš žarf, ef hann sinnir žvķ ekki.
2. Žegar dómari hefur gefiš śt fyrirkall skv. 1. mgr. sendir hann žaš įsamt įkęru til lögreglustjórans ķ žvķ umdęmi žar sem įkęrši hefst viš, en lögreglustjóri annast birtingu įkęru og fyrirkalls fyrir įkęrša skv. 20. gr. meš žeim fyrirvara sem dómari hefur įkvešiš ķ fyrirkalli.
3. [Viš birtingu įkęru og fyrirkalls skal įkęrši spuršur hvort hann óski eftir verjanda og žį hverjum ef žvķ er aš skipta. Skal afstöšu įkęrša getiš ķ vottorši um birtinguna. Įkęrši getur žó frestaš aš taka įkvöršun um verjanda žar til mįliš er žingfest.]3)
4. Lögreglustjóri endursendir dómara įkęru og fyrirkall aš birtingu lokinni.
   1)
L. 36/1999, 29. gr. 2)L. 38/1993, 5. gr. 3)L. 38/1993, 6. gr.
121. gr. Hafi įkęrši óskaš eftir skipun verjanda viš birtingu įkęru og fyrirkalls skal dómari taka įkvöršun um skipunina skv. VI. kafla laga žessara. Dómari sendir verjanda afrit af gögnum mįlsins og tilkynnir honum hvenęr mįliš verši žingfest.

XV. kafli. Mįlsmešferš ķ héraši.
122. gr. 1. Mįl er žingfest žegar dómari leggur įkęru og önnur gögn mįlsins fram į dómžingi. Žingfesta mį mįl žótt fyrirkall hafi ekki veriš gefiš śt ef įkęrši sękir žing.
2. Viš žingfestingu mįls skal įkęrši spuršur hvort hann jįti efni įkęru rétt og honum …1) kynnt efni framlagšra skjala ef hann er višstaddur. Ella skal žaš gert ķ žinghaldi žegar įkęrši kemur fyrst fyrir dóm eftir žingfestingu mįls.
[3. Ef skilyrši eru til žess aš skipa brotažola réttargęslumann skal žaš gert viš žingfestingu mįls eša ef žaš er ekki unnt, svo sem vegna žess aš ekki hefur nįšst til brotažola, svo fljótt sem verša mį eftir žingfestingu.]1)
[4.]1) Hvenęr sem er eftir žingfestingu mįls getur dómari vķsaš žvķ frį dómi meš śrskurši žótt engin krafa hafi komiš fram um žaš ef hann telur svo bersżnilega annmarka į žvķ, sem ekki verši bętt śr undir rekstri žess, aš dómur verši ekki kvešinn upp um efni žess. Įšur en mįli veršur vķsaš frį dómi skal įkęranda žó gefinn kostur į aš tjį sig um mįlefniš, svo og įkęrša hafi hann sótt žing ķ mįlinu.
   1)
L. 36/1999, 30. gr.
123. gr. 1. Sęki įkęrandi ekki žing veršur mįli ekki lokiš eša skżrslur teknar fyrir dómi, en dómari įkvešur žį nżtt žinghald.
2. Žrįtt fyrir įkvęši 1. mgr. getur dómari įkvešiš aš ljśka mįli žótt įkęrandi sęki ekki žing ef įkęrši kemur fyrir dóm og skilyrši eru til aš ljśka žvķ skv. 1. mgr. 124. gr. eša 125. gr., enda hafi įkęrandi žį mętt viš žingfestingu mįlsins og ekki mótmęlt aš žvķ yrši lokiš meš žessum hętti.
124. gr. 1. Ef įkęrši sękir žing og jįtar brot mį įkęrandi gefa honum kost į aš ljśka mįli meš žvķ aš hann gangist undir sekt sem greišist innan tiltekins tķma aš višlagšri vararefsingu, įsamt sakarkostnaši. Fallist įkęrši skriflega į slķk mįlalok …1) og dómari telur višurlög hęfileg getur dómari lokiš mįli meš įkvöršun sinni um žau višurlög og hefur hśn sama gildi og dómur, žar į mešal um ķtrekunarįhrif ef žvķ er aš skipta. Meš sama hętti mį og leysa śr kröfu į hendur įkęrša um sviptingu réttar til aš stżra vélknśnu farartęki, svo og kröfu um upptöku eigna.
2. Nś telur rķkissaksóknari aš saklaus mašur hafi fallist į višurlög skv. 1. mgr. eša aš įkęrši hafi veriš lįtinn undirgangast fjarstęš mįlalok aš öšru leyti og getur rķkissaksóknari žį kęrt mįliš til ęšra dóms til ónżtingar į įkvöršuninni.
   1)
L. 92/1991, 107. gr.
125. gr. Nś veršur mįli ekki lokiš skv. 124. gr. og įkęrši er einungis saksóttur fyrir brot sem getur ekki varšaš aš lögum žyngri refsingu en įtta įra fangelsi, hann jįtar skżlaust alla žį hįttsemi sem honum er gefin aš sök og dómari telur ekki įstęšu til aš draga ķ efa aš jįtning sé sannleikanum samkvęm. Tekur dómari žį mįliš žegar til dóms nema įkęrandi mótmęli žvķ og žarf žį ekki aš fęra fram önnur sönnunargögn. Ef ašilar óska skal žeim žó gefinn kostur į aš tjį sig ķ stuttu mįli um lagaatriši mįls og įkvöršun višurlaga įšur en žaš er tekiš til dóms.
126. gr. 1. Nś kemur įkęrši ekki fyrir dóm žótt honum hafi veriš löglega birt fyrirkall og žess getiš ķ žvķ aš mįl kunni aš vera dęmt aš honum fjarstöddum, sbr. 1. mgr. 120. gr., og mį žį leggja dóm į mįliš ef dómari telur framlögš gögn nęgileg og svo stendur į:
   
a. aš brot žykir ekki varša žyngri višurlögum en sekt, upptöku eigna og sviptingu réttinda eša
   
