Prenta ķ tveimur dįlkum. Śtgįfa 122a. Uppfęrt til 1. febrśar 1998.
Hugtakiš naušungarsala er notaš ķ lögum žessum sem samheiti žeirra rįšstafana sem er getiš ķ 1. mgr.
Um hęfi til aš fara meš framkvęmd naušungarsölu fer eftir reglum um hęfi dómara til aš fara meš einkamįl ķ héraši eftir žvķ sem įtt getur viš. Ekki veldur žaš žó vanhęfi sżslumanns aš hann fari samkvęmt lögum eša stjórnvaldsfyrirmęlum meš innheimtu kröfu sem leišir til ašildar kröfueigandans aš naušungarsölunni.
Ef sżslumašur er vanhęfur til aš annast störf samkvęmt lögum žessum skipar dómsmįlarįšherra annan löghęfan mann til aš leysa žau af hendi. Žóknun hans greišist samkvęmt įkvöršun dómsmįlarįšherra śr rķkissjóši.
Aš žvķ leyti sem mįlefni samkvęmt žessum lögum koma til kasta hérašsdómstóla skal žeim beint til dómstólsins sem hefur dómsvald ķ umdęmi sżslumannsins sem fer meš naušungarsöluna.
Um varšveislu sżslumanna į gögnum um naušungarsölur og heimildir til ašgangs aš žeim eša afhendingar žeirra fer eftir reglum um dómskjöl ķ einkamįlum eftir žvķ sem įtt getur viš.
Viš hérašsdómstóla skal halda skrį um žau mįl sem žeir fį til mešferšar eftir įkvęšum žessara laga. Dómsmįlarįšherra setur reglur1) um form og efni žeirra mįlaskrįa.
1)Rg. 227/1992.
Aš žvķ leyti sem žarf aš virša eign viš naušungarsölu veršur žaš gert af einum manni eša tveimur sem sżslumašur kvešur til ķ žvķ skyni meš bókun ķ geršabók. Žį eina mį kvešja til aš leysa slķk störf af hendi sem hafa nęgilega séržekkingu og yršu taldir hęfir til aš gegna matsstörfum ķ einkamįli žar sem sömu ašilar ęttu ķ hlut. Sżslumašur įkvešur žóknun viršingarmanna.
Til peningakröfu skv. 1. mgr. teljast eftir žvķ sem įtt getur viš veršbętur, vextir, drįttarvextir og önnur samnings- eša lögbundin vanskilaįlög, mįlskostnašur eša innheimtukostnašur, og kostnašur af kröfu, undanfarandi fullnustuašgeršum, naušungarsölunni sjįlfri og ašgeršum ķ tengslum viš hana.
Žegar naušungarsölu er krafist į grundvelli heimildar skv. 1. mgr. verša skjöl fyrir kröfunni, sem er leitaš fullnustu į, aš bera meš sér aš geršarbeišandi sé rétthafi hennar eša njóti handvešréttar ķ henni.
Įkvęšum žessara laga veršur beitt eftir žvķ sem įtt getur viš til aš rįšstafa eign sem er ķ óskiptri sameign ef žess er krafist af einum eša fleiri eigendum aš henni, en žó ekki žeim öllum, og sżnt er aš eigninni verši ekki skipt milli eigenda įn verulegs tjóns eša kostnašar, enda standi hvorki fyrirmęli annarra laga né samnings ķ vegi fyrir aš slķk krafa nįi fram aš ganga.
Žį veršur įkvęšum žessara laga beitt eftir žvķ sem į viš til aš fullnęgja dómi žar sem réttur dómhafans er višurkenndur til aš krefjast slita į óskiptri sameign meš naušungarsölu.
Rįšstöfun eignar į grundvelli 1.--3. mgr. hefur ekki įhrif į réttindi yfir henni umfram žaš sem mundi almennt gęta viš sölu hennar.
Greišsluįskorun skal send geršaržola meš įbyrgšarbréfi eša sķmskeyti eša birt honum af einum stefnuvotti. Frestur skv. 1. mgr. telst frį žeim degi sem geršaržoli eša sį sem er löghęfur til aš taka viš stefnubirtingu fyrir hans hönd fęr eintak greišsluįskorunar ķ hendur eša birting hennar į sér staš.
Įkvęši 2. mgr. 9. gr. gilda um įskorun skv. 1. mgr.
Žegar naušungarsölu er krafist sem į undir įkvęši 3. žįttar skal tiltaka eftir žvķ sem unnt er ķ beišni hver fari meš umrįš eignarinnar og hvar hśn sé nišur komin.
Meš beišni skulu fylgja gögn um heimild til aš krefjast naušungarsölu og aš įskorun hafi veriš beint til geršaržola skv. 9. eša 10. gr. ef viš į. Ef naušungarsölu er krafist į grundvelli vešskuldabréfs er geršarbeišanda žó rétt aš lįta myndrit žess fylgja beišni sinni, en sżslumašur getur hvenęr sem er krafiš hann meš hęfilegum fyrirvara um frumrit skjalsins og skal krefja hann um žaš ekki sķšar en žegar sala fer fram.
Ef naušungarsölu er krafist į skipi eša loftfari sem er skrįš erlendis skulu stašfest gögn frį erlendri réttindaskrį fylgja til upplżsinga um réttindi yfir žvķ.
Jafnmörg afrit af beišninni skulu fylgja henni og nemur fjölda geršaržola. Eitt afrit skal aš auki fylgja ef krafist er naušungarsölu sem įkvęši 3. žįttar taka til.
Fyrningu peningakröfu er slitiš gagnvart geršaržola ef beišni um naušungarsölu til aš fullnęgja henni berst sżslumanni fyrir lok fyrningartķma, beišnin reynist fullnęgja skilyršum 1. mgr. 13. gr. og fullnusta fęst į kröfunni viš söluna. Ef beišnin fellur nišur įn fullnustu kröfunnar getur hśn fyrst fyrnst žegar sex mįnušir eru lišnir frį žvķ žaš geršist. Falli beišnin ekki nišur en fullnusta fęst ekki į kröfunni viš naušungarsöluna getur hśn fyrst fyrnst žegar sex mįnušir eru lišnir frį žeim tķma sem śthlutunargerš söluveršs veršur endanleg skv. 52. gr. Eftir žvķ sem į viš hefur beišni sömu įhrif į forgangsrétt vešhafa fyrir vöxtum.
Geršarbeišandi įbyrgist greišslu kostnašar sem leišir af mešferš beišni hans og naušungarsölunni sjįlfri. Aš žvķ leyti sem kostnašur er ekki greiddur fyrir fram getur sżslumašur krafiš geršarbeišanda um tryggingu fyrir kostnaši eša greišslu įfallins kostnašar.
Telji sżslumašur atvik vera fyrir hendi sem valda žvķ aš beišni verši hafnaš vegna įkvęša 1. mgr. eša af öšrum sambęrilegum įstęšum endursendir hann beišnina žegar ķ staš įsamt stuttum rökstušningi fyrir įkvöršun sinni. Geršarbeišandi getur leitaš śrlausnar hérašsdómara um įkvöršun sżslumanns eftir įkvęšum XIII. kafla.
Hafi beišni borist sżslumanni ķ umdęmi sem heimild stendur til, en hann telur nęrtękara aš hśn hljóti mešferš ķ öšru umdęmi, mį hann framsenda hana sżslumanni ķ žvķ umdęmi aš fengnu samžykki geršarbeišanda.
Įkvęšum 1. mgr. skal beitt žótt sį sem nż beišni berst frį krefjist einnig naušungarsölu į fylgifé meš eigninni sem eldri beišni tók ekki til, en upp frį žvķ tekur naušungarsalan til allra eignanna ķ senn. Įkvęšum 1. mgr. veršur enn fremur beitt žótt nż beišni gangi skemur en eldri ķ žessum efnum.
Nś koma fram tvęr eša fleiri beišnir um naušungarsölu į eign sem er ķ óskiptri sameign, žęr beinast żmist hver aš sķnum hluta eignarinnar eša henni ķ heild og styšjast bįšar eša allar viš heimild skv. 6. gr. Mį sżslumašur žį sameina mešferš žeirra ef hann telur žaš haganlegra, enda verši žaš ašilunum ekki til tjóns. Upp frį žvķ nęr naušungarsalan til žeirra eigna sem beišnirnar gefa til samans tilefni til.
Ef mešferš tveggja eša fleiri beišna hefur veriš sameinuš skv. 2. eša 3. mgr. og ein žeirra fellur nišur ręšst umfang naušungarsölunnar upp frį žvķ af žeim sem standa eftir. Eins skal fariš aš ef geršarbeišandi, sem fer meš beišni sem gengur lengra en beišnir annarra, vill fresta sölu fyrir sitt leyti mešan ašrir krefjast hennar žegar.
