Prenta ķ tveimur dįlkum. Śtgįfa 122a. Uppfęrt til 1. febrśar 1998.
Um hęfi sżslumanna og fulltrśa žeirra til aš fara meš geršir samkvęmt lögum žessum fer eftir reglum laga um hęfi dómara til aš fara meš einkamįl ķ héraši, eftir žvķ sem viš getur įtt. Ekki veldur žaš žó vanhęfi sżslumanns aš hann annist innheimtu kröfu ef krafist er kyrrsetningar eša löggeymslu fyrir henni.
Ef sżslumašur er vanhęfur til aš fara meš gerš samkvęmt lögum žessum setur dómsmįlarįšherra annan löghęfan mann til aš vinna verkiš. Žóknun hans greišist samkvęmt įkvöršun dómsmįlarįšherra śr rķkissjóši.
Um framlagningu gagna viš geršina og varšveislu žeirra, efni bókunar sżslumanns um hana ķ geršabók og undirritun og višurvist votts viš hana skal fariš eftir fyrirmęlum 32. gr., 2. og 3. mgr. 33. gr., 34. gr. og 1. mgr. 51. gr. laga um ašför.
1)Rg. 17/1992.
Ekki er žaš skilyrši kyrrsetningar aš geršarbeišandi leiši sönnur aš réttmęti kröfu sinnar, en synja skal um kyrrsetningu ef ętla veršur af fyrirliggjandi gögnum aš hann eigi ekki žau réttindi sem hann hyggst tryggja.
Žau gögn skulu fylgja kyrrsetningarbeišni sem kröfur geršarbeišanda styšjast viš.
Ef kyrrsetningarbeišni er beint til sżslumanns ķ öšru umdęmi en žar sem geršaržoli į heimilisvarnaržing skal įstęšu žess getiš ķ beišninni.
Ef einhverjir žeir annmarkar eru į mįlstaš geršarbeišanda sem ķ 1. mgr. getur endursendir sżslumašur honum kyrrsetningarbeišnina og fylgigögn hennar įsamt stuttum rökstušningi fyrir įkvöršun sinni.
Įšur en frekari ašgeršir fara fram vegna kyrrsetningarbeišni er sżslumanni rétt aš setja žaš skilyrši aš geršarbeišandi setji tiltekna tryggingu til brįšabirgša eftir įkvöršun hans fyrir greišslu bóta sem geršaržoli kynni aš öšlast rétt til vegna beišninnar eša mešferšar hennar, nema lķklegt sé žį žegar aš tryggingar verši ekki žörf vegna fyrirmęla 3. mgr. 16. gr. Sżslumašur skal, ef meš žarf, tilkynna geršarbeišanda meš sannanlegum hętti įkvöršun sķna um aš tryggingu žurfi aš setja og getur hann žį veitt geršarbeišanda tiltekinn frest til žess, aš žvķ višlögšu aš beišni hans skošist annars fallin nišur.
Um ašrar upphafsašgeršir kyrrsetningargeršar, žann staš sem gerš mį byrja og ljśka og višurvist mįlsašila eša mįlsvara žeirra viš hana skal fariš eftir fyrirmęlum 20.--24. og 35. gr. laga um ašför.
Sżslumašur varšveitir skilrķki fyrir tryggingu geršaržola eša hana sjįlfa ef žvķ er aš skipta, en afhenda skal hann žau eša hana hlutašeiganda žegar af einhverju eftirtalinna atvika veršur:
Ef geršaržoli eša sį sem mįlstaš hans tekur viš geršina krefst aš henni verši frestaš, en geršarbeišandi fellst ekki į žį kröfu, skal sżslumašur įkveša žegar ķ staš hvort hann heldur geršinni įfram eša hvort henni verši frestaš til tiltekins tķma. Aš öšru jöfnu skal ekki fresta geršinni gegn andmęlum geršarbeišanda, nema tryggt megi telja aš geršaržoli hafist ekkert žaš aš sem spillt gęti rétti geršarbeišanda.
Įkveši sżslumašur vegna mótmęla geršaržola eša mįlsvara hans aš stöšva framgang geršar aš nokkru leyti en ekki öllu er geršarbeišanda rétt aš krefjast žess aš geršinni verši žegar fram haldiš aš žvķ leyti sem sżslumašur hefur įkvešiš žótt hann beri enn fremur synjun sżslumanns undir hérašsdómara samkvęmt fyrirmęlum V. kafla.