b. aš įkęrši hefur įšur komiš fyrir dóm og jįtaš skżlaust alla žį hįttsemi sem honum er gefin aš sök og dómari telur ekki įstęšu til aš draga ķ efa aš jįtning sé sannleikanum samkvęm, enda verši ekki dęmd žyngri refsing en sex mįnaša fangelsi.
2. Nś hefur mįli veriš lokiš meš dómi skv. 1. mgr. og getur įkęrši žį krafist žess aš žaš verši endurupptekiš til nżrrar mešferšar ķ héraši ef hann sannar aš hann hafi haft lögmęt forföll og ekki veriš unnt aš tilkynna žaš ķ tķma eša fyrirkall skv. 120. gr. hafi ekki borist honum ķ tęka tķš.
3. Krafa um endurupptöku skv. 2. mgr. skal gerš fyrir žeim dómstól žar sem dómur var kvešinn upp innan žess frests sem um getur ķ [2. mgr. 151. gr.]1) Dómari tekur įkvöršun um hvort krafan verši tekin til greina, en synjun um endurupptöku mį kęra til ęšra dóms. Sé krafan tekin til greina fer fram nż dómsmešferš. Sęki įkęrši žį ekki žing skal sś mešferš felld nišur og fyrri dómur standa.
   1)
L. 37/1994, 3. gr.
127. gr. Nś kemur įkęrši ekki fyrir dóm viš žingfestingu mįls og žvķ veršur ekki lokiš samkvęmt žvķ sem ķ 1. mgr. 126. gr. segir og įkvešur dómari žį nżtt žinghald ķ samrįši viš įkęranda og leggur fyrir lögreglu aš fęra įkęrša fyrir dóm.
128. gr. 1. Komi fram frįvķsunarkrafa viš žingfestingu mįls eša ķ žinghaldi skv. 127. gr. gefur dómari įkęranda og įkęrša kost į aš tjį sig um mįliš. Dómari tekur afstöšu til kröfu um frįvķsun mįlsins meš śrskurši.
2. Viš žingfestingu eša ķ žinghaldi skv. 127. gr. gefst įkęrša kostur į aš leggja fram žau sönnunargögn sem hann hyggst fęra fram viš mįlsmešferš. Hann skal jafnframt lįta uppi hvort hann hyggst leiša vitni ķ mįlinu og žį hver. Dómari getur žó frestaš mįli ef hann telur ašilum žaš naušsynlegt til aš taka afstöšu til mįls eša afla frekari sönnunargagna. Aš jafnaši skal dómari ekki įkveša žing til ašalmešferšar mįls fyrr en ašilar hafa lżst lokiš öflun skjala og annarra sżnilegra sönnunargagna.
3. Dómari getur beint til įkęranda aš afla gagna um tiltekin atriši mįls eftir žvķ sem honum žykir naušsyn vera til skżringar į mįli.
4. Dómara er rétt aš meina įkęranda eša įkęrša aš leggja fram gögn ķ mįli eša leiša vitni ef sś sönnunarfęrsla er sżnilega žarflaus til upplżsingar mįlsins.
5. Dómari įkvešur hvort mįl verši munnlega flutt eša skriflega. Dómari skal ekki įkveša skriflegan flutning mįls nema sérstaklega standi į og įkęrandi og įkęrši óska žess eša hann telur hęttu į aš mįliš skżrist ekki nęgilega meš munnlegum mįlflutningi. Įkvöršun samkvęmt žessari mįlsgrein skal fęrš ķ žingbók.
129. gr. 1. Dómari įkvešur ķ žinghaldi hvenęr ašalmešferš mįls skuli hįš, en žį skulu aš jafnaši fara fram ķ einni lotu skżrslutökur og munnlegur mįlflutningur. [Jafnframt skal dómari taka įkvöršun um žaš hvort ašalflutningur skuli fara fram fyrir luktum dyrum skv. 2. mgr. 8. gr.]1)
2. Heimilt er aš taka skżrslu af įkęrša eša žżšingarmiklum vitnum įšur en ašalmešferš hefst, enda verši sį sem skżrslu į aš gefa fjarverandi vegna lögmętra forfalla.
3. Ašalmešferš hefst meš žvķ aš įkęrandi gerir stuttlega grein fyrir įkęru og hvaša gögnum hśn sé studd. Žį skal tekin skżrsla af įkęrša. Ef įkęrši jįtar aš hafa framiš žaš brot sem hann er įkęršur fyrir įkvešur dómari ķ samrįši viš mįlflytjendur hvort og žį aš hve miklu leyti žörf er frekari sönnunarfęrslu. Sķšan eru teknar skżrslur af vitnum. Aš loknum skżrslutökum fer fram munnlegur mįlflutningur. Įkęrandi talar fyrst og įkęrši sķšan. Mį hvor ašili flytja tvęr ręšur. Flytji verjandi mįliš fyrir įkęrša er įkęrša sjįlfum rétt aš taka til mįls aš loknum ręšum įkęranda og verjanda. Aš loknum mįlflutningi er mįliš tekiš til dóms.
4. Įkęrši į rétt į aš vera viš ašalmešferš mįls. Dómari getur žó įkvešiš aš įkęrši vķki af žingi mešan skżrsla er tekin af öšrum sem er įkęršur ķ mįlinu eša mešan vitni gefur skżrslu, sbr. 6. mgr. 59. gr.
   1)
L. 36/1999, 31. gr.
130. gr. Sé mįl skriflega flutt skal taka skżrslur af įkęrša og vitnum įšur en mįlflutningur hefst. Sķšan skal gefa įkęranda kost į aš skila sókn til višbótar įkęru, en aš žvķ bśnu gefst įkęrša kostur į aš skila vörn. Framhaldssókn og framhaldsvörn mį skila einu sinni af hįlfu hvors ašila. Aš loknum mįlflutningi skal mįliš tekiš til dóms.
131. gr. Nś telur dómari eftir dómtöku mįls naušsynlegt aš fram komi frekari gögn, spyrja žurfi įkęrša eša vitni nįnar, leggja fram skjöl o.s.frv. og įkvešur hann žį framhaldsmešferš ķ samrįši viš mįlflytjendur ef žvķ er aš skipta. Aš lokinni framhaldsmešferš skal gefa mįlflytjendum kost į aš gera athugasemdir til višbótar mįlflutningi sķnum og aš žvķ loknu er mįl tekiš til dóms į nż.
132. gr. Dómari lżsir mįl nišur falliš:
   
a. ef įkęrši andast mešan į mįlsmešferš stendur, nema įkveša megi fésekt eša upptöku eigna śr dįnarbśi hans,
   
b. ef įkęrandi afturkallar įkęru įšur en dómur gengur,
   
c. ef saksókn er hįš kröfu žess sem misgert er viš og hann fellur frį kröfu um saksókn įšur en hérašsdómur gengur nema įkęrandi telji rétt vegna almannahags aš halda mįlinu įfram.
133. gr. 1. Hraša skal mešferš mįls eftir föngum.
2. Dómur skal kvešinn upp svo fljótt sem unnt er og aš jafnaši ekki sķšar en žremur vikum eftir dómtöku. Ef ekki er kostur aš kveša upp dóm svo fljótt skal gerš grein fyrir orsökum žess ķ dóminum.
3. [Įkęrši skal kvaddur til aš vera višstaddur uppsögu hérašsdóms sé žess kostur. Sęki hann žing telst dómur žį birtur fyrir honum, en annars lętur įkęrandi birta dóm skv. 20. gr.]1)
4. [Endurrit af dómi skal aš öšru jöfnu vera til reišu viš dómsuppsögu, en aš öšrum kosti ekki sķšar en viku eftir žann tķma.]1)
   1)
L. 37/1994, 4. gr.