Nś hafa ašgeršir eftir beišni um naušungarsölu veriš stöšvašar vegna įkvęša 22. gr. og nż beišni berst sem varšar sömu eign, og mį žį sżslumašur žrįtt fyrir įkvęši 1. og 2. mgr. taka nżju beišnina til sjįlfstęšrar mešferšar. Mešferš beišnanna veršur žį sameinuš į sķšari stigum ef skilyrši verša į nż til ašgerša eftir žeirri eldri.
Beišni um naušungarsölu telst aš auki fallin nišur ef eitthvaš eftirfarandi gerist fram aš žvķ aš boš er samžykkt ķ eignina:
Geršarbeišandi getur leitaš śrlausnar hérašsdóms samkvęmt įkvęšum XIII. kafla um įkvöršun sżslumanns um aš fella nišur beišni hans skv. 2. mgr.
Falli beišnir allra geršarbeišenda nišur veršur ekki frekar af naušungarsölunni.
Fallist sżslumašur į aš geršarbeišanda sé ófęrt aš afla vitneskju um dvalarstaš geršaržola eša hver hann sé stendur žaš ekki ķ vegi frekari ašgerša eftir lögum žessum žótt ekki verši af tilkynningu skv. 1. mgr.
Sżslumašur skal senda geršarbeišanda afrit tilkynningar eša veita honum į annan hįtt žęr upplżsingar sem ella kęmu žar fram.
Žį gilda įkvęši žessa žįttar um naušungarsölu į skrįsettum skipum, sem eru fimm rśmlestir eša stęrri, og skrįsettum loftförum.
Ef geršarbeišandi krefst ķ senn naušungarsölu į eign sem į undir 1. eša 2. mgr. og lausafé sem fylgir henni veršur įkvęšum žessa žįttar einnig beitt um fylgiféš.
Beišni um naušungarsölu į skipi, sem er skrįsett hér į landi, skal beint til sżslumannsins ķ žvķ umdęmi žar sem skipiš er skrįš. Ašgeršum viš naušungarsölu veršur fram haldiš žar žótt skipiš sé flutt milli umdęma sķšar nema geršarbeišendur ęski annars. Ef framkvęmd naušungarsölu flyst milli umdęma žarf ekki aš endurtaka žęr athafnir sem hafa žegar fariš fram.
Beišni um naušungarsölu į loftfari, sem er skrįsett hér į landi, skal beint til sżslumannsins ķ Reykjavķk.
Sé um aš ręša skip eša loftfar sem er skrįsett erlendis mį krefjast naušungarsölu ķ žvķ umdęmi žar sem žaš er statt, en naušungarsalan frestast žį sjįlfkrafa ef žaš fer sķšar śr umdęminu.
Hafi sżslumanni borist tvęr eša fleiri beišnir um naušungarsölu į sömu eign įšur en auglżsing er gefin śt er rétt aš geta beggja eša allra geršarbeišenda ķ henni og samanlagšrar fjįrhęšar sem žeir krefjast fullnustu į. Ef beišnirnar varša ekki aš öllu leyti sömu eignir, en mešferš žeirra veršur žó sameinuš skv. 2. eša 3. mgr. 14. gr., skal heiti eignar tiltekiš ķ einu lagi eins og beišnirnar gefa til samans tilefni til.
Ekki er žörf auglżsingar vegna beišni ef fariš veršur meš hana ķ sameiningu viš eldri beišni skv. 1. eša 2. mgr. 14. gr. og auglżsing um naušungarsöluna hefur žegar veriš gefin śt. Žaš sama į viš ef mešferš beišna veršur sameinuš eftir 3. mgr. 14. gr. og įšur śtgefin auglżsing nęr til žess eignarhluta sem naušungarsölu er krafist į meš nżrri beišni. Breytir engu žótt beišni, sem auglżst var śt af, falli nišur eša henni verši hrundiš ef nż beišni, sem veršur fariš meš ķ sameiningu viš hana, er įšur komin fram og stašiš var réttilega aš auglżsingu um naušungarsöluna.
Ef geršaržoli er erlendur rķkisborgari eša félag sem į ekki heimilisvarnaržing hér į landi og ekki hefur oršiš af tilkynningu til hans, sbr. 2. mgr. 16. gr., skal sżslumašur senda utanrķkisrįšuneytinu afrit auglżsingarinnar, en žaš sendir sķšan afritiš svo fljótt sem verša mį utanrķkisrįšuneyti ķ heimalandi geršaržola.
Ef naušungarsölu er krafist į loftfari sem er skrįsett ķ öšru rķki skal geršarbeišandi fį auglżsingu birta um hana meš minnst eins mįnašar fyrirvara į žeim staš sem loftfariš er skrįsett, en um birtinguna fer aš öšru leyti eftir reglum žess rķkis um auglżsingu naušungarsölu.
Ef naušungarsölu er krafist į skipi eša loftfari sem er skrįsett ķ öšru rķki skal geršarbeišandi tilkynna žeim rétthöfum ķ skipinu eša loftfarinu, sem eiga heimilisvarnaržing erlendis og veršur nįš til į grundvelli framkominna gagna, um žau atriši sem koma fram ķ auglżsingu skv. 19. gr. Tilkynningin skal send ķ įbyrgšarbréfi.
Ef geršaržoli mętir eša einhver fyrir hans hönd kynnir sżslumašur honum framlögš gögn og veitir naušsynlegar leišbeiningar um réttarstöšu hans og kröfu geršarbeišanda į sama hįtt og dómara ķ einkamįli ber aš leišbeina ólöglęršum mįlsašila. Geršaržola er skylt aš segja satt og rétt frį öllu sem sżslumašur krefur hann svara um og skiptir mįli um framgang naušungarsölunnar.
Ef įgreiningur veršur viš fyrirtöku skv. 21. gr. um hvort naušungarsalan fari fram eša hvernig verši stašiš aš henni tekur sżslumašur įkvöršun um įgreiningsefniš žegar ķ staš. Aš jafnaši skulu mótmęli af hendi geršaržola eša žrišja manns ekki stöšva naušungarsölu nema žau varši atriši sem sżslumanni ber aš gęta af sjįlfsdįšum eša sżslumašur telur žau annars valda žvķ aš óvķst sé aš geršarbeišandi eigi rétt į aš naušungarsalan fari fram. Taki sżslumašur ekki til greina mótmęli geršaržola eša žrišja manns stöšvar žaš ekki frekari ašgeršir aš hlutašeigandi lżsi yfir aš hann muni bera gildi naušungarsölunnar undir hérašsdóm eftir įkvęšum XIV. kafla.
Fallist geršarbeišandi ekki į įkvöršun sżslumanns skv. 1. eša 2. mgr. getur hann leitaš śrlausnar hérašsdóms um hana eftir įkvęšum XIII. kafla. Stöšvast žį um leiš frekari ašgeršir viš naušungarsöluna aš žvķ leyti sem žęr geta veriš hįšar įkvöršuninni.
Ašrir en geršarbeišendur geta leitaš śrlausnar hérašsdóms um įkvöršun sżslumanns eftir įkvęšum XIII. kafla ef geršarbeišendur eru allir samžykkir žvķ eša ef įkvöršunin varšar ašeins einn geršarbeišenda, žį hann fyrir sitt leyti. Stöšvast žį frekari ašgeršir viš naušungarsöluna meš sama hętti og segir ķ 3. mgr. Öšrum en geršarbeišendum er žó jafnan heimilt aš fį leyst śr sķnum kröfum um įkvöršun sżslumanns, ef geršarbeišandi leitar śrlausnar um hana skv. 3. mgr.
Hafi ašgeršir viš naušungarsölu veriš stöšvašar aš öllu leyti vegna įkvęša 1.--4. mgr. tekur sżslumašur beišni um hana fyrir į nż af sjįlfsdįšum ef og žegar honum veršur kunnugt um aš skilyršum sé fullnęgt til žess. Eins skal fariš aš ef sżslumanni berst nż beišni um naušungarsölu į eigninni įšur en skilyrši eru til aš taka fyrri beišni fyrir į nż, enda varši ekki hindrun gagnvart fyrri beišninni framgang naušungarsölu eftir nżju beišninni. Sżslumašur tilkynnir geršarbeišendum og geršaržola um fyrirtökuna meš žeim hętti sem segir ķ 16. gr. nema hśn hafi žegar veriš įkvešin viš fyrri fyrirtöku.
Įkvęšum 1.--5. mgr. veršur beitt į sķšari stigum naušungarsölu fram aš žvķ aš ašgeršum viš hana er lokiš.
Sżslumašur getur oršiš viš ósk skv. 1. mgr. žótt geršarbeišandi samžykki hana ekki eša ašili skv. 3. eša 4. tölul. 2. gr. męli gegn henni, ef sżslumašur telur raunhęft aš rįšstöfun skv. VI. kafla geti tekist og aš žaš muni engu breyta um lķkindi fyrir aš hlutašeigandi fįi fullnustu af andvirši eignarinnar į hvorn veginn verši stašiš aš sölu hennar.
Įkvęšum 1.--3. mgr. veršur beitt žótt ósk žessa efnis komi fyrst fram į sķšari stigum, ef hśn kemur žó fram įšur en byrjaš er aš leita boša ķ eignina į uppboši skv. 32. gr.