Žegar vķsaš hefur veriš į eignir til kyrrsetningar fyrir kröfu geršarbeišanda eša fram er komin trygging af hendi geršaržola skv. 10. gr. skal sżslumašur taka endanlega įkvöršun um žį tryggingu sem geršarbeišanda kann aš verša gert aš setja fyrir kyrrsetningu. Viš žį įkvöršun er sżslumašur óbundinn af įkvöršun sinni um tryggingu til brįšabirgša. Setji geršarbeišandi ekki fullnęgjandi tryggingu innan frests sem sżslumašur įkvešur skal geršin felld nišur.
Heimilt er sżslumanni aš kröfu geršarbeišanda aš ljśka kyrrsetningargerš įn tryggingar śr hendi hans ef einhverju eftirtalinna skilyrša er fullnęgt:
Ef tryggingu žarf aš setja og ašilar lżsa sig ekki sammįla um annaš skal hśn aš jafnaši vera ķ formi peninga, en annars ķ sambęrilegu formi, žannig aš greišslu megi fį ķ skjóli hennar įn fullnustugerša. Sżslumanni er rétt aš hafna tryggingu ef telja veršur form hennar óvišunandi eša vafa leika į um veršmęti hennar.
Viš įkvöršun um fjįrhęš tryggingar skal sżslumašur einkum hafa hlišsjón af žvķ aš hverju marki kyrrsetning kunni aš hefta athafnir geršaržola honum til tjóns, hvort lķklegt megi telja aš geršin eša beišnin um hana spilli lįnstrausti hans eša višskiptahagsmunum og hvort hann hafi haft uppi athugasemdir um réttmęti kröfu geršarbeišanda og geršarinnar. Skal einnig tekiš tillit til kostnašar sem geršaržoli kynni sķšar aš hafa af rekstri dómsmįla ķ tengslum viš geršina.
Ef sżslumašur hefur krafiš geršarbeišanda um hęrri tryggingu til brįšabirgša en hann įkvešur aš endingu skal žvķ skilaš sem umfram er.
Hafi višskiptabréf veriš kyrrsett eša skuldakrafa tekur sżslumašur bréfiš eša skilrķki fyrir kröfunni til varšveislu, ef geršarbeišandi krefst, fram til žess tķma sem ķ 1. mgr. getur. Berist sżslumanni greišsla slķkrar kröfu skal hśn varšveitt meš sama hętti og kyrrsettir peningar. Heimilt er sżslumanni aš kröfu geršarbeišanda og į kostnaš hans aš fela öšrum manni innheimtu kyrrsettrar kröfu.
Ašrar kyrrsettar eignir en žęr, sem įkvęši 1. og 2. mgr. taka til, skulu framvegis vera ķ vörslum geršaržola eša annarra sem hann hefur fališ žęr. Žó getur sżslumašur aš kröfu geršarbeišanda tekiš slķka eign śr umrįšum geršaržola eša annars vörslumanns og annast hana sjįlfur į kostnaš geršarbeišanda eša fališ hana öšrum manni žann tķma sem ķ 1. mgr. segir ef hagsmunir geršarbeišanda verša taldir ķ brżnni hęttu aš óbreyttum umrįšum, enda standi réttur žrišja manns žeirri rįšstöfun ekki ķ vegi. Ber sżslumanni aš krefja geršarbeišanda um sérstaka tryggingu viš slķka umrįšatöku vegna spjalla eša afnotamissis geršaržola og kostnašar af varšveislu eignarinnar. Fyrirmęli 3. mgr. 16. gr. eiga ekki viš um slķka tryggingu.
Žrįtt fyrir fyrirmęli 1. mgr. vinnur grandlaus žrišji mašur rétt yfir fasteign eša skrįsettu skrįningarskyldu skipi, hafi kyrrsetningu ekki veriš žinglżst, og yfir višskiptabréfi hafi žaš ekki veriš įritaš um kyrrsetningu. Žį losnar skuldari undan kröfu sem kyrrsett hefur veriš hafi hann greitt geršaržola kröfuna, afborgun af henni eša vexti, ef honum hefur ekki veriš tilkynnt um geršina eša mįtt vera kunnugt um hana af öšrum sökum eša višskiptabréf, sem krafan styšst viš, hefur ekki veriš įritaš um kyrrsetninguna. Žrišja manni, sem varšveitir kyrrsetta eign, er og rétt aš afhenda hana geršaržola hafi honum ekki veriš tilkynnt um kyrrsetningu og hann er grandlaus um hana.
