Lagasafn. Uppfęrt til janśar 2002. Śtgįfa 127a. Prenta ķ tveimur dįlkum.
Lög um umbošsmann barna
1994 nr. 83 19. maķ
1. gr. Stofna skal embętti umbošsmanns barna sem hafi žaš hlutverk aš bęta hag barna og standa vörš um hagsmuni, žarfir og réttindi žeirra samkvęmt žvķ sem nįnar segir ķ lögum žessum.
Meš börnum er ķ lögum žessum įtt viš einstaklinga allt aš 18 įra aldri.
2. gr. [Rįšherra skipar umbošsmann barna til fimm įra ķ senn.]1) Skipa mį umbošsmanninn aš nżju til fimm įra įn auglżsingar en eigi oftar nema sérstaklega standi į.
Umbošsmašur barna skal hafa lokiš hįskólaprófi. Hafi umbošsmašur barna ekki lokiš embęttisprófi ķ lögfręši skal lögfręšingur starfa viš embęttiš.
Kjaradómur įkvešur laun og starfskjör umbošsmanns barna. Umbošsmanni barna er óheimilt aš hafa meš höndum önnur launuš störf eša takast į hendur verkefni sem eigi samrżmast starfi hans.
1)L. 83/1997, 11. gr.
3. gr. Umbošsmašur barna skal vinna aš žvķ aš stjórnvöld, einstaklingar, félög og önnur samtök einstaklinga og fyrirsvarsmenn lögpersóna taki fullt tillit til réttinda, žarfa og hagsmuna barna. Ķ starfi sķnu skal umbošsmašur barna setja fram įbendingar og tillögur um śrbętur sem snerta hag barna į öllum svišum samfélagsins.
Umbošsmašur barna skal einkum:
a. hafa frumkvęši aš stefnumarkandi umręšu ķ samfélaginu um mįlefni barna,
b. koma į framfęri tillögum um śrbętur į réttarreglum og fyrirmęlum stjórnsżsluhafa er varša börn sérstaklega,
c. stušla aš žvķ aš virtir verši žjóšréttarsamningar sem varša réttindi og velferš barna og fullgiltir hafa veriš af Ķslands hįlfu og enn fremur benda į aš samningar um žetta efni verši fullgiltir,
d. bregšast viš meš tiltękum śrręšum telji hann aš ašilar žeir, er greinir ķ upphafi 1. mgr., hafi meš athöfnum sķnum eša athafnaleysi brotiš gegn réttindum, žörfum og hagsmunum barna ķ samfélaginu,
e. stušla aš žvķ aš kynna fyrir almenningi löggjöf og ašrar réttarreglur er varša börn og ungmenni og beita sér fyrir žvķ aš geršar verši rannsóknir į žessu sviši.
Telji umbošsmašur barna aš įkvęši d-lišar 2. mgr. kunni aš hafa veriš brotiš skal hann beina rökstuddri įlitsgerš til viškomandi ašila įsamt tillögum um śrbętur, eigi žaš viš.
4. gr. Öllum er heimilt aš leita til umbošsmanns barna meš erindi sķn.
Umbošsmašur barna tekur mįl til mešferšar aš eigin frumkvęši eša eftir rökstuddum įbendingum. Hann įkvešur sjįlfur hvort įbending gefur tilefni til mešferšar af hans hįlfu.
Umbošsmašur barna tekur ekki til mešferšar įgreining milli einstaklinga, en honum ber aš leišbeina žeim sem til hans leita meš slķk mįl um leišir sem fęrar eru innan stjórnsżslu og hjį dómstólum.
5. gr. Stjórnvöldum er skylt žrįtt fyrir žagnarskyldu aš veita umbošsmanni barna allar žęr upplżsingar sem aš hans mati eru naušsynlegar til aš hann geti sinnt hlutverki sķnu. Meš sama hętti er einstaklingum, félögum og samtökum einstaklinga skylt aš veita umbošsmanni barna allar upplżsingar sem aš hans mati eru naušsynlegar til aš hann geti sinnt hlutverki sķnu skv. d-liš 3. gr. Umbošsmašur getur ekki krafist upplżsinga sem varša öryggi rķkisins inn į viš eša śt į viš eša utanrķkismįl er leynt skulu fara nema meš leyfi rįšherra žess sem ķ hlut į.
Umbošsmašur barna skal einnig, er hann telur naušsyn bera til, hafa óheftan ašgang aš öllum stofnunum sem vista börn eša hafa afskipti af börnum į einn eša annan hįtt ķ starfsemi sinni, hvort sem žęr eru reknar af opinberum ašilum eša einstaklingum, félögum eša öšrum samtökum einstaklinga.
Komi upp įgreiningur vegna įkvęša 1. og 2. mgr. er umbošsmanni barna heimilt aš leita śrlausnar dómstóla. Um mįlsmešferš fer eftir lögum um mešferš einkamįla.
6. gr. Umbošsmanni barna ber aš gęta žagnarskyldu um žau atvik sem honum verša kunn ķ starfi og leynt eiga aš fara vegna lögmętra almanna- eša einkahagsmuna. Sama gildir um starfsmenn umbošsmanns barna. Žagnarskylda helst žótt lįtiš sé af starfi. Aš öšru leyti fer um žagnarskyldu umbošsmanns barna og starfsmanna hans samkvęmt almennum reglum um starfsmenn rķkisins.
7. gr. Umbošsmašur barna ręšur sjįlfur starfsmenn embęttisins. Honum er einnig heimilt aš rįša sérfręšinga til aš vinna aš einstökum verkefnum.
8. gr. Forsętisrįšuneytiš skal hafa eftirlit meš fjįrreišum embęttisins. Umbošsmašur barna skal gefa forsętisrįšherra įrlega skżrslu um starfsemi sķna į lišnu almanaksįri. Skżrsluna skal prenta og birta opinberlega fyrir 1. september įr hvert. Aš öšru leyti er umbošsmašur barna sjįlfstęšur og óhįšur fyrirmęlum framkvęmdarvalds.
Forsętisrįšherra setur nįnari reglur um starfshętti umbošsmanns barna ķ reglugerš aš fengnum tillögum umbošsmanns.
9. gr. Lög žessi öšlast gildi 1. janśar 1995.