Komi fram nż beišni um naušungarsölu į eigninni eftir aš tķmi til aš byrja uppboš hefur veriš įkvešinn skv. 1. mgr. getur sżslumašur įn sérstakrar fyrirtöku oršiš viš ósk nżja geršarbeišandans um aš žeirri įkvöršun verši breytt, ef tafir eru meiri en hann hefši oršiš aš sęta meš žvķ aš vera eini geršarbeišandinn. Fyrri geršarbeišanda og geršaržola skal tilkynnt um slķka breytingu meš žeim hętti sem segir ķ 1. mgr. 26. gr.
Sżslumašur skal fį birta auglżsingu um byrjun uppbošs į eign meš minnst žriggja daga fyrirvara ķ dagblaši eša į annan samsvarandi hįtt. Ķ auglżsingunni skal koma fram heiti eignarinnar, nöfn geršaržola og geršarbeišenda, og hvar og hvenęr uppbošiš byrji.
Hafi uppboš ekki byrjaš į eigninni innan eins įrs frį fyrirtöku skv. 21. gr. teljast allar framkomnar beišnir um naušungarsöluna sjįlfkrafa fallnar nišur įn tillits til žess hvenęr žęr bįrust sżslumanni, sbr. žó 3. mgr. Žetta gildir žó ekki ef ašgeršir viš naušungarsöluna hafa veriš stöšvašar meš öllu vegna mešferšar dómsmįls og uppbošiš byrjar innan žriggja mįnaša frį žvķ įgreiningurinn var leiddur til lykta eša ef ašgeršum var varnaš meš heimild til greišslustöšvunar eša til aš leita naušasamnings og uppbošiš byrjar innan sama tķma frį žvķ heimildin leiš undir lok.
Ef naušungarsala fer fram ķ sameiningu eftir beišnum tveggja eša fleiri geršarbeišenda og oršiš hefur aš auglżsa skv. 19. gr. um beišni fleiri en eins žeirra telst eins įrs frestur skv. 2. mgr. frį žvķ sķšari eša sķšasta beišnin var tekin fyrir skv. 21. gr.
Auglżsing um almenna uppbošsskilmįla skal birt ķ Stjórnartķšindum.1) Teljast žeir alltaf gilda ef annaš er ekki įkvešiš sérstaklega vegna uppbošs į tiltekinni eign.
Ef um uppboš er aš ręša į eign, sem almennir uppbošsskilmįlar hęfa ekki, įkvešur sżslumašur ótilkvaddur ķ hverjum atrišum verši vikiš frį žeim svo višeigandi sé. Įkvöršun um žetta skal bókuš ķ geršabók.
Ekki veršur vikiš frį almennum uppbošsskilmįlum ef telja mį hęttu į aš žaš torveldi aš mun sölu į eigninni, horfi ašila aš naušungarsölunni eša žrišja manni ólöglega til tjóns, leiši til mismununar į rétthöfum yfir eigninni eša tefji óhęfilega aš geršarbeišendur fįi fullnustu, nema hlutašeigendur lżsi sig samžykka žvķ.
Žegar naušungarsala tekur til eigna meš žeim hętti sem segir ķ 1. mgr. mį sżslumašur einnig įkveša aš leita boša ķ žęr žannig aš annars vegar verši bošiš ķ žęr allar ķ senn og hins vegar hverja fyrir sig. Slķkt mį įkveša žótt žegar sé lokiš aš leita boša į annan hvorn veginn.
Ef boša er leitaš sérstaklega ķ hverja eign fyrir sig veršur ašeins rįšstafaš žeim fjölda žeirra sem žarf til aš veita geršarbeišendum fullnustu. Séu horfur į aš ekki žurfi aš rįšstafa öllum eignunum er sżslumanni rétt aš taka tillit til óska geršaržola um žaš ķ hverri röš boša verši leitaš ķ žęr.
Įšur en boša veršur leitaš ķ eignina skal sżslumašur greina frį eftirfarandi aš žvķ leyti sem er unnt og getur įtt viš:
Aš žessu bśnu gefur sżslumašur kost į aš koma fram athugasemdum viš undirbśning og framkvęmd naušungarsölunnar til žessa.
Óheimilt er sżslumanni sjįlfum aš gera boš ķ eignina, fulltrśa hans sem heldur uppbošiš, starfsmanni hans sem er žar viš störf eša öšrum manni fyrir hönd einhvers žessara.
Boš ķ eignina skal virt aš vettugi ef žaš er gert ķ nafni geršaržola og naušungarsölunnar hefur veriš krafist į grundvelli 6. gr.
Samningur, sem horfir til takmörkunar į rétti manns til aš gera boš ķ eignina, skuldbindur hann ekki.
Kaupréttur, forkaupsréttur, endurkaupsréttur eša innlausnarréttur veitir ekki rétt til aš ganga inn ķ boš sem annar mašur gerir ķ eignina nema svo sé sérstaklega męlt ķ lögum.
Sżslumašur getur krafist aš sį sem gerir boš ķ eignina leiši žegar aš žvķ rök aš hann geti stašiš viš žaš, aš žvķ višlögšu aš boš hans verši virt aš vettugi. Sżslumašur getur einnig sett žaš skilyrši fyrir aš boš verši tekiš til įlita aš trygging verši sett fyrir žvķ innan frests og ķ žvķ formi sem hann męlir fyrir um.
Boš ķ eignina skal vera tiltekinnar fjįrhęšar og hverju sinni ljóst hver geri žaš og eftir atvikum fyrir hvers hönd. Žannig skal hvert boš bókaš ķ geršabók og ekki lżst eftir öšru fyrr en aš žvķ bśnu.
Žegar sżslumašur hefur lżst žrķvegis eftir hęrri bošum įn žess aš nokkuš komi fram lętur hann hamar falla til marks um aš ekki verši tekiš viš frekari bošum. Įšur getur hann žó gefiš višstöddum kost į aš gera frekari boš ķ eignina žótt lęgri séu en hęsta boš.
Nś hefur fengist boš ķ eignina, allir ašilar aš naušungarsölunni eru višstaddir eša einhver fyrir žeirra hönd žegar hamar fellur skv. 3. mgr. 33. gr. og žeir lżsa žvķ yfir aš žeir uni viš aš ekki verši leitaš meira eftir bošum ķ eignina, og er žį uppboši lokiš. Uppboši veršur einnig lokiš žótt vešhafi sé ekki višstaddur eša gefi ekki slķka yfirlżsingu, ef sżnt er aš žaš megi taka einhverju framkomnu boši og žaš nęgi til fullnustu žeim kröfum sem hann getur gert ķ söluveršiš.
Sżslumašur skal aš jafnaši įkveša hvar og hvenęr uppboši verši fram haldiš um leiš og lokiš er aš leita boša ķ eignina skv. 3. mgr. 33. gr. Žį įkvöršun žarf ekki aš tilkynna frekar žeim sem voru višstaddir žegar hśn var kynnt.
Žegar įkvöršun hefur veriš tekin um framhald uppbošs skal sżslumašur svo fljótt sem verša mį tilkynna öllum ašilum aš naušungarsölunni sem veršur nįš til um hana, sbr. žó 2. mgr. Tilkynningin skal send ķ įbyrgšarbréfi eša sķmskeyti eša meš öšrum sambęrilegum hętti.
Sżslumašur skal jafnframt fį birta auglżsingu um framhald uppbošs ķ Lögbirtingablaši meš minnst viku fyrirvara ef ekki er vitaš hvert megi senda geršaržola tilkynningu skv. 3. mgr.
Žį skal sżslumašur auglżsa framhald uppbošs meš žeim hętti sem segir ķ 2. mgr. 26. gr. Skal tekiš fram ķ auglżsingunni aš um framhald uppbošs sé aš ręša.
Uppboši į fasteign eša réttindum yfir fasteign, sem įkvęši 1. mgr. 17. gr. taka til, skal fram haldiš į eigninni sjįlfri. Uppboši į skrįsettu skipi eša loftfari veršur aš jafnaši fram haldiš į starfstofu sżslumanns, en sżslumašur mį žó flytja uppboš žašan aš eigninni sjįlfri ef hśn er žį ķ umdęmi hans og hann telur aš hęrri boš kunni aš fįst meš žeim hętti.
Žegar uppboši er fram haldiš į eigninni sjįlfri eša viš hana er umrįšamanni hennar skylt aš veita žeim sem eru viš uppbošiš ašgang aš henni til skošunar įšur en leitaš er boša ķ hana. Sé enginn višstaddur til aš veita ašgang aš eigninni eša reynt aš hindra ašgang er sżslumanni rétt aš lįta žegar ķ staš brjóta upp lęsingar eša vinna į annan hįtt bug į hindrun, en [lögreglu]1) er skylt aš verša viš tilmęlum hans um aš framfylgja įkvöršun ķ žeim efnum og mega žeir beita valdi ķ žvķ skyni.