XVI. kafli. Dómsśrlausnir hérašsdóms.
134. gr. 1. Aš žvķ leyti sem lög žessi kveša ekki į um aš dómari taki afstöšu til atriša mįls ķ dómi eša meš śrskurši mį hann rįša žeim til lykta meš įkvöršun sinni. Skal įkvöršun fęrš ķ žingbók eša vera skrifleg meš öšrum hętti žar sem męlt er svo fyrir ķ lögum žessum.
2. Śrskuršir dómara ķ sambandi viš rannsókn eša flutning mįls skulu fęršir ķ žingbók. Ķ žeim skal nišurstaša rökstudd ķ stuttu mįli og sķšan dregin saman śrskuršarorš.
135. gr. 1. [Ķ dómi skal greina dómstól og nafn dómara eša nöfn ef fleiri eru en einn, staš og stund dómsuppkvašningar, nafn, kennitölu eša fęšingardag og heimili įkęrša, sakarefni, lżsingu mįlsatvika ķ ašalatrišum og röksemdir dómara um nišurstöšu og višurlög. Ķ röksemdum dómara skal koma skżrlega fram hvaš hann telji sannaš ķ mįli og meš hverjum hętti. Nišurstöšur skulu loks dregnar saman ķ dómsorš.]1)
2. Ķ dómi ķ mįli sem dęmt er skv. 125. gr. nęgir aš ķ staš mįlavaxtalżsingar sé skķrskotaš til įkęru og žess getiš aš mįliš sé dęmt samkvęmt skżlausri jįtningu įkęrša. Ef mįl er dęmt aš įkęrša fjarstöddum skv. 1. mgr. 126. gr. mį į sama hįtt skķrskota til verknašarlżsingar ķ įkęru og taka fram aš įkęrši hafi ekki sótt žing žótt žess hafi veriš getiš ķ fyrirkalli aš mįliš kynni aš verša dęmt aš honum fjarstöddum.
   1)
L. 37/1994, 5. gr.
136. gr. 1. Ef dómur er fjölskipašur og mįl munnlega flutt skulu allir dómendur hafa heyrt flutning žess. Ef žeir geta ekki allir tekiš žįtt ķ uppsögu dóms skal nefna dómara ķ staš žess eša žeirra sem misst hefur viš og endurtaka munnlegan flutning mįls.
2. Dómendur skulu ręša samningu dóms og įkvöršun um nišurstöšu fyrir luktum dyrum. Afl atkvęša ręšur śrslitum um hvert atriši. Nś veršur dómari ķ minni hluta um eitthvert atriši og skal hann allt aš einu taka žįtt ķ įlyktun um önnur atriši. Formašur dóms stżrir atkvęšagreišslu og samningu dóms.
3. Įgreiningsatkvęši skulu birt į sama hįtt og dómur.
137. gr. 1. Dómari getur, žegar hann telur įstęšu til, breytt įkvöršunum sķnum ķ sambandi viš rekstur mįls, svo og žeim śrskuršum sem binda ekki enda į sakarefni.
2. Dómur bindur įkęrša, įkęranda og ašra um žau atriši sem žar eru dęmd.
3. Dómur er bindandi fyrir dómara žegar hann hefur veriš kvešinn upp. Žó er dómara heimilt aš leišrétta ritvillur, reikningsskekkjur, nafnskekkjur og ašrar bersżnilegar villur ķ dómi.
138. gr. 1. Dómur hefur fullt sönnunargildi um žau mįlsatvik sem ķ honum greinir uns hiš gagnstęša er sannaš.
2. Krafa, sem dęmd er aš efni til, veršur ekki borin undir sama eša hlišsettan dóm aš nżju framar en ķ lögum žessum segir. Nżju mįli um slķka kröfu skal vķsa frį dómi.
139. gr. 1. Įkvęši ķ dómi um refsingu og önnur višurlög mį ekki fullnęgja fyrr en afrįšiš er hvort mįli veršur skotiš til ęšra dóms. Įfrżjun frestar fullnustu dóms um refsingu og önnur višurlög.
2. Dómari getur žó įkvešiš aš įkvęši um missi réttinda komi žegar til framkvęmda ef įkvęši eru sett til verndar lķfi, heilsu eša eignum einstakra manna eša almennings, óvišurkvęmilegt mį telja aš dómfelldi haldi réttindum žrįtt fyrir įfrżjun eša lög bjóša aš įfrżjun fresti ekki įhrifum réttindamissis. Dómari skal taka fram ķ dómsorši ef įkvöršun um įfrżjun frestar ekki įkvęšum dóms aš žessu leyti.
3. Dómari getur meš sama hętti męlt fyrir um aš įkvöršun um įfrżjun fresti ekki dómsįkvęšum skv. 62., 63., 65. eša 67. gr. almennra hegningarlaga.
140. gr. …1)
   1)
L. 37/1994, 6. gr.

XVII. kafli. Kęra til ęšra dóms.
141. gr. Ašilar kęrumįls eru annars vegar įkęrandi eša rannsóknarašili, sem hefur krafist žeirrar dómsśrlausnar sem kęrš er, og hins vegar sakborningur eša annar sį sem kęrš śrlausn varšar.
142. gr. 1. Aš žvķ leyti sem ekki er męlt į annan veg ķ lögum žessum sęta śrskuršir og įkvaršanir dómara kęru til Hęstaréttar nema:
   
a. um hvort mešdómendur skuli til kvaddir,
   
b. um brottvķsun af dómžingi …1) og bann viš aš skżra opinberlega frį žvķ sem fram fer ķ žinghaldi,
   
c. um handtöku manns,
   
d. um aš skipa skuli verjanda [eša réttargęslumann],1)
   
e. um synjun frests,
   
f. um skriflegan eša munnlegan mįlflutning,
   
g. um framhaldsmešferš skv. 131. gr.,
   
h. um aš sameina mįl eša kljśfa žaš ķ fleiri mįl,
   
i. um synjun frįvķsunar,
   
j. um aš mįl verši endurupptekiš skv. 3. mgr. 126. gr.
2. Eftir aš ašalmešferš mįls skv. 129. gr. er byrjuš og aš žvķ leyti sem ekki er kvešiš į annan veg ķ lögum žessum verša śrskuršir og įkvaršanir dómara ekki kęršar til Hęstaréttar nema:
   
a. um frįvķsun mįls, nišurfellingu eša frestun,
   
b. um žvingunarrįšstafanir skv. X., XI. og XIII. kafla,
   
c. um hvort vitni verši leitt, spurning verši lögš fyrir žaš eša žvķ gert aš svara henni,
   
d. um atriši sem varša annars hagsmuni manns sem ekki į ašild aš mįlinu.
3. Śrskuršur dómara veršur ekki kęršur til Hęstaréttar ef athöfn, sem kvešiš er į um ķ śrskuršinum, hefur žegar fariš fram eša įstand, sem leitt hefur af įkvęšum śrskuršarins, er žegar um garš gengiš. Sama gildir um įkvaršanir sem dómari tekur.
4. Nś hefur śrskuršur eša įkvöršun dómara veriš kęrš til Hęstaréttar og svo fer sem ķ 3. mgr. segir eftir žann tķma, en įšur en dómur er felldur ķ kęrumįlinu, og skal žį mįlinu vķsaš frį Hęstarétti.
   1)
L. 36/1999, 32. gr.
143. gr. 1. Kęra śrskuršar um žvingunarašgerš skv. X.–XIII. kafla frestar ekki framkvęmdum ķ mįli.
2. Žegar öšruvķsi stendur į frestar kęra framkvęmdum viš rannsókn eša mįlsmešferš, nema dómari telji sérstaka įstęšu til aš ętla aš framkvęmdin geti ekki bešiš nišurstöšu Hęstaréttar.
144. gr. 1. Dómari leišbeinir žeim sem hlut eiga aš mįli um rétt žeirra til aš kęra dómsśrlausn og um kęrufrest. Hann skal eftir žvķ sem unnt er ganga žegar śr skugga um hvort kęrt verši.
2. Kęrandi skal lżsa kęru sinni innan žriggja sólarhringa frį žvķ hann fékk vitneskju um žį śrlausn sem hann vill kęra.
3. Kęru skal lżst bréflega til dómara eša meš bókun ķ žingbók og skal koma fram ķ henni ķ hvaša skyni kęrt er og hvaša kröfur séu geršar, svo og ašrar athugasemdir og skżringar sem kęranda žykir įstęša til.
145. gr. 1. Dómari sendir Hęstarétti kęruna įsamt eftirriti žinghalda og öšrum gögnum mįlsins, nema hann telji rétt aš fella sjįlfur hina kęršu śrlausn śr gildi. Gögnin sendir dómari ķ fjórriti įsamt athugasemdum sķnum ef hann vill.
2. Ef kęra er borin fram af rannsóknara eša įkęranda skal hann tilkynna sakborningi kęruna eša öšrum žeim sem hśn varšar. Ef kęra er borin fram af öšrum skal dómari tilkynna įkęranda eša rannsóknara, eftir žvķ hvort viš į, um kęruna.
[3. Ašilar kęrumįls geta sent Hęstarétti skriflegar athugasemdir sķnar um kęrumįliš innan sólarhrings eftir aš kęra hefur borist réttinum.]1)
   1)
L. 36/1999, 33. gr.
146. gr. 1. Aš lišnum fresti skv. 3. mgr. 145. gr. eša žegar greinargeršir hafa borist Hęstarétti leggur hann dóm į mįliš. Ef kęra frestar framkvęmd śrlausnar skal Hęstiréttur hafa lagt dóm į mįliš innan tķu daga frį móttöku skjalanna, nema žaš sé sérstaklega margbrotiš eša rétturinn telji óhjįkvęmilegt aš nżrra gagna sé aflaš. Dómsuppsaga mį aldrei dragast lengur en žrjįr vikur eftir aš öll skjöl, žar meš talin nż gögn, hafa borist réttinum.
2. Fyrir tilefnislausa kęru mį gera kęranda sekt sem renni ķ rķkissjóš.
3. Hérašsdómara skal sent endurrit hęstaréttardóms og tilkynnir hann ašilum nišurstöšu kęrumįls žegar ķ staš.