Óheimilt er geršaržola aš nżta eša fara meš kyrrsetta eign, sem hann heldur umrįšum yfir, į nokkurn hįtt sem fariš gęti ķ bįga viš rétt geršarbeišanda. Geršaržola er žó heimilt aš nżta fylgifé fasteignar, skips eša loftfars sem kyrrsett hefur veriš meš slķkri eign, aš žvķ leyti sem naušsynlegt er til ešlilegra nota hennar.
Kyrrsetning fellur nišur ef naušasamningur milli geršaržola og lįnardrottna hans hlżtur stašfestingu, ef bś geršaržola er tekiš til gjaldžrotaskipta eša ef dįnarbś geršaržola er tekiš til skipta įn įbyrgšar erfingja į skuldbindingum žess.
Eftir kröfu geršarbeišanda veršur gerš endurupptekin:
Eftir kröfu geršaržola veršur gerš endurupptekin:
Žrišja manni, sem telur geršina fara ķ bįga viš rétt sinn, er heimilt aš krefjast endurupptöku hennar hafi hann ekki įtt žess kost aš koma fram mótmęlum gegn henni mešan į geršinni stóš.
Beišni um endurupptöku skal beint til žess sżslumanns sem lauk geršinni, en fariš skal meš hana eftir žeim reglum sem almennt gilda um framkvęmd geršar, eftir žvķ sem viš getur įtt. Sżslumašur er óbundinn af fyrri įkvöršunum sķnum aš žvķ leyti, sem žęr geta komiš til endurskošunar viš endurupptöku.
Įkvęši 6.--20. og 22. gr. gilda um löggeymslu eftir žvķ sem viš getur įtt, sbr. žó 3. og 4. mgr.
Sį sem löggeymslu krefst veršur ekki krafinn um tryggingu vegna beišni sinnar eša geršarinnar.
Löggeymsla gengur fyrir fjįrnįmi sem sķšar er gert ķ sömu eign.
Mįl skal ekki höfšaš til stašfestingar löggeymslugerš, en heimilt er aš bera įgreining um hana undir hérašsdóm eftir reglum XV. kafla laga um ašför.
Lögbann veršur ekki lagt viš stjórnarathöfn žess sem fer meš framkvęmdarvald rķkis eša sveitarfélags.
Lögbann veršur ekki lagt viš athöfn:
Viš lögbannsgerš getur sżslumašur eftir kröfu geršarbeišanda tekiš muni śr vörslum geršaržola og varšveitt žį į kostnaš geršarbeišanda uns dómur eša sįtt kvešur į um réttindi mįlsašila hafi munirnir veriš nżttir eša bersżnilega veriš ętlašir til nota viš žį athöfn sem lögbann er lagt viš, enda žyki sżnt aš brżn hętta sé į aš geršaržoli muni nżta žį til aš brjóta lögbanniš ef hann heldur vörslum žeirra.
Žau gögn skulu fylgja lögbannsbeišni sem geršarbeišandi byggir kröfur sķnar į.
Um upphafsašgeršir sżslumanns aš fram kominni lögbannsbeišni skal fariš eftir fyrirmęlum 8. gr., eftir žvķ sem viš getur įtt. Žó mį lögbannsgerš byrja į žeim staš žar sem athöfnin, sem hśn beinist aš, fer eša mun fyrirsjįanlega fara fram.
Įkvęši 11. gr. og 1. mgr. 16. gr. taka til lögbannsgerša.
Um form tryggingar skv. 1. mgr. skal fariš eftir fyrirmęlum 4. mgr. 16. gr.
Beita mį įkvęšum 2. mgr. 29. gr. ef geršaržola er veittur frestur til aš setja tryggingu. Ef trygging er ekki sett innan frestsins skal geršinni žegar fram haldiš aš honum loknum er geršarbeišandi krefst.
Um varšveislu og skil į tryggingu skv. 1. mgr. gilda įkvęši 2. mgr. 10. gr.
Taki sżslumašur til greina kröfu geršaržola um frestun geršarinnar gegn andmęlum geršarbeišanda getur hann aš kröfu geršarbeišanda sett žaš skilyrši fyrir fresti aš geršaržoli lįti af athöfn sinni mešan į fresti stendur.
Rķsi annar įgreiningur viš framkvęmd lögbannsgeršar eša hafi žrišji mašur uppi kröfur viš hana skal fariš eftir fyrirmęlum 13. og 14. gr.
Heimilt er sżslumanni samkvęmt kröfu geršarbeišanda aš leggja į lögbann įn tryggingar af hans hendi ef svo stendur į sem ķ 2., 3. eša 5. tölul. 3. mgr. 16. gr. segir.