Žegar boša er leitaš ķ eignina viš framhald uppbošs skal byrjaš žar sem frį var horfiš žegar hętt var aš taka viš frekari bošum skv. 3. mgr. 33. gr. Eftir aš boš hafa komiš fram aš žessu sinni og sżslumašur hefur žrķvegis lżst eftir öšrum bošum įn žess aš žau komi fram lętur hann hamar falla til marks um aš uppbošinu sé lokiš.
Ef naušungarsölunnar var krafist į grundvelli 6. gr. og ekki er bošiš meira ķ eignina en svo aš enginn geršarbeišenda geti fengiš neitt ķ sinn hlut af söluveršinu skal telja beišnir um naušungarsöluna fallnar nišur.
Ef uppboši er fram haldiš skv. 1. mgr. skal fariš eftir įkvęšum 35. og 36. gr., en frestur til framhalds uppbošsins skal žó vera svo skammur sem verša mį.
Įkvöršun sżslumanns um hvort uppboši verši fram haldiš skv. 1. mgr. veršur ekki borin undir hérašsdóm.
Jafnan skal taka žvķ boši sem kom hęst fram ef sżslumašur telur ekki sérstaka įstęšu til aš draga ķ efa aš žaš verši efnt, enda hafi žį trygging veriš sett fyrir žvķ meš fullnęgjandi hętti, hafi hśn veriš įskilin. Verši hęsta boši ekki tekiš skal žaš nęsta metiš meš sama hętti. Hafi tvö boš eša fleiri veriš jöfn skal sżslumašur taka žvķ sem honum žykir lķklegra aš verši efnt.
Žegar įkvešiš hefur veriš hverju boši verši tekiš tilkynnir sżslumašur žeim sem gerši bošiš meš tryggum hętti um aš žaš verši samžykkt ef greišsla berst ķ samręmi viš uppbošsskilmįla į tilteknum tķma. Žegar sś greišsla er komin fram telst bošiš sjįlfkrafa samžykkt. Sżslumanni er žó rétt aš krefjast um leiš tryggingar fyrir frekari efndum bošsins og telst žaš žį ekki samžykkt nema hśn sé sett.
Nś berst ekki greišsla meš žeim hętti sem segir ķ 3. mgr., og skal žį sżslumašur taka önnur boš til įlita į nż og įkveša hverju žeirra verši tekiš ķ stašinn. Ef ekkert annaš boš žykir koma til įlita skal uppboš haldiš į nż samkvęmt įkvęšum 35. og 36. gr. Krefja mį žann sem vanefnir boš sitt um mismuninn į bošinu og žvķ sem fęst endanlega fyrir eignina, en viš mįlshöfšun ķ žvķ skyni gilda įkvęši 3. mgr. 46. gr.
Žeim sem hefur gert boš ķ eignina er heimilt aš framselja réttindi og skyldur sem fylgja žvķ. Frį žvķ framsal er tilkynnt sżslumanni kemur framsalshafi ķ staš framseljanda, en žó žannig aš žeir įbyrgjast bįšir fyrir annan og annar fyrir bįša efndir bošsins.
Žótt kaupandi neyti heimildar 1. mgr. til aš efna boš sitt meš öšru en peningagreišslu til sżslumanns losnar hann ekki į žann hįtt undan skyldum sķnum nema aš žvķ leyti sem kröfurnar, sem hann greišir öšrum, tekur aš sér eša tekur undir sjįlfum sér, verša višurkenndar ķ endanlegri śthlutunargerš söluveršs. Nś telur sżslumašur óvķst aš hverju marki slķkar kröfur verši višurkenndar, og getur hann žį krafiš kaupanda um tryggingu fyrir samsvarandi greišslu meš peningum og vöxtum sem greišslan hefši ella boriš. Verši slķk trygging ekki sett ķ žvķ formi og innan žess frests sem sżslumašur įkvešur skal litiš svo į aš vanefndir hafi oršiš į greišslu.
Nś er įkvešiš ķ uppbošsskilmįlum aš kaupandi greiši tiltekinn hluta söluveršs viš samžykki bošs en eftirstöšvar žess į sķšari tķma, og getur hann žį efnt skyldu sķna til greišslu viš samžykki bošs aš nokkru eša öllu meš öšru en peningum. Liggi ekki žegar fyrir aš söluveršiš greišist aš fullu meš öšru en peningum skal sś fjįrhęš dregin frį söluverši sem er žó žegar sżnt aš verši greidd žannig, en kaupanda ber žį aš greiša meš peningum žaš hlutfall mismunarins sem er męlt ķ uppbošsskilmįlum aš beri aš greiša viš samžykki bošs. Komi sķšar ķ ljós aš of mikiš hafi veriš greitt meš peningum ķ žaš sinn eša of lķtiš skal žaš sem ber į milli greitt meš žeim innlįnsvöxtum sem vinnast aš öšru leyti af söluveršinu.
Aš žvķ leyti sem geršaržoli kann aš eiga rétt til greišslu af söluveršinu er kaupanda heimilt, meš sömu skilyršum og segir ķ 1.--3. mgr., aš standa skil į žvķ meš žvķ aš lżsa yfir skuldajöfnuši meš kröfu sinni į hendur geršaržola ef almennum skilyršum skuldajafnašar er fullnęgt og kaupandi hefur eignast kröfuna įšur en uppbošinu var lokiš.
Ef annaš er ekki įkvešiš ķ uppbošsskilmįlum greišir kaupandi ekki vexti af söluverši nema vanefndir verši af hans hendi, sbr. žó 2. og 3. mgr.
Viš fyrirtöku skv. 1. mgr. leitar sżslumašur tillagna ašilanna um žau atriši sem er getiš ķ 42. gr. Sżslumašur tekur žar įkvöršun ķ žeim efnum.
Bókaš skal ķ geršabók um žaš sem fer fram viš fyrirtökur eftir įkvęšum žessa kafla.
Įkvęšum 30. gr. skal beitt eftir žvķ sem įtt getur viš.
Sżslumašur skal aš jafnaši fela einum eša fleiri löggiltum fasteignasala, hérašsdóms- eša hęstaréttarlögmanni aš leita tilboša ķ eignina eins og ef um frjįlsa sölu hennar vęri aš ręša.
Óski ašili aš naušungarsölunni eftir žvķ getur sżslumašur lįtiš virša eignina, en kostnaš af žvķ skal sį sem óskar viršingar bera um sinn. Ef sķšar kemur fram aš réttmęt įstęša hafi veriš til aš leita viršingar mį sżslumašur fallast į endurkröfu fyrir kostnaši af henni eins og um sölulaun vegna eignarinnar vęri aš ręša, enda hafi henni žį veriš komiš ķ verš.
Į žvķ tķmabili, sem um ręšir ķ 1. mgr., veršur ekki gert fjįrnįm ķ eigninni, hśn kyrrsett eša tekin ķ löggeymslu. Ekki stendur žetta ķ vegi fyrir aš slķkri gerš verši beint aš rétti sem geršaržoli kann sjįlfur aš geta notiš til aš fį greiddan hluta söluveršs.
Berist sżslumanni tilboš ķ eignina sem hann telur mega taka bošar hann til fyrirtöku meš tryggum hętti žį ašila sem hafa ekki gefiš yfirlżsingu skv. 1. mgr. Ķ bošun skal greina meginefni tilbošs nema afrit žess fylgi meš.
Viš fyrirtöku, sem er bošaš til skv. 2. mgr., kynnir sżslumašur framkomiš tilboš og gefur ašilum kost į aš tjį sig um žaš. Vilji žeir ekki allir una viš tilbošiš skal sżslumašur leita eftir bošum ķ eignina hjį žeim sem eru višstaddir. Aš žvķ geršu skal žeim sem fį ekki kröfum sķnum fullnęgt meš framkomnum bošum gefinn kostur į aš ganga inn ķ hęsta boš. Sżslumašur įkvešur sķšan hvort hann taki framkomnu boši og eftir atvikum hvaša.
Žį skal ašgeršum eftir įkvęšum žessa kafla hętt ef:
Sżslumašur getur enn fremur įkvešiš aš ašgeršum eftir fyrirmęlum žessa kafla verši hętt ef geršaržoli eša annar umrįšamašur eignarinnar veršur ekki viš tilmęlum žess, sem hefur veriš fališ aš leita boša ķ hana, um aš veita ašgang aš henni til sżningar eša leitast į annan hįtt viš aš spilla fyrir sölutilraunum.
Telji sżslumašur efni til aš hętta ašgeršum vegna įkvęša 1.--3. mgr. kynnir hann įkvöršun um žaš viš fyrirtöku sem hefur veriš bošaš til af žvķ eša öšru tilefni. Um leiš skal įkvešiš um byrjun uppbošs eftir įkvęšum 24. gr.
Hafi ašgeršum eftir įkvęšum žessa kafla veriš hętt veršur ekki gripiš til žeirra öšru sinni viš sömu naušungarsölu.
Sżslumašur varšveitir žaš sem er innheimt af söluverši į reikningi viš banka eša sparisjóš žar til žvķ er rįšstafaš viš śthlutun.