XVIII. kafli. Įfrżjun.
147. gr. [Samkvęmt įkvęšum žessa kafla mį įfrżja til Hęstaréttar hérašsdómi ķ opinberu mįli ķ žvķ skyni aš fį:
   
a. endurskošun į įkvöršun višurlaga,
   
b. endurskošun į nišurstöšum sem eru byggšar į skżringu eša beitingu réttarreglna,
   
c. endurskošun į nišurstöšum sem eru byggšar į mati į sönnunargildi annarra gagna en munnlegs framburšar fyrir hérašsdómi,
   
d. ómerkingu į hérašsdómi og heimvķsun mįls,
   
e. frįvķsun mįls frį hérašsdómi.]1)
   1)
L. 37/1994, 7. gr.
148. gr. [Rķkissaksóknari getur įfrżjaš hérašsdómi ef hann telur įkęrša ranglega sżknašan eša refsingu eša önnur višurlög aš mun of vęg, sbr. žó 150. gr. Honum er einnig heimilt aš įfrżja dómi įkęrša til hagsbóta.]1)
   1)
L. 37/1994, 8. gr.
149. gr. 1. [Įkęrši, sem hefur veriš sakfelldur ķ héraši, getur įfrżjaš hérašsdómi, sbr. žó 150. gr.
   
2. Lögrįšamašur kemur ķ staš įkęrša um įkvaršanir um įfrżjun ef įkęrši er ósjįlfrįša.
   
3. Nś er įkęrši lįtinn og getur žį maki hans, foreldri, systkin, barn eša sį sem tengist honum žannig vegna ęttleišingar įfrżjaš dómi fyrir hans hönd.]1)
   1)
L. 37/1994, 9. gr.
150. gr. 1. [Nś hefur įkęrši ekki sótt žing ķ héraši og mįl veriš dęmt aš honum fjarstöddum skv. 1. mgr. 126. gr. og veršur žį dómi ašeins įfrżjaš um lagaatriši eša višurlög og aš fengnu leyfi Hęstaréttar.
2. Įfellisdómi veršur ašeins įfrżjaš meš leyfi Hęstaréttar ef įkęrša er žar hvorki įkvešin frelsissvipting né sekt eša eignaupptaka sem er hęrri en įfrżjunarfjįrhęš ķ einkamįlum.
3. Beišni um leyfi til įfrżjunar skv. 1. eša 2. mgr. skal vera skrifleg og ķtarlega rökstudd og berast Hęstarétti innan įfrżjunarfrests. Leiti įkęrši eftir įfrżjunarleyfi skal beišni um žaš beint til rķkissaksóknara įsamt tilkynningu skv. 2. mgr. 151. gr. Afhending beišni um leyfi til įfrżjunar rżfur įfrżjunarfrest. Hęstiréttur skal gefa gagnašila kost į aš tjį sig um beišni innan tiltekins frests. Įfrżjunarleyfi veršur ekki veitt nema sérstakar įstęšur męli meš žvķ.]1)
   1)
L. 37/1994, 10. gr.
151. gr. 1. [Ef įkęrši er staddur viš uppkvašningu hérašsdóms skal dómari kynna honum rétt hans til įfrżjunar og frest til aš lżsa henni yfir. Aš öšrum kosti annast žetta sį sem birtir įkęrša dóm. Skal getiš aš žess hafi veriš gętt ķ bókun ķ žingbók eša birtingarvottorši.
2. Įkęrši skal lżsa yfir įfrżjun dóms innan fjögurra vikna frį birtingu hans ķ bréflegri tilkynningu til rķkissaksóknara. Ķ tilkynningunni skal tekiš nįkvęmlega fram ķ hverju skyni sé įfrżjaš, žar į mešal varšandi kröfur skv. XX. kafla ef žvķ er aš skipta. Rķkissaksóknara og öšrum įkęrendum er skylt aš veita įkęrša leišbeiningar um gerš tilkynningar ef eftir žvķ er leitaš.
3. Berist rķkissaksóknara ekki tilkynning įkęrša um įfrżjun innan frests skv. 2. mgr. skal lķta svo į aš įkęrši vilji hlķta hérašsdómi.]1)
   1)
L. 37/1994, 11. gr.
152. gr. [Nś hyggst rķkissaksóknari įfrżja hérašsdómi og skal žį įfrżjunarstefna gefin śt innan įtta vikna frį uppkvašningu hans. Ef įkęrši įfrżjar dómi getur rķkissaksóknari įfrżjaš honum af hįlfu įkęruvalds žótt sį frestur sé lišinn.]1)
   1)
L. 37/1994, 12. gr.
153. gr. 1. [Rķkissaksóknari skal vera sóknarašili mįls fyrir Hęstarétti, hvort sem hann hefur sjįlfur įfrżjaš dómi eša įkęrši.
2. Nś er įfrżjun dóms rįšin og gefur žį rķkissaksóknari śt įfrżjunarstefnu žar sem skal greina:
   
a. heiti og nśmer sem mįliš bar fyrir hérašsdómi, fyrir hverjum hérašsdómstóli var leyst śr mįlinu og hvenęr dómur var kvešinn upp ķ žvķ,
   
b. nafn įkęrša, kennitölu eša fęšingardag og heimili, svo og hver komi fram fyrir hans hönd viš įfrżjun skv. 2. eša 3. mgr. 149. gr. ef žvķ er aš skipta,
   
c. hvort įfrżjaš sé af hįlfu annars mįlsašila eša beggja og nįkvęmlega ķ hverju skyni žaš sé gert, žar į mešal hvort mįli sé įfrżjaš varšandi kröfu skv. XX. kafla, hafi hśn veriš dęmd aš efni til ķ hérašsdómi,
   