Um form lögbannstryggingar gilda įkvęši 4. mgr. 16. gr.
Viš įkvöršun um fjįrhęš lögbannstryggingar skal sżslumašur einkum hafa hlišsjón af žvķ hverju beinu og afleiddu tjóni og hverjum miska geršaržoli kunni aš verša fyrir af stöšvun athafna sinna, hvort geršaržoli hafi haft uppi athugasemdir um réttmęti kröfu geršarbeišanda og geršarinnar og hvern kostnaš geršaržoli kynni sķšar aš hafa af rekstri dómsmįla ķ tengslum viš geršina. Hafi geršarbeišandi krafist aš munir verši teknir śr umrįšum geršaržola skv. 2. mgr. 25. gr. skal įskilin sérstök trygging sem įkvöršuš veršur eftir fyrirmęlum 3. mgr. 19. gr.
Um varšveislu og skil lögbannstryggingar skal fariš eftir įkvęšum 17. gr.
Taka mį upp lögbannsgerš žegar svo stendur į sem ķ 1. mgr., 2. tölul. 2. mgr., 2.--4. tölul. 3. mgr. og 4. mgr. 22. gr. segir. Viš endurupptöku skal fariš eftir 5. mgr. 22. gr., eftir žvķ sem viš getur įtt.
Brjóti geršaržoli af įsetningi eša stórfelldu gįleysi lögbann mį dęma hann ķ mįli, sem geršarbeišandi höfšar, til greišslu sektar, sem renni ķ rķkissjóš, eša ķ varšhald. Hiš sama į viš um ašra menn sem vķsvitandi lišsinna geršaržola ķ broti į lögbanni.
Brjóti geršaržoli eša einhver į hans vegum lögbann af įsetningi eša gįleysi ber žeim aš bęta geršarbeišanda žaš tjón sem brotiš bakar honum. Sękja mį bótakröfu ķ refsimįli skv. 2. mgr.
Fresta mį refsi- eša bótamįli vegna brots į lögbanni žar til dómur hefur gengiš ķ mįli til stašfestingar į lögbanninu.
Heimilt er geršarbeišanda aš krefjast śrlausnar hérašsdómara um ašrar įkvaršanir sem sżslumašur tekur um undirbśning, framkvęmd eša endurupptöku geršar samkvęmt lögum žessum ef hann hefur žį kröfu uppi viš sżslumann įšur en lengra er haldiš viš geršina.
Geršaržola er heimilt aš krefjast śrlausnar hérašsdómara um synjun sżslumanns į kröfu hans um endurupptöku geršar ef hann hefur žį kröfu uppi viš sżslumann innan viku frį žvķ honum veršur synjunin kunn.
Aš žvķ leyti, sem žrišji mašur getur haft hagsmuni af įkvöršun sżslumanns um gerš samkvęmt lögum žessum, er honum heimilt aš krefjast śrlausnar hérašsdómara um hana meš sama hętti og geršaržola.
Įkvaršanir sżslumanns um kyrrsetningar- eša lögbannsgerš, sem ekki hafa veriš bornar undir hérašsdóm samkvęmt framansögšu, verša žaš ekki sķšar nema ķ mįli til stašfestingar geršinni.
Hafi mįl ekki įšur veriš höfšaš um kröfu geršarbeišanda skal ķ einu lagi höfša mįl um hana og til stašfestingar geršinni.
Hafi mįl įšur veriš höfšaš um kröfu geršarbeišanda, en dómur hefur ekki gengiš um hana ķ héraši, skal stašfestingarmįl sameinaš žvķ meš endurupptöku žess ef meš žarf.
Nś hefur hérašsdómur gengiš um kröfu geršarbeišanda žegar stašfestingarmįl er žingfest og dóminum er eša hefur veriš skotiš til ęšra dóms og mį žį hérašsdómari fresta mešferš stašfestingarmįls uns fengin er śrlausn ęšra dóms.
Žegar svo stendur į sem ķ 2. mgr. segir mį sękja mįl ķ žinghį žar sem geršinni var lokiš ef geršaržoli veršur annars sóttur til sakar hér į landi. Stašfestingarmįl skv. 3. og 4. mgr. skal sękja ķ žinghį žar sem mįl um kröfu geršarbeišanda er eša var rekiš.