Viš rekstur dómsmįls eša fullnustugerš til heimtu söluveršs, afslįttar af žvķ, skašabóta eša riftunar kaupa viš naušungarsölu kemur sżslumašur fram ķ embęttisnafni sem ašili mįls ķ staš žeirra sem kunna aš eiga tilkall til hlutdeildar ķ söluverši, enda hafi śtborgun žess ekki veriš lokiš. Skyldu sem kann aš vera lögš į embętti hans af žvķ tilefni veršur ašeins fullnęgt af söluveršinu.
Verši verulegar vanefndir af hendi kaupanda skal sżslumašur kvešja hann meš sannanlegum hętti til fyrirtöku, svo og žį sem hafa gert kröfur um greišslu af söluveršinu. Žar įkvešur sżslumašur aš fengnu įliti žeirra hvort kaupunum verši haldiš uppi į kaupanda eša rift. Vilji kaupandi eša ašili aš naušungarsölunni, sem hefur hagsmuna aš gęta, ekki una įkvöršun um riftun kaupanna getur hann leitaš śrlausnar hérašsdóms samkvęmt įkvęšum XIII. kafla. Ašgeršum skv. 3. mgr. veršur žį ekki framfylgt fyrr en įgreiningurinn hefur veriš leiddur til lykta.
Nś er įkvešiš aš rifta kaupum sem hafa įtt sér staš į uppboši, og mį žį hvort heldur taka öšru boši sem kom fram ķ eignina eša bjóša hana upp į nż eftir įkvęšum 35. og 36. gr. Hafi eigninni upphaflega veriš rįšstafaš eftir reglum VI. kafla mį taka öšru boši sem liggur fyrir ķ hana eša reyna sams konar rįšstöfun į nż, en aš öšrum kosti skal hśn bošin upp eftir reglum V. kafla.
Eigi riftun sér staš mį krefja upphaflegan kaupanda um mismun milli bošs hans sem var samžykkt og žess sem sķšan fęst fyrir eignina, svo og um bętur vegna kostnašar sem vanefndir hans hafa leitt til. Upphaflegum kaupanda veršur ekki endurgreitt žaš sem hann hefur greitt af boši nema aš žvķ leyti sem er sżnt aš ekki sé tilefni til aš hafa slķka kröfu uppi į hendur honum.
Komi fram krafa af hendi kaupanda skv. 1. mgr. skal sżslumašur boša hann til fyrirtöku, svo og žį sem kynnu aš fara į mis viš greišslur ef krafa hans yrši tekin til greina. Verši įgreiningur um kröfuna tekur sżslumašur įkvöršun um hana, en kaupandi eša ašili aš naušungarsölunni, sem hefur hagsmuna aš gęta, mį leita śrlausnar hérašsdóms um hana samkvęmt įkvęšum XIII. kafla.
Kröfulżsing skal vera skrifleg og tekiš fram ķ hvers žįgu hśn sé gerš, viš hverja heimild tilkall til greišslu sé stutt og hverrar rétthęšar sé krafist viš śthlutun söluveršs. Žį skal koma fram hverrar fjįrhęšar sé krafist og hśn sundurlišuš nįkvęmlega. Žau gögn skulu fylgja kröfulżsingu sem hśn er studd viš.
Kröfulżsing slķtur fyrningu kröfu į hendur geršaržola ef hśn berst sżslumanni fyrir lok fyrningartķma og krafan fęst greidd af söluveršinu. Fįist krafan ekki greidd aš fullu af söluveršinu getur hśn fyrst fyrnst žegar sex mįnušir eru lišnir frį žeim tķma sem śthlutunargerš er oršin endanleg skv. 52. gr., enda hafi lżsing hennar fullnęgt žvķ sem segir ķ 2. mgr.
Nś hvķla önnur réttindi į eigninni en vešréttindi og žau fį ekki aš standa óhögguš vegna naušungarsölunnar, og getur žį rétthafinn lżst greišslukröfu ķ söluveršiš sem miši viš žaš tjón sem hann bķši af žvķ aš réttindi hans falli nišur.
Lżsi geršarbeišandi ekki kröfu ķ söluveršiš skal litiš svo į aš hann krefjist greišslu žeirrar fjįrhęšar sem kemur fram ķ beišni hans.
Geršaržoli žarf ekki aš lżsa kröfu um greišslu žess sem kann aš standa eftir af söluverši aš fullnęgšum kröfum annarra.
Nś hafa tvęr eša fleiri eignir veriš seldar ķ einu lagi og réttindi yfir žeim bįšum eša öllum eru ekki žau sömu aš žvķ leyti sem er unnt aš fullnęgja žeim, og skal žį skipta söluveršinu į eignirnar. Hafi boša veriš leitaš ķ eignirnar skv. 2. mgr. 30. gr. skal skiptingin aš jafnaši rįšast af hlutföllum milli hęstu boša ķ hverja eša hvora žeirra. Aš öšrum kosti aflar sżslumašur viršingar į eignunum og skiptir söluveršinu hlutfallslega eftir henni, en kostnašur af viršingu greišist žį jafnhliša sölulaunum.
Žegar įkvešiš er ķ frumvarpi hvaš greišist af einstökum kröfum skal mišaš viš aš vextir, veršbętur og gengistrygging reiknist af žeim til žess dags sem uppboši lauk į eigninni. Ef eign var rįšstafaš eftir įkvęšum VI. kafla mišast śtreikningur viš žann dag sem tilboš, sem hefur veriš samžykkt, var gert.
Nś hefur kröfu veriš lżst um greišslu af söluveršinu eša hśn kemur fram ķ beišni um naušungarsölu og sżnt er aš hśn fįist greidd aš nokkru eša öllu, og skal žį sżslumašur leggja mat į žaš af sjįlfsdįšum viš gerš frumvarps meš hverri fjįrhęš og hvar ķ réttindaröš krafan verši višurkennd aš lögum į grundvelli framkominna gagna. Ef krafa er fyrnd eša hefur glataš réttarvernd aš einhverju marki skal sżslumašur fęra nišur fjįrhęš hennar ķ frumvarpi sem žvķ nemur af sjįlfsdįšum. Ef kröfu hefur ekki veriš lżst fyrr en eftir žann tķma sem segir ķ 1. mgr. 49. gr. veršur ekki śthlutaš af söluveršinu til greišslu mįlskostnašar eša annars innheimtukostnašar af henni.
Nś hefur réttindum veriš žinglżst į eignina en kröfu er ekki lżst ķ skjóli žeirra og rétthęš žeirra er slķk aš greišsla ętti aš koma ķ hlut rétthafans af söluveršinu. Skal žį sżslumašur gera rįš fyrir greišslu kröfu ķ frumvarpinu meš žeirri fjįrhęš sem hśn gęti hęst oršiš eftir hljóšan žinglżsts skjals um réttindin ef henni yrši sķšar lżst.
Ķ frumvarpi veršur ekki tekiš tillit til óžinglżstra réttinda yfir eigninni nema kröfu hafi veriš lżst ķ skjóli žeirra.
Ef til įlita kemur aš greiša kröfu sem er skilyrt eša umdeild skal gera rįš fyrir henni ķ frumvarpi meš žeirri fjįrhęš sem mį ętla aš hśn geti hęst numiš.
Nś kemur krafa um greišslu af söluverši fyrst fram eftir gerš frumvarps en įšur en fresti skv. 1. mgr. er lokiš og hśn gengur framar kröfum sem var ętlaš aš greiša eftir žvķ, og skal žį sżslumašur gera breytingar į frumvarpinu eftir žvķ sem efni standa til. Slķkar breytingar skulu tilkynntar žeim sem verša aš sęta röskun į fyrirhugašri śthlutun sinni, og skal sżslumašur įkveša sérstakan frest handa žeim til aš koma fram andmęlum gegn breytingunum ef žurfa žykir. Eins skal fariš aš ef kröfu er fyrst lżst į žessum tķma ķ skjóli vešréttar sem sżslumašur hefur gert rįš fyrir greišslu į skv. 5. mgr. 50. gr.
Ef mótmęli koma ekki fram gegn frumvarpi telst žaš endanleg śthlutunargerš söluveršs viš lok frests skv. 51. gr. Hafi įgreiningur stašiš um frumvarp telst žaš endanleg śthlutunargerš söluveršs žegar hann hefur veriš leiddur til lykta, eftir atvikum meš žeim breytingum sem žaš hefur žį sętt fyrir dómi.
Nżjum kröfum um greišslu af söluverši eša hękkun į greišslu frį žvķ sem greinir ķ śthlutunargerš veršur žvķ ašeins komiš fram eftir lok frests skv. 51. gr. aš fyrir liggi samžykki allra sem slķk breyting getur varšaš, enda hafi greišslum samkvęmt śthlutunargerš ekki enn veriš lokiš žannig aš girt sé fyrir breytingu.
Komi til lękkunar į kröfu frį žvķ sem segir ķ śthlutunargerš skal geršur višauki viš hana um rįšstöfun į višeigandi fjįrhęš. Slķkan višauka žarf sżslumašur ekki aš bera undir ašila nema hann telji óvķst um réttindi til greišslu.