d. aš įkęrša sé stefnt til Hęstaréttar og mįliš verši tekiš žar fyrir svo fljótt sem verša mį įn frekara fyrirkalls.
3. Rķkissaksóknari lętur birta įfrżjunarstefnu fyrir įkęrša og skal honum žį um leiš gefinn kostur į aš bera fram ósk um verjanda. Aš žvķ bśnu sendir rķkissaksóknari Hęstarétti stefnuna meš sönnun fyrir birtingu hennar įsamt endurriti hérašsdóms og skipar Hęstiréttur įkęrša verjanda nema hann óski eftir aš flytja mįl sitt sjįlfur, enda sé hann hęfur til žess aš mati dómsins.]1)
[4. Rķkissaksóknari tilkynnir brotažola enn fremur um įfrżjun. Ef śrlausn hérašsdóms um einkaréttarkröfur hans hefur veriš įfrżjaš skal honum um leiš gefinn kostur į aš bera fram ósk um réttargęslumann. Ef skilyrši eru til žess aš skipa brotažola réttargęslumann gerir Hęstiréttur žaš.]2)
   1)
L. 37/1994, 13. gr. 2)L. 36/1999, 34. gr.
154. gr. 1. [Žegar įfrżjun er rįšin skal hérašsdómstóllinn, žar sem var leyst śr mįli, verša viš beišni rķkissaksóknara um aš afhenda honum dómsgeršir.
2. Žegar rķkissaksóknara hafa borist gögn skv. 1. mgr. og verjandi hefur veriš skipašur skal rķkissaksóknari aš höfšu samrįši viš verjanda bśa til mįlsgögn, en til žeirra teljast samrit af žeim mįlsskjölum og endurritum sem ašilarnir telja žörf į viš śrlausn mįls eins og įfrżjun er hįttaš. Hęstarétti skulu sķšan afhent mįlsgögn ķ žeim fjölda eintaka sem hann telur žörf į, svo og dómsgeršir.
3. Hęstiréttur setur nįnari reglur um frįgang mįlsgagna og dómsgerša.]1)
   1)
L. 37/1994, 14. gr. Rg. 461/1994 og 462/1994.
155. gr. 1. [Žegar mįlsgögn hafa veriš afhent skal [skrifstofa Hęstaréttar]1) veita žeim ašila mįls, sem hefur hlutast til um įfrżjun, tiltekinn frest til aš skila skriflegri greinargerš og gögnum sem hann kann enn aš telja vanta og hann hyggst byggja mįl sitt į fyrir Hęstarétti. Žegar greinargerš og gögn hafa borist veitir [skrifstofa Hęstaréttar]1) gagnašila frest til aš skila greinargerš og gögnum af sinni hįlfu. Hvor ašilinn um sig skal senda hinum ašilanum afrit af greinargerš og gögnum sķnum um leiš og hann afhendir žau Hęstarétti.
2. Ķ greinargerš mįlsašila skal koma fram:
   
a. hvers hann krefjist fyrir Hęstarétti,
   
b. hvort hann felli sig viš lżsingu mįlsatvika ķ hérašsdómi og röksemdir fyrir nišurstöšu, en ef svo er ekki skal getiš į stuttan og gagnoršan hįtt ķ hverjum atrišum hann sé ósammįla og hvernig hann rökstyšji ķ meginatrišum kröfur um breytingu į nišurstöšum hérašsdóms,
   
c. athugasemdir viš mįlatilbśnaš gagnašila ef žeirra er žörf,
   
d. hvort hann hyggist enn leggja nż gögn fram fyrir Hęstarétti į sķšari stigum og hver žau séu žį ķ meginatrišum.
3. Mįlsašilum er heimilt aš leggja frekari gögn fyrir Hęstarétt, en žau skulu žį afhent [skrifstofu Hęstaréttar]1) og kynnt gagnašila ekki sķšar en einni viku fyrir flutning mįls. Frį žessu getur Hęstiréttur vikiš ef sérstaklega stendur į, enda séu ašilar į žaš sįttir aš nż gögn komi fram meš skemmri fyrirvara. Rķkissaksóknara er žó jafnan heimilt aš leggja fram nżtt sakavottorš įkęrša viš upphaf mįlflutnings.]2)
   1)
L. 15/1998, 36. gr. 2)L. 37/1994, 15. gr.
156. gr. 1. [Hęstiréttur getur kvešiš upp dóm um frįvķsun mįls frį Hęstarétti vegna galla į mįlatilbśnaši žar fyrir dómi įn žess aš mįlflutningur fari įšur fram. Į sama hįtt getur Hęstiréttur ómerkt hérašsdóm ef verulegir gallar hafa veriš į mešferš mįls ķ héraši og vķsaš žvķ frį hérašsdómi ef undirbśningi undir mįlshöfšun hefur veriš įfįtt ķ meginatrišum.
2. Nś er mįlatilbśnaši įfįtt, įn žess aš naušsynlegt žyki žó aš vķsa mįli frį eša ómerkja hérašsdóm, og getur žį Hęstiréttur lagt fyrir ašila aš afla gagna um tiltekin atriši eša grķpa til annarra ašgerša til aš rįša bót žar į.
3. Įšur en mįlflutningur fer fram getur Hęstiréttur tekiš mįl fyrir į dómžingi eftir žörfum til aš rįša til lykta atrišum varšandi rekstur žess. Skulu ašilar kvaddir fyrir dóm meš hęfilegum fyrirvara ķ žessu skyni.]1)
   1)
L. 37/1994, 16. gr.
157. gr. 1. [Mįl skal aš jafnaši flutt munnlega fyrir Hęstarétti. Hęstiréttur getur žó įkvešiš aš mįl verši skriflega flutt ef sérstakar įstęšur męla meš žvķ. Hęstiréttur getur einnig įkvešiš aš mįl verši dómtekiš įn sérstaks mįlflutnings ef samhljóša óskir koma fram um žaš frį ašilum eša dómi er ašeins įfrżjaš um įkvöršun višurlaga.
2. Nś er įkvešinn munnlegur flutningur ķ mįli og skal žį hvor ašili um sig tilkynna Hęstarétti aš fram komnum greinargeršum žeirra beggja hve langan tķma žeir įętli hvor fyrir sitt leyti aš žurfi til aš flytja mįlflutningsręšur. Hęstiréttur įkvešur hvenęr munnlegur mįlflutningur fer fram og tilkynnir žaš ašilum meš hęfilegum fyrirvara. Um leiš skal ašilum tilkynnt hve langan tķma žeir fįi til aš flytja mįlflutningsręšur ef ekki er fallist į óskir žeirra ķ žeim efnum. Hęstiréttur getur viš sama tękifęri beint til ašilanna aš žeir afhendi hvor um sig meš tilteknum fyrirvara stutt yfirlit um atvik mįls ķ tķmaröš, helstu röksemdir sķnar og tilvķsanir ķ fręširit og dóma sem žeir hyggjast styšjast viš ķ mįlflutningi.
3. Hęstiréttur getur įkvešiš aš munnleg sönnunarfęrsla fari žar fram ķ žeim męli sem hann telur žörf, enda žyki honum ķ ljósi atvika įstęša til aš ętla aš sś sönnunarfęrsla geti haft įhrif į śrslit mįls.]1)
   1)
L. 37/1994, 17. gr.
158. gr. 1. [Įšur en munnlegur mįlflutningur hefst į dómžingi skal gerš grein fyrir dómsorši hérašsdóms og įfrżjunarstefnu aš žvķ leyti sem forseti telur žess žörf til skżringar į mįlflutningi. Veršur svo flutt frumręša af hįlfu įkęruvalds og sķšan af hįlfu įkęrša nema forseti hafi įkvešiš ašra röš og ašilum veriš tilkynnt žaš ķ bošun til mįlflutnings. Eftir frumręšur eiga ašilar kost į aš fęra fram stutt andsvör ķ sömu röš. Flytji verjandi mįliš af hįlfu įkęrša getur forseti heimilaš įkęrša sjįlfum aš koma aš stuttum athugasemdum aš loknum andsvörum verjanda.
2. Ķ mįlflutningi skal gera grein fyrir žeim atrišum ķ nišurstöšum hérašsdóms sem er leitaš breytinga į, kröfum ķ žeim efnum og röksemdum fyrir žeim. Skal foršast mįlalengingar og mįlflutningi beint aš žessum atrišum einum įsamt naušsynlegri frįsögn af öšru sem žarf samhengis vegna.
3. Forseti stżrir žinghaldi. Hann getur krafist aš mįlflytjandi haldi sér viš efniš og lįti vera aš fjalla um žį žętti mįls sem eru ekki til endurskošunar eša įstęšulaust er af öšrum sökum aš gera frekari grein fyrir. Forseti getur stöšvaš mįlflutning ef ręšur verša langar śr hófi fram eša sett honum tķmatakmörk og viš žau bundiš enda į mįlflutning.
4. Aš loknum mįlflutningi tekur Hęstiréttur mįliš til dóms.]1)
   1)
L. 37/1994, 18. gr.
159. gr. 1. [Refsing og önnur višurlög į hendur įkęrša verša ekki žyngd meš dómi Hęstaréttar nema dómi hafi veriš įfrżjaš ķ žvķ skyni af hįlfu įkęruvalds.
2. Nś hefur dómi veriš įfrżjaš af hįlfu įkęruvalds en ekki af hįlfu įkęrša og getur žį Hęstiréttur allt aš einu breytt dómi įkęrša til hagsbóta.
3. Viš įfrżjun til endurskošunar į dómi aš efni til breytir Hęstiréttur ekki višurlögum samkvęmt honum nema žau séu utan marka viškomandi refsilagaįkvęša eša ķ verulegu ósamręmi viš brot įkęrša.
4. Hęstiréttur getur ekki endurmetiš nišurstöšu hérašsdómara um sönnunargildi munnlegs framburšar nema hlutašeigandi vitni eša įkęrši hafi gefiš skżrslu žar fyrir dómi.
5. Nś telur Hęstiréttur lķkur fyrir aš nišurstaša hérašsdómara um sönnunargildi munnlegs framburšar fyrir dómi kunni aš vera röng svo aš einhverju skipti um śrslit mįls og vitni eša įkęrši sem eiga ķ hlut hafa ekki gefiš munnlega skżrslu fyrir Hęstarétti og getur žį Hęstiréttur fellt śr gildi hérašsdóm og mešferš mįlsins ķ héraši ķ žeim męli aš munnleg sönnunarfęrsla geti fariš žar fram eftir žörfum og leyst verši śr mįli į nż.]1)
   1)
L. 37/1994, 19. gr.
160. gr. …1)
   1)
L. 15/1998, 35. gr.
161. gr. Nś žykir sękjandi eša verjandi hafa gerst sekur um vanrękslu eša önnur glöp ķ undirbśningi eša flutningi opinbers mįls fyrir Hęstarétti og getur rétturinn žį gert honum sekt sem renni ķ rķkissjóš.
162. gr. Nś telur Hęstiréttur galla aš vķsu vera į verki hérašsdómara, sękjanda, verjanda eša annarra, en ekki slķka sem sektum eigi aš varša, og getur rétturinn žį vķtt viškomendur fyrir žį eftir žvķ sem honum žykir įstęša til.
163. gr. [Eftir žvķ sem įtt getur viš fer aš öšru leyti um mešferš og śrlausn opinberra mįla fyrir Hęstarétti eftir fyrirmęlum laga um mešferš einkamįla, svo og įkvęšum žessara laga um mešferš mįls ķ héraši.]1)
   1)
L. 37/1994, 20. gr.