Ef dómur um kröfu geršarbeišanda, uppkvešinn ķ öšru rķki, yrši ašfararhęfur hér į landi skal hérašsdómari fresta mešferš stašfestingarmįls uns dómur er genginn um kröfuna.
Žótt synjaš sé um stašfestingu geršar ķ hérašsdómi stendur hśn ķ žrjįr vikur frį dómsuppsögu. Aš loknum žeim fresti fellur geršin nišur, nema geršarbeišandi fįi įšur gefna śt stefnu til ęšra dóms til aš fį hérašsdómi hrundiš. Ef ęšri dómur stašfestir įkvęši hérašsdóms um synjun um stašfestingu geršar fellur hśn śr gildi frį dómsuppsögu žar.
Ef stašfestingarmįl veršur ekki žingfest geršarbeišanda aš vķtalausu, žvķ er vķsaš frį dómi eša žaš er hafiš meš samkomulagi mįlsašila stendur geršin ķ eina viku frį žvķ honum uršu žau mįlalok kunn. Aš loknum žeim fresti fellur geršin sjįlfkrafa śr gildi, nema geršarbeišandi hafi įšur fengiš stefnu gefna śt į nż til stašfestingar henni. Ašeins mį žó eitt sinn fara žannig aš, nema žaš verši tališ geršarbeišanda óvišrįšanlegt aš mįli hans hafi lokiš į nż meš žeim hętti.
Samkvęmt kröfu geršaržola er hérašsdómara heimilt aš įkveša aš skipta sakarefni žannig aš stašfestingarmįl verši fyrst ķ staš ašeins sótt og variš um atriši sem varša skilyrši eša framkvęmd geršarinnar sjįlfrar.
Heimilt er mįlsašilum aš ljśka dómsmįli meš réttarsįtt um stašfestingu kyrrsetningar eša lögbanns.
Ef sżknaš er vegna atvika sem fyrst uršu eftir lok geršar skulu bętur žó ašeins dęmdar ef ętla mį aš geršarbeišandi hafi ekki įtt žį kröfu sem geršin įtti aš tryggja.
Ef sżknaš er aš nokkru leyti en ekki öllu af kröfu geršarbeišanda og geršin fellur nišur aš žvķ marki skal geršarbeišandi bęta žaš tjón sem ętla mį aš hlotist hafi af žvķ aš geršin hafi veriš umfangsmeiri en efni voru til.
Ef synjaš er um stašfestingu kyrrsetningar eša lögbanns vegna annmarka į geršinni sjįlfri eša henni hefur ekki veriš réttilega haldiš til laga samkvęmt fyrirmęlum VI. kafla skal geršarbeišandi bęta tjón meš žeim hętti sem ķ 1. mgr. segir ef tališ veršur aš ekki hafi veriš tilefni til geršarinnar. Hiš sama į viš ef löggeymslugerš er felld śr gildi ķ mįli skv. 5. mgr. 23. gr. vegna annmarka į henni sjįlfri.
Fyrirmęli 1.--4. mgr. taka til skašabóta ef geršinni hefur veriš afstżrt meš tryggingu śr hendi geršaržola.
Hafi krafa geršarbeišanda um kyrrsetningu, löggeymslu eša lögbann ekki nįš fram aš ganga fer um bętur eftir 1.--3. mgr., aš žvķ leyti sem beišni um geršina eša rįšstafanir vegna hennar hafa valdiš tjóni.
Höfša mį sjįlfstętt mįl til heimtu skašabóta skv. 42. gr. innan žriggja mįnaša frį žvķ žeim, sem bóta krefst, varš kunnugt um höfnun beišni um geršina, um nišurstöšu stašfestingarmįls eša um nišurfellingu geršar af öšrum sökum. Slķkt mįl mį höfša ķ žeirri žinghį sem geršinni var lokiš eša hennar var beišst.
Kröfu um miskabętur samkvęmt fyrirmęlum laga žessara mį framselja hafi hśn veriš dęmd eša višurkennd. Gengur hśn aš arfi meš sama skilorši, svo og ef mįl hefur veriš höfšaš til heimtu hennar fyrir lįt tjónžola.
...
Fyrirmęli 25. gr. og 1. mgr. 32. gr. gilda um rįšstafanir til aš halda uppi lögbanni sem lagt hefur veriš į fyrir gildistöku laga žessara.
Atriši varšandi kyrrsetningar-, löggeymslu- eša lögbannsgerš, sem upp hafa komiš fyrir gildistöku laga žessara, verša ekki borin undir hérašsdóm eftir fyrirmęlum 5. mgr. 23. gr. eša V. kafla.