Žegar komiš er aš greišslu skv. 1. mgr. skal fundiš hvaš hafi unnist ķ vexti af söluverši. Vöxtum skal jafnaš nišur į žį sem hafa ekki enn fengiš greitt samkvęmt śthlutunargerš ķ hlutfalli viš fjįrhęš kröfu hvers žeirra. Hlutdeild ķ vöxtum greišist sķšan hverjum fyrir sig samhliša žvķ sem honum ber eftir śthlutunargerš.
Hafi greišsla skv. 7. mgr. 50. gr. veriš įkvešin ķ śthlutunargerš skal sżslumašur leggja hana į sérgreindan reikning viš banka eša sparisjóš, žar sem féš skal varšveitt žar til rįšiš er um tilkall til žess.
Aš žvķ leyti sem geymslufé skv. 1. eša 2. mgr. veršur ekki rįšstafaš samkvęmt śthlutunargerš skal sżslumašur taka śthlutunina upp į nż og verja fénu til greišslu handa žeim sem stóšu nęstir žegar śthlutun var rįšin ķ byrjun. Sżslumašur getur fariš svo aš sem segir ķ 51. og 52. gr. ef hann telur įgreining geta stašiš um tilkall til fjįrins, en ekki veršur žį hreyft viš žvķ sem var įšur slegiš föstu ķ śthlutunargerš. Ef ekki er kunnugt um neinn sem getur gert tilkall til fjįrins greišir sżslumašur žaš ķ rķkissjóš, en gefi sį sig sķšar fram sem įtti rétt til fjįrins skal honum greitt žaš śr rķkissjóši ef krafa hans er ekki fyrnd.
Um umrįšarétt kaupanda viš naušungarsölu skv. VI. kafla fer eftir žvķ sem hefur samist.
Nś hefur gildi naušungarsölu veriš boriš undir dóm eftir įkvęšum XIV. kafla įšur en kaupandi tekur viš umrįšum eignarinnar, og getur žį geršaržoli krafist žess aš leyst verši śr žvķ meš śrskurši undir rekstri žess mįls, hvort honum eša öšrum umrįšamanni verši vikiš af eigninni fyrr en lyktir žess eru fengnar.
Hafi naušungarsölu veriš krafist eftir heimild ķ 6. eša 7. gr. falla nišur öll vešbönd, umrįšaréttindi, kvašir, höft og önnur réttindi yfir eigninni viš śtgįfu afsals nema annaš leiši beinlķnis af lögum, eignin hafi veriš seld meš žeim skilmįlum aš žau standi ķ tilteknum atrišum óhögguš eša kaupandinn hafi sķšar tekiš žau aš sér. Ķ afsali skal tekiš fram hver réttindi yfir eigninni falli brott.
Aš žvķ leyti sem réttindum sem falla brott skv. 1. mgr. hefur veriš žinglżst skulu žau afmįš viš žinglżsingu afsals.
Rétt er žeim sem kann aš verša krafinn um eftirstöšvar skuldbindingar aš höfša mįl į hendur kaupanda til aš fį žęr fęršar nišur samkvęmt žvķ sem segir ķ 1. mgr.
Beišni um naušungarsölu samkvęmt žessum žętti skal beint til sżslumannsins ķ einhverju eftirfarandi umdęma:
Geršarbeišanda er einnig heimilt aš krefjast naušungarsölu ķ öšru umdęmi en leišir af įkvęšum 2. mgr. ef sżslumašur, sem beišni er beint til, fellst į aš lķkur séu fyrir aš žar fįist hęrra verš fyrir eignina. Geršarbeišandi ber įhęttu af rżrnun eša spjöllum į eign sem hljótast viš flutning hennar milli umdęma.
Hafi beišnir komiš fram um naušungarsölu į sömu eign ķ fleiri umdęmum en einu skal sameina mešferš žeirra svo fljótt sem veršur uppvķst um žaš. Komi geršarbeišendur sér ekki saman um annaš skal žaš gert ķ žvķ umdęmi sem getur fyrst įtt viš eftir talningu žeirra ķ 2. mgr.
Žegar sżslumašur kannar beišni eftir įkvęšum 13. gr. skal hann um leiš leggja mat į žaš hvort skilyrši séu til aš heimila geršarbeišanda vörslutöku ef žess er krafist. Telji sżslumašur žeim fullnęgt ritar hann žį įkvöršun į beišnina, svo og hvar og hvenęr eigninni verši rįšstafaš. Afrit af beišninni sem verša send skv. 16. gr. skulu bera žessa įritun. Įritun sżslumanns mį hljóša žannig aš geršarbeišandi njóti žessarar heimildar fyrst frį tilteknum tķma.
Nś neitar geršaržoli eša annar vörslumašur aš verša viš skyldu sinni skv. 1. mgr. eša ekki tekst aš nį til hans, og getur žį geršarbeišandi leitaš atbeina sżslumanns til aš fį eignina afhenta. Til aš framfylgja rétti geršarbeišanda getur sżslumašur krafist ašgangs aš hśsakynnum eša hirslum vörslumanns og mį beita valdi sé ašgangur ekki veittur. [Lögreglu]1) er skylt aš verša viš tilmęlum sżslumanns um aš framfylgja įkvöršun hans ķ žessum efnum. Bókaš skal ķ geršabók um žessar ašgeršir.
Įkvęšum 22. gr. skal beitt viš ašgeršir skv. 2. mgr. eftir žvķ sem įtt getur viš.
Geršarbeišandi ber įhęttu af eigninni frį žvķ hann fęr vörslur hennar žar til henni er rįšstafaš. Geršarbeišandi skal sjį til žess aš eigninni verši komiš tķmanlega į žann staš sem sżslumašur hefur įkvešiš til aš rįšstafa henni.
Sżslumašur įkvešur hvar og hvenęr uppboš veršur haldiš eftir žvķ sem beišnir liggja fyrir um slķkt hverju sinni.
Ekki er žörf aš taka fyrir beišnir um naušungarsölu į lausafjįrmunum fyrr en viš uppboš. Sżslumašur getur įkvešiš ašra fyrirtöku į beišni ef svo stendur į sem segir ķ 2. mgr. 62. gr. eša 1. mgr. 63. gr., en žį skal bókaš ķ geršabók um žaš sem fer fram.
Um framlagningu gagna og leišbeiningar viš geršaržola gilda įkvęši 21. gr.
Ósk skv. 1. mgr. skal koma į framfęri viš sżslumann ekki sķšar en viš upphaf uppbošs. Komi óskin fram meš nęgum fyrirvara getur sżslumašur tekiš hana sérstaklega fyrir įšur en komiš er aš uppboši aš undangenginni bošun til hlutašeigenda.
Ef oršiš er viš ósk skv. 1. mgr. skal įkvęšum VI. kafla beitt viš rįšstöfun munanna aš gęttu eftirfarandi:
Eftir žvķ sem įtt getur viš skal įkvęšum 22. gr. beitt viš naušungarsölu eftir žessum kafla.
Ķ auglżsingunni skal koma fram hvar og hvenęr uppbošiš byrji. Skal lżst meš almennum hętti um hverja muni sé aš ręša, en veršmętra muna skal getiš sérstaklega meš višeigandi lżsingu. Ekki er žörf aš greina frį nöfnum geršarbeišenda eša geršaržola, en sżslumašur getur įkvešiš aš žaš verši gert ef žaš žykir horfa til sérstakra upplżsinga um žį muni sem į aš selja.
Geršarbeišanda er frjįlst aš auglżsa uppbošiš į eigin kostnaš hvaš sig varšar.
Nś er upplżst aš žrišji mašur njóti réttinda ķ eign og vitaš er hvar verši nįš til hans, og skal žį sżslumašur tilkynna honum um uppboš į henni meš hęfilegum fyrirvara og sannanlegum hętti.
Sżslumašur getur įkvešiš aš vķkja frį almennum uppbošsskilmįlum viš sölu į tilteknum munum eša uppbošiš ķ heild sinni eftir įkvęšum 29. gr., en aš öšrum kosti teljast almennir skilmįlar gilda.
Ef uppboši er frestaš skv. 1. mgr. įkvešur sżslumašur nżjan tķma til žess. Įkvöršunin skal tilkynnt geršaržola bréflega en geršarbeišanda meš žeim hętti sem sżslumanni žykir til hlżša. Uppbošiš skal auglżst į nż skv. 1. og 2. mgr. 64. gr.
Hafi munir ekki veriš seldir innan eins įrs frį žeim degi sem sżslumanni barst beišni um naušungarsöluna telst hśn sjįlfkrafa fallin nišur. Žetta gildir žó ekki ef uppbošinu hefur veriš frestaš vegna mešferšar dómsmįls eša varnaš meš heimild til greišslustöšvunar eša til aš leita naušasamnings og uppbošiš fer fram svo fljótt sem verša mį frį žvķ slķk hindrun er śr vegi.