XIX. kafli. Sakarkostnašur.
164. gr. [1. Til sakarkostnašar teljast óhjįkvęmileg śtgjöld vegna rannsóknar mįls og mešferšar žess, žar į mešal:
   
a. žóknun verjanda og réttargęslumanns, svo og annar kostnašur vegna varnar ķ mįlinu og réttargęslu fyrir brotažola,
   
b. kostnašur viš sérfręšilegar įlitsgeršir, mats- og skošunargeršir og afnot muna annarra manna, svo og vitnažóknun,
   
c. birtingargjöld,
   
d. kostnašur af fullnustu refsingar og annarra višurlaga meš ašfarargerš og eftir atvikum naušungarsölu.
2. Af opinberu mįli greišast engin dómsmįlagjöld.]1)
   1)
L. 36/1999, 35. gr.
165. gr. 1. Įkęrši, sem sakfelldur er fyrir žaš brot eša žau brot sem honum eru gefin aš sök, skal dęmdur til greišslu sakarkostnašar. Ef įkęrši er sakfelldur fyrir sum brotin en sżknašur af öšrum getur dómari dęmt įkęrša til aš greiša įkvešiš hlutfall sakarkostnašar, en įkvešiš aš kostnašur greišist aš öšru leyti śr rķkissjóši.
2. Nś eru tveir menn eša fleiri sóttir til refsingar ķ mįli saman og sekir dęmdir og skal žį hvorum (hverjum) žeirra gert aš greiša einum sér žóknun verjanda sķns ef hann hefur fengiš skipašan annan verjanda en hinn eša hinir. Žį sem saman eru um verjanda skal dęma in solidum til aš greiša žóknun hans.
3. Nś hafa įkęršu allir eša bįšir tekiš žįtt ķ broti meš vitund og vilja hvor (hver) annars og eru sakfelldir ķ sama mįli og skal žį venjulega dęma žį til aš greiša sakarkostnaš in solidum. Ef samband einhverra žeirra eša allra um brot hefur ekki veriš slķkt skiptir dómari sakarkostnaši milli žeirra ķ žeim hlutföllum sem honum žykja sanngjörn.
166. gr. 1. Nś er įkęrši dęmdur sżkn af refsikröfu af hvaša įstęšu sem er eša refsimįl gegn honum fellur nišur og veršur hann žį ekki dęmdur til aš greiša sakarkostnaš, nema hann hafi oršiš valdur aš kostnaši meš vķsvitandi og stórkostlegu ólögmętu framferši ķ rannsókn eša mešferš mįls.
2. Nś eru tveir menn hafšir fyrir sökum og sumir sżknašir en sumir sakfelldir og skal žį draga frį žann hluta kostnašar sem telja mį aš ašeins komi hinum sżknaša viš, nema telja megi hinn dómfellda eša hina dómfelldu beinlķnis hafa valdiš honum. Ef slķkur frįdrįttur veršur ekki geršur nįkvęmlega metur dómari ķ hvaša hlutföllum hinn sakfelldi skuli bera sakarkostnaš į móti rķkissjóši.
167. gr. [Kostnaš, sem įkęrandi, verjandi, réttargęslumašur eša lögregla valda vegna vanrękslu eša skeytingarleysis ķ starfi sķnu, skal ekki dęma įkęrša til aš greiša.]1)
   1)
L. 36/1999, 36. gr.
168. gr. [1. Ķ dómi eša śrskurši, ef mįli lżkur įn dóms, skal almennt kveša į um skyldu įkęrša til aš greiša sakarkostnaš įn įkvöršunar fjįrhęšar. Žóknun verjanda og réttargęslumanns skal žó įkveša meš tiltekinni fjįrhęš.]1)
2. Žeir sem fara meš rannsókn mįls taka saman yfirlit yfir žau śtgjöld sem žeir hafa haft af mįlinu og telst til sakarkostnašar. Yfirlitiš skal fylgja mįlinu. Dómari lętur svo gera heildarreikning sakarkostnašar eftir yfirliti žessu og aš višbęttum žeim kostnaši sem falliš hefur į viš mįlsmešferš. Reikningurinn fylgir dómsgeršum mįlsins til rķkissaksóknara sem framsendir hann fangelsismįlastofnun, en hśn sér um aš žeir fįi endurgreišslu sem hafa lagt śt kostnaš.
3. Dómur įsamt heildarreikningi, śrskuršušum af fangelsismįlastofnun, er lögleg heimild til ašfarar į hendur įkęrša eša įkęršu.
   1)
L. 36/1999, 37. gr.
169. gr. [1. Ef įkęrši įfrżjar hérašsdómi og hann er sżknašur meš öllu eša aš hluta meš dómi Hęstaréttar eša višurlög eru žar milduš skal kostnašur af įfrżjun mįlsins felldur į rķkissjóš eša honum skipt samkvęmt žvķ sem segir ķ 1. mgr. 165. gr.
2. Ef rķkissaksóknari įfrżjar hérašsdómi en įkęrši ekki og višurlög eru ekki žyngd svo neinu nemi meš dómi Hęstaréttar veršur kostnašur af įfrżjun mįlsins felldur į rķkissjóš.
3. Kęrumįlskostnašur veršur ekki dęmdur fyrir Hęstarétti nema mįli sé žį lokiš meš dómi.
4. Eftir žvķ sem viš į fer aš öšru leyti um mįlskostnaš fyrir Hęstarétti samkvęmt žvķ sem męlt er fyrir ķ 164.–168. gr.]1)
   1)
L. 36/1999, 38. gr.

XX. kafli. [Einkaréttarkröfur.]1)
   1)L. 36/1999, 41. gr.
170. gr. 1. Nś kemur ķ ljós viš rannsókn mįls aš mašur hafi bešiš tjón af žeirri hįttsemi sem sakborningur er borinn og skal žį sį sem fer meš rannsókn gefa žeim manni kost į aš gera bótakröfu sem dęma mį ķ vęntanlegu mįli. Leišbeina skal tjónžola viš gerš kröfunnar.
2. Kröfu, sem höfš er uppi, skal bera undir sakborning og afla gagna um hana eftir žörfum, enda valdi žaš ekki verulegum töfum į rannsókninni.
171. gr. Bótakröfu skal tilgreina ótvķrętt ķ įkęru, sbr. 2. mgr. 116. gr. Dómari getur žó leyft aš bótakrafa verši gerš žótt hennar hafi ekki veriš getiš ķ įkęru, enda telji hann aš leysa megi śr kröfu įn tafa eša óhagręšis ķ mįlinu og įkęrši samžykki aš krafan verši tekin til mešferšar.
172. gr. 1. Ef bótakrafa hefur komiš fram ķ mįli athugar dómari fyrst hvort hśn verši tekin til mešferšar, en rétt er honum aš synja aš gera žaš ef hann telur žaš mundu valda verulegri töf eša óhagręši ķ mįlinu. Įkvöršun um slķka synjun tekur dómari meš bókun ķ žingbók eša ķ dómi.
2. Ef įkęrša er dęmt įfall ķ mįli dęmir dómari um bótakröfu og įkvešur bętur eftir almennum reglum.
3. Ef įkęrši er sżknašur af hįttsemi vegna žess aš hann hafi ekki framiš hana veršur bótakröfu vķsaš frį dómi. Ef hann er sżknašur af öšrum įstęšum, svo sem vegna sakhęfisskorts, mį dęma kröfu ef skilyršum bótaskyldu er tališ fullnęgt.
4. Auk bóta fyrir beint tjón og miska, sem leitt hefur af verknaši, skulu tjónžola, ef krafa er gerš um žaš, dęmdar bętur vegna kostnašar sem hann hefur haft af žvķ aš halda fram kröfu sinni ķ mįlinu, svo sem vegna gagnaöflunar um kröfuna og lögmannsašstošar.
5. Sį sem krefst bóta samkvęmt įkvęšum žessa kafla fer sjįlfur meš forręši kröfu sinnar aš žvķ leyti aš henni veršur ekki breytt įn samžykkis hans. Dómari skal gefa tjónžola, eša [réttargęslumanni]1) hans, kost į aš tjį sig um kröfuna og skżra hana ef slķkt getur oršiš įn verulegra tafa eša óhagręšis ķ mįli. Telji dómari slķks mįlflutnings žörf um kröfuna, en ekki unnt aš lįta hann fara fram, skal hann vķsa henni frį dómi.
   1)
L. 36/1999, 39. gr.
173. gr. 1. Ķ Hęstarétti skal taka bótakröfu, sem hefur veriš dęmd aš efni til ķ héraši, til mešferšar meš venjulegum hętti ef mįli er einnig įfrżjaš ķ žvķ skyni.
2. Įkęrša og žeim sem krefst bóta samkvęmt įkvęšum žessa kafla er hvorum um sig heimilt aš įfrżja sérstaklega til Hęstaréttar įkvęši hérašsdóms žar sem bótakrafa hefur veriš dęmd aš efni til ef dóminum er ekki įfrżjaš aš öšru leyti, enda fer um žaš mįlskot sem um įfrżjun einkamįla.
174. gr. Ašrar [einkaréttarkröfur],1) sem rót eiga aš rekja til refsiveršrar hįttsemi, mį og leggja fyrir dómara ķ opinberu mįli og skal žar dęma um žęr aš efni til, aš fullnęgšum framangreindum skilyršum, eftir žvķ sem viš į.
   1)
L. 36/1999, 40. gr.

XXI. kafli. Bętur handa sakborningi o.fl.
175. gr. [1. Kröfu um bętur samkvęmt žessum kafla mį taka til greina ef rannsókn hefur veriš hętt eša įkęra ekki gefin śt vegna žess aš sś hįttsemi sem sakborningur var borinn hafi talist ósaknęm eša sönnun hafi ekki fengist um hana, eša sakborningur hefur veriš dęmdur sżkn meš óįfrżjušum eša óįfrżjanlegum dómi af sömu įstęšu. Žó mį fella nišur bętur eša lękka žęr ef sakborningur hefur valdiš eša stušlaš aš žeim ašgeršum sem hann reisir kröfu sķna į.]1)
2. Bęta skal fjįrtjón og miska, ef žvķ er aš skipta.
   1)
L. 36/1999, 42. gr.
176. gr. Dęma mį bętur vegna handtöku, leitar į manni eša ķ hśsi, halds į munum, rannsóknar į heilsu manns, gęsluvaršhalds og annarra ašgerša sem hafa frelsisskeršingu ķ för meš sér, ašrar en [fangelsi],1) sbr. 177. gr.:
   
a. ef lögmęt skilyrši hefur brostiš til slķkra ašgerša eša
   
b. ef ekki hefur veriš, eins og į stóš, nęgilegt tilefni til slķkra ašgerša eša žęr hafa veriš framkvęmdar į óžarflega hęttulegan, sęrandi eša móšgandi hįtt.
   1)
L. 82/1998, 199. gr.
177. gr. Nś veršur ljóst aš mašur hafi saklaus hlotiš refsidóm, žolaš refsingu eša upptöku eigna og ber žį aš dęma honum bętur fyrir miska og fjįrtjón, žar į mešal fyrir stöšu- og atvinnumissi, …1) en lękka mį žó bętur eftir sök hans į žvķ aš hann hafi veriš ranglega dęmdur.
   1)
L. 36/1999, 43. gr.
178. gr. Sękja skal bótakröfu ķ einkamįli ķ héraši meš venjulegum hętti, en veita skal ašila gjafsókn fyrir bįšum dómum. Žó mį dęma hann til greišslu mįlskostnašar eftir almennum reglum ef hann tapar mįli.
179. gr. 1. Rķkissjóšur įbyrgist greišslu bóta en kröfu į hann į hendur dómara eša öšrum ef telja mį žį hafa meš įsetningi eša stórkostlegu gįleysi valdiš žeim ašgeršum sem krafa var reist į eša framkvęmt žęr meš sama hętti.
2. Nś er rannsókn į hendur manni, sem hlotiš hefur bętur skv. 176. gr., tekin upp į nż og žaš kemur ķ ljós aš sį grundvöllur, sem reisa mįtti bótakröfu į, hafi ekki veriš fyrir hendi og ber žį aš dęma hann til endurgreišslu bótanna.
180. gr. Um ašilaskipti aš bótakröfu samkvęmt žessum kafla fer skv. [18. gr. skašabótalaga].1)
   1)
L. 36/1999, 44. gr.
181. gr. Bótakrafa fyrnist į sex mįnušum frį vitneskju ašila um įkvöršun um nišurfall rannsóknar eša įkęru eša uppkvašningu dóms eša frį žvķ aš hann var lįtinn laus śr [fangelsi].1) Hafi mįli veriš įfrżjaš til Hęstaréttar telst fyrningarfrestur frį uppkvašningu dóms žar eša nišurfellingu mįls.
   1)
L. 82/1998, 199. gr.
182. gr. Sakborningur, sem hefur oršiš fyrir žeim ašgeršum sem taldar eru ķ 175.–177. gr., getur ķ staš bóta krafist vottoršs žess opinbera starfsmanns, sem hefur rįšiš mįli hans til lykta, um žaš aš komiš hafi ķ ljós aš sakborningur hafi ekki veršskuldaš ašgeršina. Ef viškomandi opinber starfsmašur telur aš sakborningur eigi rétt į slķku vottorši ber honum aš lįta žaš ķ té.