Sżslumašur įkvešur ķ hverri röš munirnir verši bošnir upp, en rétt er aš taka tillit til óska geršaržola ķ žeim efnum ef óvķst er hvort žaš žurfi aš bjóša upp alla munina til aš fullnęgja kröfum geršarbeišanda. Leita mį boša ķ tvo eša fleiri muni ķ senn ef geršaržoli er sį sami og sżslumašur telur aš boš verši ekki lęgri meš žeim hętti en fengjust til samans ķ hvern hlut fyrir sig. Einnig mį leita boša eftir įkvęšum 2. mgr. 30. gr.
Žegar kemur aš žvķ aš leita boša ķ tiltekinn hlut skal sżslumašur gefa ótvķrętt til kynna um hvern hlut sé aš ręša, svo sem meš žvķ aš hluturinn sé tekinn fram til sżnis eša bent sé greinilega į hann. Upplżsingar skulu veittar um hlutinn eftir žvķ sem vitneskja liggur fyrir og sżslumašur telur įstęšu til. Aš žvķ geršu lżsir sżslumašur eftir bošum.
Įkvęši 2.--6. mgr. 32. gr. og 1. mgr. 33. gr. gilda um bošin.
Komi ekkert boš fram ķ hlut getur sżslumašur įkvešiš aš bęta öšrum viš og leita boša ķ žį ķ einu lagi. Sé žetta ekki unnt skv. 2. mgr. eša beri žaš ekki įrangur telst beišni um naušungarsöluna fallin nišur hvaš žann hlut varšar. Žaš sama į viš ef naušungarsölu er krafist į grundvelli 6. gr. og ekki kemur fram boš sem nęgir til žess aš geršarbeišandi fįi eitthvaš ķ sinn hlut af söluverši.
Žegar sżslumašur hefur skoraš žrķvegis į višstadda aš gera frekari boš ķ hlutinn įn žess aš žau komi fram lętur hann hamar falla og getur žess um leiš hvort boši sé tekiš og žį hvaša. Ef sżslumašur telur bošin óhęfilega lįg meš hlišsjón af lķklegu markašsverši hlutar getur hann oršiš viš kröfu ašila um aš hafna žeim öllum og frestaš til annars uppbošs aš reyna sölu į nż. Aš öšrum kosti skal hęsta boši jafnan tekiš, en séu tvö eša fleiri hęst og jöfn įkvešur sżslumašur hvoru eša hvaša verši tekiš.
Ef ekki er stašiš viš boš ķ kjölfar žess aš žvķ er tekiš mį sżslumašur lżsa žegar yfir aš nęsta boši sé tekiš eša bjóša hlutinn upp į nż. Krefja mį žann sem vanefnir boš sitt um mismuninn į bošinu og žvķ sem fęst sķšan fyrir hlutinn, en viš mįlshöfšun ķ žvķ skyni gilda įkvęši 3. mgr. 46. gr.
Bókaš skal ķ geršabók hverjir munir séu seldir į uppboši og gegn hverju verši, eftir kröfu hvers žaš hafi veriš gert og hver hafi veriš geršaržoli.
Ef söluverši veršur ekki śthlutaš skv. 1. mgr. skal įkvęšum 50.--54. gr. beitt eftir žvķ sem įtt getur viš.
Naušungarsala samkvęmt įkvęšum žessa kafla hefur sömu įhrif og er męlt fyrir um ķ 2. mgr. 56. gr.
Beita mį įkvęšum 57. gr. um kröfu žess sem gerist kaupandi viš naušungarsölu samkvęmt reglum žessa kafla.
Bókaš skal ķ geršabók um žaš sem fer fram viš fyrirtökur eftir įkvęšum žessa kafla.
Ef naušungarsölu er krafist į ógjaldföllnu veršbréfi skal aš jafnaši įkveša viš fyrirtöku aš fela tilteknum veršbréfamišlara aš selja žaš gegn verši sem sżslumašur samžykkir og standa sķšan sżslumanni skil į söluveršinu. Ef um veršbréf er aš ręša sem mį žegar eša brįšlega fį greitt eša innleyst meš peningagreišslu mį įkveša aš sżslumašur fari žį leiš. Sżslumašur įritar veršbréf um framsal eša greišslu eša til innlausnar meš sömu įhrifum og ef hann hefši umboš til žess.
Ef naušungarsölu er krafist į öšrum kröfuréttindum eša annars konar tilkalli til peningagreišslu skal aš jafnaši įkveša viš fyrirtöku aš fela geršarbeišanda eša tilteknum hęstaréttar- eša hérašsdómslögmanni aš fylgja réttindunum eftir gegn įbyrgš geršarbeišanda į greišslu kostnašar og standa sķšan sżslumanni skil į andvirši žeirra. Réttindin verša žį sótt ķ umboši sżslumanns sem kemur fram ķ embęttisnafni sem ašili aš žeim. Žó mį įkveša aš sżslumašur leitist fyrst viš aš fį andvirši réttindanna greitt.
Ef um annars konar réttindi er aš ręša skal įkveša rįšstöfun žeirra viš uppboš skv. XI. kafla nema įkvęšum 2. eša 3. mgr. verši beitt um žau meš sambęrilegum hętti og žar er męlt.
Nś er krafist naušungarsölu į réttindum sem įkvęši 2. eša 3. mgr. taka til og žaš žykir ósennilegt aš ašgeršir samkvęmt žeim įkvęšum muni bera įrangur eša svara kostnaši eša žaš er žegar reynt, og skal žį rįšstafa réttindunum viš uppboš eftir fyrirmęlum XI. kafla.
Sį sem vill leita śrlausnar hérašsdómara skal lżsa žvķ yfir viš fyrirtöku sżslumanns į naušungarsölunni, žar sem sś įkvöršun kemur fram sem leita į śrlausnar um. Hafi hlutašeigandi ekki veriš staddur viš fyrirtökuna og ekki mįtt fį bošun til hennar eša haft lögmęt forföll eša įkvöršunin kom ekki fram viš fyrirtöku, mį hann žó koma yfirlżsingu sinni bréflega fram viš sżslumann innan viku frį žvķ honum varš kunnugt um įkvöršunina, ef henni hefur ekki žegar veriš framfylgt meš ašgeršum viš naušungarsöluna.
Žegar yfirlżsing skv. 2. mgr. hefur komiš fram skal sżslumašur žegar ķ staš stöšva frekari ašgeršir viš naušungarsöluna aš žvķ leyti sem žęr geta veriš hįšar umdeildri įkvöršun hans, nema bersżnilegt žyki aš skilyrši skorti til aš leita śrlausnar hérašsdómara um hana. Komi yfirlżsing fram viš fyrirtöku skal bókaš um hana ķ geršabók įsamt žvķ sem hlutašeigandi kvešst munu krefjast fyrir dómi. Einnig skal bókaš um višhorf annarra til įgreiningsins og kröfur žeirra aš žvķ leyti sem hann getur varšaš žį. Sżslumašur skal sķšan svo fljótt sem er unnt afhenda žeim sem hyggst leita śrlausnar hérašsdómara stašfest eftirrit framlagšra gagna og endurrit śr geršabók aš žvķ leyti sem žau varša įgreiningsefniš.
Sżslumašur skal tilkynna žeim ašilum sem įgreiningurinn getur varšaš og voru ekki višstaddir žegar yfirlżsing skv. 2. mgr. kom fram um mįlavexti.
Sį sem leitar śrlausnar hérašsdómara skal tafarlaust senda honum mįlsgögn skv. 3. mgr.
Sżslumanni er heimilt aš senda hérašsdómara athugasemdir sķnar um mįlefniš ef hann kemur ekki til meš aš eiga ašild aš dómsmįlinu, sbr. 3. mgr. 46. gr.
Ef mįli veršur ekki žegar vķsaš frį skv. 1. mgr. įkvešur hérašsdómari hvernig ašild aš žvķ verši hagaš. Aš öšru jöfnu skal sį sem leitar śrlausnarinnar talinn sóknarašili mįls. Ef leitaš er śrlausnar vegna įgreinings sem hefur risiš milli žess sem leitar hennar og annars eša annarra ašila aš naušungarsölunni skulu žeir sem standa gegnt honum taldir varnarašilar, sbr. žó 3. mgr. 46. gr. Ella skal geršaržoli aš jafnaši talinn varnarašili, en žaš skal hann einnig annars vera ef įgreiningsefniš varšar hagsmuni hans. Rįšist ašild aš mįlinu ekki meš žessum hętti įkvešur hérašsdómari um hana eftir ešli žess.
Aš žvķ geršu sem segir ķ 2. mgr. įkvešur hérašsdómari staš og stund til žinghalds og tilkynnir žaš mįlsašilum meš sannanlegum hętti og hęfilegum fyrirvara.
Kröfur verša ekki hafšar uppi ķ mįli samkvęmt įkvęšum žessa kafla um annaš en žį įkvöršun sżslumanns sem varš tilefni mįlsins, svo og mįlskostnaš, sbr. žó 3. mgr. Frį žessu mį žó vķkja ef ašilarnir eru į einu mįli um aš fį leyst śr öšrum įgreiningi varšandi naušungarsöluna, sem varšar ekki ašra en žį, og hérašsdómari fellst į aš žeir hafi lögvarša hagsmuni af žvķ aš fį śrlausn žį um žann įgreining.
Ef mįliš varšar riftun kaupa viš naušungarsölu eša rétt til afslįttar eša skašabóta, sbr. 47. og 48. gr., mį krefjast aš męlt verši fyrir um réttindi og skyldur ašila ķ žeim efnum. Ķ slķku mįli mį einnig hafa uppi gagnkröfu meš eša įn gagnsakar sé almennum skilyršum til žess fullnęgt, enda sęki sį žing sem slķkri kröfu er beint aš. Gagnsök telst höfšuš įn frekari ašgerša ef krafa ķ henni kemur fram į dómžingi.
Žegar kröfur ašila hafa komiš fram skal žeim veittur skammur frestur til aš skila skriflegum greinargeršum og afla sżnilegra sönnunargagna ef žörf krefur. Mįliš skal sķšan sótt og variš munnlega, en ķ sama žinghaldi mį taka munnlegar skżrslur ef žeirra er žörf, sbr. žó 76. gr.
Įkvęšum 1. mgr. skal beitt ef sóknarašilar eru tveir eša fleiri og hvorugur eša enginn žeirra sękir žing. Aš öšrum kosti skal mįliš ašeins fellt nišur varšandi žann eša žį sóknarašila sem sękja ekki žing.
Ef varnarašili er einn og hann sękir ekki žing skulu gagnkröfur hans felldar nišur ef um žęr er aš ręša og skal sóknarašila gefinn kostur į aš leggja fram greinargerš af sinni hįlfu og sönnunargögn hafi žau ekki žegar komiš fram. Aš žvķ bśnu skal mįliš tekiš til śrskuršar įn frekari mįlflutnings. Hafi greinargerš komiš fram af hįlfu varnarašila įšur en žingsókn hans féll nišur skal sóknarašila žó gefinn kostur į aš leggja fram stutt skriflegt svar viš röksemdum varnarašila įšur en mįliš veršur tekiš til śrskuršar.
Įkvęšum 3. mgr. veršur beitt ef varnarašilar eru tveir eša fleiri og hvorugur eša enginn žeirra sękir žing. Aš öšrum kosti falla ašeins nišur sjįlfstęšar kröfur žess varnarašila sem sękir ekki žing.
Almennum reglum um mešferš einkamįla ķ héraši veršur beitt aš öšru leyti viš mešferš mįla samkvęmt žessum kafla, eftir žvķ sem žęr geta įtt viš.
Um kęrufresti, kęruna sjįlfa og mešferš hennar ķ héraši og fyrir Hęstarétti gilda sömu reglur og um kęru ķ almennu einkamįli.
Kęra śrskuršar samkvęmt įkvęšum žessa kafla frestar ekki ašgeršum į grundvelli hans viš naušungarsölu nema fallist hafi veriš į kröfu žess efnis ķ honum.
Žegar frestur skv. 1. mgr. er lišinn veršur žvķ ašeins leitaš śrlausnar hérašsdómara um gildi naušungarsölu aš žaš sé samžykkt af hendi allra ašila aš henni, sem hafa haft uppi kröfur fyrir sżslumanni og śrlausnin gęti varšaš, svo og kaupanda aš eigninni ef um hann er aš ręša.
Įkvęši 1. og 2. mgr. breyta žvķ ekki aš annars mį hafa uppi kröfu um skašabętur eša ašra peningagreišslu sem byggist į žvķ aš ekki hafi veriš skilyrši fyrir naušungarsölu eša ranglega hafi veriš stašiš aš henni.
Meš tilkynningunni skulu aš jafnaši fylgja stašfest eftirrit gagna sem hafa veriš lögš fram viš naušungarsöluna og endurrit śr geršabók sżslumanns. Hafi žessi gögn ekki veriš til reišu ķ tęka tķš skulu žau send hérašsdómara svo fljótt sem verša mį eftir aš tilkynning berst honum. Žį skulu fylgja yfirlżsingar um samžykki fyrir rekstri mįlsins skv. 2. mgr. 80. gr. ef viš į.
Sżslumanni skal sent afrit tilkynningar meš sannanlegum hętti. Honum er heimilt aš senda hérašsdómara athugasemdir sķnar um mįlefniš.
Leiti tveir eša fleiri śrlausnar um gildi sömu naušungarsölu skal fariš meš mįliš ķ einu lagi, en žó žannig aš leyst verši sjįlfstętt śr kröfum hvers um sig ef žörf krefur.
Ef mįli veršur ekki žegar vķsaš frį skv. 1. mgr. įkvešur hérašsdómari hvernig ašild aš žvķ verši hagaš. Aš öšru jöfnu skal sį sem leitar śrlausnar talinn sóknarašili mįls, en ašrir varnarašilar. Komi sķšar ķ ljós žegar ašilar greina frį kröfum sķnum fyrir dómi aš einhverjir varnarašila eigi samleiš meš sóknarašila skal ašild aš mįlinu breytt žvķ til samręmis.
Til ašila aš mįli samkvęmt įkvęšum žessa kafla teljast geršaržoli, geršarbeišandi og ašrir žeir sem hafa gert kröfur fyrir sżslumanni ķ tengslum viš naušungarsöluna og hafa ekki falliš frį žeim, kaupandi aš eigninni ef um hann er aš ręša, svo og ašrir sem gefa sig fram viš hérašsdómara meš kröfur um gildi naušungarsölunnar og hann fellst į aš hafi lögvarša hagsmuni af žvķ aš fį leyst śr kröfum sķnum.
Žegar ašild aš mįlinu hefur veriš rįšin įkvešur hérašsdómari staš og stund til žinghalds og kvešur mįlsašila til žess meš tilkynningu sem veršur birt meš sama hętti og stefna ķ einkamįli. Tilkynningu skal birta meš minnst žriggja sólarhringa fyrirvara nema hérašsdómari telji brżna hagsmuni krefjast skemmri fyrirvara.
Kröfur verša ekki hafšar uppi ķ mįli samkvęmt įkvęšum žessa kafla um annaš en ógildingu naušungarsölunnar eša višurkenningu į gildi hennar aš öllu leyti eša nįnar tilteknu marki, svo og mįlskostnaš, sbr. žó 3. mgr. 55. gr. Žó mį einnig hafa uppi kröfu um greišslu sem réttur getur stofnast til meš śrlausn um ógildingu naušungarsölunnar, enda sęki sį žing sem slķkri kröfu er beint aš.
Žegar kröfur ašila hafa komiš fram skal žeim veittur skammur frestur til aš skila skriflegum greinargeršum og afla sżnilegra sönnunargagna ef žörf krefur. Mįliš skal sķšan sótt og variš munnlega en įšur mį žó taka munnlegar skżrslur ef žeirra er žörf, sbr. žó 1. mgr. 84. gr.
Ķ śrskurši hérašsdómara skal į grundvelli framkominna sönnunargagna og mįlflutnings ašilanna kvešiš į um gildi naušungarsölu eftir žvķ sem kröfur žeirra gefa tilefni til. Ef naušungarsala er ógilt aš einhverju leyti skal skżrlega kvešiš į um žaš ķ hverjum atrišum žaš sé gert.
Frekari ašgeršir viš naušungarsöluna į grundvelli śrskuršar hérašsdómara mega ekki fara fram fyrr en aš lišnum fresti til aš kęra hann, nema mįlsašilar hafi lżst yfir aš žeir uni viš śrskuršinn.
Almennum reglum um mešferš einkamįla ķ héraši veršur beitt aš öšru leyti viš mešferš mįla samkvęmt žessum kafla, eftir žvķ sem žęr geta įtt viš.
Kęra śrskuršar samkvęmt įkvęšum žessa kafla frestar frekari ašgeršum viš naušungarsöluna.
Hafi naušungarsala annars fariš fram meš žeim hętti aš hśn hafi eša gęti sętt ógildingu į sį sem hefur oršiš fyrir tjóni af henni rétt til bóta śr hendi geršarbeišanda eftir almennum skašabótareglum.
Dęma mį skašabętur skv. 1. eša 2. mgr. eftir įlitum ef ljóst žykir aš fjįrhagslegt tjón hafi oršiš en ekki er unnt aš sanna fjįrhęš žess.
Um įbyrgš hérašsdómara fer eftir sérreglum laga.
Nś hefur skuldabréf meš vešrétti ķ fasteign veriš gefiš śt fyrir gildistöku laga žessara og žar er tekiš fram aš žaš megi krefjast uppbošs eša naušungaruppbošs į vešinu til fullnustu skuldar įn undangengins dóms, sįttar eša fjįrnįms, og skal žį litiš svo į aš slķkt skuldabréf geymi įskilnaš um heimild til naušungarsölu skv. 2. tölul. 1. mgr. 6. gr. žótt oršalag ķ skuldabréfinu svari ekki til žess sem žar er męlt fyrir um.