XXII. kafli. Endurupptaka dęmdra mįla.
183. gr. Nś hefur óįfrżjašur hérašsdómur eša hęstaréttardómur gengiš ķ opinberu mįli og veršur žaš žį ekki tekiš upp į nż nema til žess séu žau skilyrši sem ķ žessum kafla segir.
184. gr. 1. Eftir kröfu dómfellds manns, sem telur sig sżknan sakfelldan eša sakfelldan fyrir mun meira brot en žaš sem hann hefur framiš, skal taka mįl upp į nż:
   
a. ef fram eru komin nż gögn sem ętla mį aš hefšu skipt verulegu mįli fyrir nišurstöšu mįlsins ef žau hefšu komiš fyrir dómara įšur en dómur gekk,
   
b. ef ętla mį aš dómari, įkęrandi, rannsóknari eša ašrir hafi haft ķ frammi refsiverša hegšun ķ žvķ skyni aš fį fram žau mįlalok sem oršin eru, svo sem ef falsvitna hafi veriš aflaš, fölsuš skjöl lįtin koma fram, vitni eša ašrir hafi gefiš vķsvitandi rangar skżrslur og žetta hafi valdiš rangri dómsśrlausn.
   
[c. ef verulegar lķkur er leiddar aš žvķ aš sönnunargögn sem fęrš voru fram ķ mįli hafi veriš rangt metin svo aš įhrif hafi haft į nišurstöšu žess.]1)
2. Ef einhver sį, sem aš lögum į aš vinna aš rannsókn eša mešferš opinberra mįla fęr vitneskju eša rökstuddan grun um atriši sem ķ 1. mgr. segir ber honum aš veita dómfellda vitneskju um žaš.
   1)
L. 36/1999, 45. gr.
185. gr. 1. Eftir kröfu rķkissaksóknara skal taka mįl, žar sem įkęrši hefur veriš sżknašur eša dęmdur fyrir mun minna brot en hann var borinn, upp į nż:
   
a. ef įkęrši hefur sķšan dómur gekk jįtaš aš hafa framiš žaš brot sem hann var borinn eša önnur gögn hafa komiš fram sem benda ótvķrętt til sektar hans,
   
b. ef ętla mį aš falsgögn eša athęfi žaš sem lżst er ķ b-liš 1. mgr. 184. gr. hafi valdiš dómsnišurstöšu aš nokkru leyti eša öllu.
2. Rķkissaksóknara er rétt aš óska eftir endurupptöku mįls til hagsbóta fyrir dómfellda ef hann telur aš svo standi į sem ķ 2. mgr. 184. gr. segir.
186. gr. 1. Hęstiréttur tekur įkvöršun um endurupptöku mįls og skal beišni um hana send réttinum. Dómfelldur mašur, sem vill beišast endurupptöku, stķlar beišnina til Hęstaréttar, en sendir hana rķkissaksóknara.
2. Nś er beišandi sviptur frelsi og skal yfirmašur fangelsis žį taka viš og bóka beišni eftir ósk hans og koma henni į framfęri. Skylt er žį eftir ósk beišanda aš fį honum skipašan réttargęslumann.
3. Greina skal ķ beišni žau atriši sem vefengd eru ķ dómi og žęr įstęšur sem til vefengingar eru taldar liggja. Skjöl, sem kunna aš vera til styrktar beišni, skulu fylgja henni eftir žvķ sem unnt er.
187. gr. 1. Rķkissaksóknari sendir beišnina til Hęstaréttar įsamt skjölum mįlsins og tillögum sķnum, svo og umsögn dómara ef um hérašsdóm er aš tefla.
[2. Hęstiréttur getur įkvešiš aš varadómari, einn eša fleiri, verši kvaddur til aš taka įkvöršun um hvort mįl skuli tekiš upp į nż žótt ekki sé fullnęgt almennum skilyršum til aš kvešja varadómara til starfa.]1)
[3.]1) Hęstiréttur getur męlt fyrir um öflun naušsynlegra gagna varšandi endurupptökubeišni samkvęmt reglum [2. mgr. 156. gr.]2)
[4.]1) Nś leišir rannsókn ķ ljós aš beišni um endurupptöku hafi gengiš of skammt og skal žį veita beišanda kost į aš lagfęra hana ķ samręmi viš žaš.
   1)
L. 36/1999, 46. gr. 2)L. 37/1994, 21. gr.
188. gr. Hęstiréttur tekur įkvöršun um hvort oršiš skuli viš beišni um endurupptöku eša ekki. Ef oršiš er viš beišni um endurupptöku mįls sem dęmt var lokadómi ķ héraši gerir rķkissaksóknari rįšstafanir til įfrżjunar mįlsins. Um mešferš mįls og flutning fyrir Hęstarétti fer eftir įkvęšum XVIII. kafla laga žessara.
189. gr. Nś telur Hęstiréttur rök ekki hnķga til breytingar į dómi og vķsar hann žį endurupptökubeišni frį sér, en kvešur annars kostar upp efnisdóm ķ mįlinu.
190. gr. Nś er mįl endurupptekiš samkvęmt beišni dómfellds manns og mį žį hlutur hans aldrei verša lakari en hann var eftir hinum upphaflega dómi.
191. gr. 1. Nś er mįl endurupptekiš samkvęmt kröfu rķkissaksóknara og fer žį um mįlskostnaš eftir 165. og 166. gr.
2. Kostnašur af endurupptöku mįls samkvęmt beišni dómfellda greišist śr rķkissjóši, nema dómfelldi hafi komiš endurupptöku til leišar meš gögnum sem hann vissi vera ósönn. Skal hann žį dęmdur til greišslu mįlskostnašar.
192. gr. 1. Beišni eša įkvöršun um endurupptöku mįls frestar ekki framkvęmd dóms nema Hęstiréttur męli svo.
2. Heimilt er aš endurupptaka mįl žótt dómfelldi hafi aš fullu žolaš refsingu samkvęmt dómi ķ žvķ mįli.

XXIII. kafli. Gildistaka, brottfall laga o.fl.
193. gr. Lög žessi öšlast gildi 1. jślķ 1992. Žó skulu 1. og 3. mgr. 29. gr. öšlast žegar gildi viš birtingu laga žessara …
194.–195. gr. …
196. gr. Žar sem męlt er fyrir ķ öšrum lögum um dómsįtt ķ opinberu mįli skal litiš svo į aš įtt sé viš įkvöršun dómara um višurlög skv. 1. mgr. 124. gr.

XXIV. kafli. Įkvęši til brįšabirgša.
197. gr. [1.]1)…
   1)
L. 92/1991, 107. gr.
198. gr. …
199. gr. …
200. gr. Fyrirmęli laga žessara gilda um endurupptöku mįla žótt žau hafi veriš dęmd fyrir gildistöku žeirra.
201. gr. …
202. gr. …
[203. gr. …]1)
   1)
L. 37/1994, 22. gr.